Arkeologiya

Tarsus'taki kral mezarının kaç yıllık olduğu hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, Tarsus'un tarihinin M.Ö. 7000 yılına kadar uzandığı ve çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yaptığı bilinmektedir. Kazıda bulunan eserlerin envanterlik nitelikte olmadığı ve sadece amorf durumda pişmiş toprak parçalarının ortaya çıkarıldığı resmi olarak açıklanmıştır.

Daskyleion Antik Kenti, Frig, Lidya, Pers, Helenistik, Roma ve Bizans uygarlıklarına aittir. Kentin adı, MÖ 7. yüzyılda buraya yerleşen ünlü Lydia Kralı Daskylos'tan gelmektedir.

Samsun'da bulunan bazı antik kentler şunlardır: Dündartepe (Öksürüktepe) Ören Yeri. Tekkeköy Ören Yeri. İkiztepe Ören Yeri. Kaledoruğu Höyüğü. Lerdüge Tümülüsleri. Amisos Tepesi. Nerik Antik Kenti.

Ceyhan'da bulunan höyükler şunlardır: Sirkeli Höyüğü. Tatarlı Höyüğü. Ayrıca, Ceyhan'da Tumlu Kalesi ve Durhasan Dede Türbesi gibi tarihi yapılar da bulunmaktadır.

Lidya sikkelerinin Yunanistan'da olmasının sebebi, kaçakçılar tarafından yasa dışı yollarla yurt dışına kaçırılmış olmalarıdır. 2024 yılının Aralık ayında, Yunanistan'ın Kipi Sınır Kapısı'nda yapılan aramada, Lidya'dan kalma 1055 sikke ele geçirilmiştir. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy'un açıklamasına göre, Türkiye ve Yunanistan 2013 yılında "Kültür Varlığının Yasadışı İthali ve İhracının, Transitinin ve Mülkiyet Transferinin Yasaklanması ve Önlenmesine İlişkin" ikili bir anlaşma imzalamıştır.

Yedi odalı bir tümülüs hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, Türkiye'de bulunan bazı tümülüsler şunlardır: Alyattes Tümülüsü: Manisa, Salihli'deki Bin Tepeler bölgesinde yer alır ve 69 metre yüksekliğindedir. Nemrut Dağı Tümülüsü: 55 metre yüksekliğinde olup, Kommagene Kralı I. Antiochos’a ait anıt mezar olduğu düşünülmektedir. Teos Tümülüsleri: İzmir'in Teos ilçesinde, Sazlıgöl, Tepecik, Çamlık ve Karagöl mevkilerinde toplam 17 adet tümülüs bulunmaktadır. Tümülüsler genellikle krallar, aileleri ve soylular için yapılmış mezar odaları üzerine toprak ya da taş yığılarak oluşturulan yapılardır.

Sidas (Saittai) Antik Kenti, Lidya ve Roma uygarlıklarına aittir. Lidya Dönemi: Antik kent, Lidya dönemine ait antik çeşme, kemerler ve tapınak gibi yapıların parçalarına ev sahipliği yapmaktadır. Roma Dönemi: Roma döneminde kent imar görmüş, dokuma ve deri işçileri lonca benzeri mesleki örgütler kurmuştur. Ayrıca, bazı araştırmacılar Ahmetli ilçesindeki Sidas Antik Kenti'nin, antik kaynaklarda Lidya'nın doğusundaki dağlık bölgede yer alan Saittai ile ilişkili olabileceğini iddia etmektedir.

Acıpayam'ın tarihi, M.Ö. 2000 yıllarına kadar uzanmaktadır. İlçenin adı, tarih boyunca şu şekilde değişmiştir: Hamit Ovası; Garbikaraağaç (Isparta Sancağı döneminde); Asi Karaağaç (Germiyanoğulları döneminde); Acıpayam (1888'den itibaren). Garbikaraağaç, 1870 tarihli Osmanlı İdari Nizamnamesi ile ilçe olmuş ve 1871 yılında teşkilatlandırılmıştır.

Türkiye'de yapılan ilk arkeolojik kazı, Etiyokuşu Höyüğü'nde gerçekleştirilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk arkeolojik kazısı ise Alacahöyük'te Prof. Dr. Remzi Oğuz Arık ve Prof. Dr. Hamit Zübeyr Koşay tarafından 1935 yılında başlatılmıştır.

Harran, eski devirlerde Harana veya Harrān olarak adlandırılmıştır. Ayrıca, Tevrat'ta Hārān şeklinde geçer.

Hitit silüetinin ne anlama geldiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, Hititlerin kullandığı bazı sembollerin anlamları şu şekildedir: Hitit güneşi veya yıldızı. Çift başlı kartal. Güneş kursu. Hitit sembolleri, Hititlerin inanç sistemini, kozmolojisini ve devlet ideolojisini anlatan güçlü göstergelerdir.

