Arkeologiya

"Tarihin unuttuğu taş" ifadesi, farklı bağlamlarda çeşitli taşları ifade edebilir. İşte iki örnek: 1. Rosetta Taşı: 1799 yılında keşfedilen bu taş, Antik Mısır hiyerogliflerinin çözülmesinde kilit rol oynamıştır. 2. Eski Foça Taşı: Doğal bir taş türü olup, genellikle dekorasyon ve inşaat sektöründe kullanılmaktadır.

İznik Batık Bazilika'nın terk edilme nedeni, 13. yüzyılda Laskarisler döneminde yapının kaderine terk edilmesidir. Yapının terk edilmesinde, 10. yüzyılda yaşanan büyük depremin etkileri ve sonrasında suların yükselmesiyle göl sularına gömülmesi de etkili olmuş olabilir. Ayrıca, 740 yılındaki deprem sebebiyle de yıkıldığı ve 1250'li yıllarda göl seviyesinin yükselmesiyle sular altında kaldığı belirtilmektedir.

Örenyeri, tarih öncesinden günümüze kadar gelen çeşitli uygarlıkların ürünü olup, topografik olarak tanımlanabilecek derecede belirgin ve mütecanis özelliklere sahip, tarihsel, arkeolojik, sanatsal, bilimsel, sosyal veya teknik açılardan dikkate değer, kısmen inşa edilmiş, insan emeği kültür varlıkları ile tabiat varlıklarının birleştiği alanları ifade eder. Örenyerleri, arkeolojik, tarihi kalıntılar, antik şehirler, höyükler, kaya mezarları, müzeler, anıtlar ve heykeller gibi farklı türleri içerebilir.

Trakya bölgesinde 80'den fazla Trakya hazinesi bulunmuştur.

Elmalı Hazinesi, içerdiği 1.900 adet gümüş sikke nedeniyle son derece değerlidir. Bu hazinenin bazı özellikleri: Dekadrahmi Sikkeleri: Normal para birimi olan drahmi 4 birimken, zafer anısına basılan 10 drahmi değerindeki dekadrahmi sikkeler, hazinenin en değerli parçalarını oluşturur. Basım Yerleri: Sikkelerin büyük bir kısmı Anadolu şehir devletlerinde basılmıştır; 1.348 adedi Anadolu, 287 adedi Orta ve Kuzey Yunanistan, 44 adedi ise Ege adalarında basılmıştır. Tarihsel Önemi: Sikkeler, Pers-Yunan savaşlarının ardından basılmış olup, dönemin siyasi ve ekonomik yapısına ışık tutar. Hazinenin 1.679 sikkesi günümüzde Antalya Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir.

Aşağı Pınar Höyüğü'nde yaşayanlar, tarih boyunca farklı dönemlerde çeşitli topluluklar olmuştur: Neolitik Çağ (MÖ 6400 – 5700). Kalkolitik Çağ (MÖ 5500 – 4800). Erken Tunç Çağı. İlk Demir Çağı. Aşağı Pınar, Doğu Trakya'da besin üretimine dayalı köy yaşantısının başlangıç ve gelişim sürecinin kesintisiz olarak izlenebildiği bir yerleşim yeridir.

Frig kaya anıtlarında görülen bazı bitkisel motifler: Lotus ve palmet: "Bitmemiş Anıt" olarak bilinen kaya anıtında kabartma lotus-palmet motifi bulunmaktadır. Tomurcuk motifleri: "Bitmemiş Anıt" üzerinde tomurcuk motifleri konsantrik halkalar oluşturacak şekilde betimlenmiştir. Akroter: Yazılıkaya Platformu'nda yer alan anıtsal nişlerden biri, stilize bitkisel motifli akroteriyle "Sümbül Anıtı" olarak adlandırılır. Frig kaya anıtlarında ayrıca üçgen alınlık ve cephelerde kabartma ve oyma tekniğinde bitkisel motifler işlenmiştir.

Hadrianapolis Antik Kenti, Türkiye'nin Karabük ilinin Eskipazar ilçesinin Çaylı köyü yakınlarında bulunmaktadır. Eskipazar ilçe merkezine 3 km uzaklıkta, Budaklar Köyü, Hacı Ahmetler Mahallesi’nde yoğunlaşmaktadır.

Mardin nakışı, eski çağlardan beri yapılan el sanatları arasında yer almaktadır. Mardin'deki nakış sanatı, geçmişin izlerini taşıyan önemli bir gelenek olup, yerel kadınlar bu sanatı sürdürmek için özel eğitimler almaktadır.

Tümülüsten çıkan toprağın ne işe yaradığına dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, tümülüslerin mezar odaları üzerine toprak ya da taş yığılarak oluşturulan, huni şekli verilen ve tepecik gibi görünen yapılar olduğu bilinmektedir. Tümülüslerin içinde, ölen kişinin "ahiretteki evi" olacağına inanıldığı için, mezar odalarına tunç ve bakır kaplar, testiler, heykelcikler, ahşap masa, "yataklar", türlü takılar gibi birçok eşya bırakıldığı bilinmektedir. Tümülüsler, aynı zamanda Şamanist Türk ve Moğol boylarında Dünya Dağı'nı temsilen, “oba” adı verilen, taş yığınlarından kurgan (yapay tepe) oluşturma geleneğinin bir parçası olarak da kullanılmıştır. Tümülüslerle ilgili daha fazla bilgi için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: youtube.com'da "Anadolu'nun Toprak Piramitleri: Tümülüsler | Gizemli Tarih | TRT Belgesel" başlıklı video; webtekno.com'da "Türkiye Piramitleri: Tümülüsler, Hikayesi" başlıklı yazı; definesohbeti.com'da "Tümülüslerin Mimari Yapısı, Kazı, Tehlikeler, Tümülüs Girişleri" başlıklı konu; tr.wikipedia.org'da "Tümülüs" başlıklı madde.

Mezolitik ve Neolitik Çağ arasındaki temel farklar şunlardır: Geçiş Dönemi: Mezolitik, Paleolitik ve Neolitik Çağlar arasında bir geçiş dönemidir. Yaşam Tarzı: Mezolitik dönemde insanlar avcı-toplayıcı bir yaşam sürerken, Neolitik dönemde tarımsal faaliyetler başlamış ve yerleşik hayata geçilmiştir. Beslenme: Mezolitik dönemde beslenme çeşitlenmiş ve bitkilerle beslenme yaygınlaşmıştır. Alet Kullanımı: Mezolitik dönemde mikrolit adı verilen küçük taş aletler yapılırken, Neolitik dönemde daha özenle işlenmiş ve cilalanmış aletler kullanılmıştır. Önemli Gelişmeler: Neolitik dönemde ilk defa tarımsal faaliyetler başlamış, hayvanlar evcilleştirilmiş, seramik ve dokuma gibi alanlar gelişmiştir.

Polyksena Lahdi, Anadolu'da bulunan figür bezemeli lahitlerin en erken örneği olması nedeniyle önemlidir. Lahdin bazı özellikleri: Malzeme: Prokonnesos (Marmara Adası) mermerinden yapılmıştır. Boyutlar: 3,32 m uzunluğunda, 1,6 m genişliğinde ve 1,78 m yüksekliğindedir. Betimlemeler: Uzun kenarlardan birinde, Polyksena'nın kurban edilmesi ve bu olay nedeniyle Troialıların yas tutması betimlenmiştir. Ayrıca, lahdin sergilendiği Troya Müzesi'nin yetkilileri, 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü'nde eseri siyah örtüyle kapatarak kadına yönelik şiddete dikkat çekmektedir.

Friglerde kullanılan bazı bitkisel motifler şunlardır: Yaşam ağacı veya yaşam otu. Bitki motifleri. Frig seramiklerinde ise geometrik desenler, tek merkezli daireler ve hayvan figürleri gibi motifler yaygındır.

Tarsus'ta bulunan sikkeler arasında Bizans dönemine ait altın sikkeler ve gümüş sikkeler bulunmaktadır. Altın sikkeler: 10 adet Solidus; 2 adet Semissis; 6 adet Tremessis; 1 adet Histamenon; 4 adet Histamenon Nomisma (Çukur); 1 adet Elektron Aspron Trachy. Gümüş sikkeler: 1100 adet gümüş sikke (Yunusoğlu Mahallesi'ndeki mezarlıkta bulundu). Ayrıca, 2024 yılında Tarsus'ta bir mezarlıkta yapılan kazıda 500'ün üzerinde sikke bulundu. Bu sikkelerin türü hakkında bilgi verilmemiştir.

Çivi yazısı, Sümerler uygarlığına aittir.

Kef Kalesi'nin hikayesi iki farklı bağlamda ele alınabilir: Tunus'taki Kef Kalesi. 1600'lü yıllarda Osmanlı Devleti döneminde inşa edilmiştir. Cezayir sınırında, Deyr Dağı'ndaki bir platonun üzerinde yer alır. Bitlis'teki Kef Kalesi. Urartu Kralı II. Rusa (MÖ 685-645) tarafından yaptırılmıştır. Adilcevaz ilçesinin yaklaşık 6 kilometre kuzeyinde, Van Gölü’nün kuzeybatı kıyısında, volkanik bir tepe üzerine kurulmuştur. İlk kazı çalışmaları 1960’lı yıllarda Baki Öğün ve Emin Bilgiç tarafından gerçekleştirilmiştir. 1964-1972 yılları arasında yapılan kazılarda, kalenin bir saray ve tapınak içerdiği, iyi korunmuş pitoslar ve pitos yerleri, figürinler, çanak çömlek parçaları, kabartmalı taş bloklar gibi birçok envanter ve mimari buluntu keşfedilmiştir.

İlk yazılı belgeler, farklı medeniyetlere göre çeşitli tarihlerde bulunmuştur: Sümer Çivi Yazısı Tabletleri: M.Ö. 3500 - 3000 yıllarında Mezopotamya'da yaşayan Sümerler tarafından geliştirilmiştir. Mısır Hiyeroglifleri: M.Ö. 3100 yıllarında ortaya çıkmıştır. Kiş Tableti: M.Ö. 5500 yılına tarihlenmektedir ve insanlığın bilinen en eski yazılı belgesi olarak kabul edilir. Türk tarihinin ilk yazılı belgeleri ise 8. yüzyılda dikilen Orhun Yazıtları'dır.

Kilistra Antik Kenti'nin önemli olmasının bazı nedenleri: Tarihî ve kültürel değer: Helenistik Çağ'dan Roma ve Erken Hristiyanlık dönemlerine kadar yerleşim yeri olarak kullanılmıştır. Stratejik konum: Tarihi Kral Yolu (Via Sebaste) üzerinde bulunması ve Roma İmparatorluğu'nun güney uçlarında İmparator Augustus tarafından askerî koloni yapılan beş merkezden biri olması. Mimari yapılar: Kiliseler, şapeller, manastırlar, gözcü kuleleri, sığınaklar ve antik yollar gibi yapılarıyla dikkat çeker. Hristiyanlık tarihi: Aziz Paulus ve Barnabas'ın Hristiyanlığı yaydığı ilk yerlerden biri olması ve Azize Thecla gibi önemli figürlerle ilişkilendirilmesi.

Göbeklitepe'deki D ve E yapıları şunlardır: D Yapısı. E ve F Yapıları. Göbeklitepe'deki yapılar, A, B, C, D, E, F olarak adlandırılmıştır.

Evet, Simena ve Kaleköy aynı yerdir. Günümüzde Kaleköy olarak anılan yer, antik Simena kentidir.