Antik Yunan mozaiklerinde çeşitli süslemeler bulunmaktadır: Mitolojik sahneler. Tarihsel olaylar ve önemli karakterler. Günlük yaşamdan kesitler. Zodyak ve burçlar. Sembolik figürler. Antik Yunan mozaiklerine örnek olarak, Gaziantep Arkeoloji Müzesi'nde sergilenen "Çingene Kızı" mozaiği ve Zeugma'dan çıkarılan mozaikler gösterilebilir.

Urartu heykelleri, özellikle Van ve çevresinde bulunmaktadır. Bazı örnekler: Alaköy (Ayanıs) Kalesi: Van il merkezinin 28 km. kuzeybatısında yer alan bu kalede, 1993 ve 1995 yıllarında yapılan kazılarda beş adet bakır alaşım heykelcik ve bir aslan heykeline ait parçalar bulunmuştur. Garibin Tepe (Tuşba): 2024 yılında yapılan kazılarda, yaklaşık bir ton ağırlığında, bazalttan yapılmış anıtsal bir heykel keşfedilmiştir. Erebuni Kalesi Müzesi ve Ermenistan Tarihi Müzesi: Bu müzelerde Urartu tanrıları Ḫaldi ve Teişeba'nın kabartmaları bulunmaktadır. Anadolu Medeniyetleri Müzesi: Burada da Urartu ritüellerinde kullanılan kazanlar üzerindeki heykelcikler sergilenmektedir.

Hunların resimleri, kurganlarda ve kaya ile mağara duvarlarında bulunmuştur. Önemli resim buluntuları şunlardır: - Pazırık Kurganı: Altay Dağları eteklerinde, Rus arkeoloğu Rudenko tarafından açılan kurganlarda, Hunlardan kalma resimler ve buzlar içinde binlerce yıl bozulmayan insan ve hayvan ölüleri bulunmuştur. - Noin Ula Kurganı: Bu bölgedeki arkeolojik kazılarda Hunlara ait olan, duvarları çamurdan inşa edilmiş ahşap çatılı ev kalıntıları ve bu evlerin duvarlarındaki resimler ortaya çıkarılmıştır. - Esik (Issık) Kurganı: Kazak arkeolog Kemal Akişev tarafından yapılan kazılarda, MÖ 5. yüzyıla ait olduğu düşünülen bu kurganda dört bin altın eşya ve "hayvan üslubu"na göre şekillendirilmiş metal kalıntılar bulunmuştur.

Mirjo Salvini'nin "Urartu Tarihi ve Kültürü" adlı kitabı, Urartular uygarlığını özellikle yazıtlar üzerinden bir dilbilimci bakış açısıyla ele alır. Kitabın içeriği beş ana bölümden oluşur: 1. Giriş: Urartu araştırmalarının tarihi ve coğrafi sınırlar. 2. Urartu Devleti'nin Siyasi Tarihi: Kralların icraatları kronolojik olarak incelenir. 3. Urartu Kültürü ve Uygarlığı: Bölgenin planlanması, ekonomik ve toplumsal yapı, mimari gibi konular ele alınır. 4. Urartu Dini: Panteon ve dini unsurlar incelenir. 5. Yazı ve Dil Üzerine: Urartu yazısı ve dili hakkında bilgiler verilir. Kitap, yeni yazıtların eklenmesi ve eskilerin yeniden değerlendirilmesiyle güncellenmiş, birinci elden kaynak bilgilerle zenginleştirilmiştir.

Kartaca'nın eski başkenti, Kartaca'nın kendisidir. Kartaca, MÖ 814 yılında Fenikeliler tarafından kurulmuş ve zamanla büyüyerek büyük bir denizci ve ticaret gücü haline gelmiştir. Roma İmparatorluğu'nun yıkılışundan sonra, Kartaca'nın başkenti olarak bir başka şehir bilinmemektedir. Günümüzde Kartaca, Tunus'un bir parçası olup, UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer alan antik bir kent olarak ziyaret edilmektedir.

Şar Antik Kenti, Hitit, Roma ve Bizans dönemlerine ait kalıntıların bulunduğu bir ören yeridir. Hititler döneminde Şar, dini bir merkez olarak kullanılmıştır. Roma döneminde Hierapolis adıyla anılmış ve bu dönemde burada açık hava tiyatrosu gibi yapılar inşa edilmiştir. Bizans döneminde ise kilise gibi yapılar inşa edilmiştir. Ayrıca, Şar Antik Kenti, eski kaynaklarda Comana veya Komana olarak da adlandırılmıştır.

Antik kent ve tarihi eser arasındaki fark şu şekilde açıklanabilir: Tarihi eser, geçmişte yaşamış toplulukların ihtiyaçlarını karşılamak için inşa ettiği yapılardan günümüze ulaşan yapılardır. Antik kent, binlerce yıl öncesinden kalma kentlere verilen isimdir. Tarihi eser ve antik kent arasındaki bazı ortak özellikler ise şunlardır: Her ikisi de geçmişten günümüze ulaşmış ve tarihi bir değeri olan nesnelerdir. Her ikisi de arkeolojik kazılarda bulunan antik yapılar, eski paralar, el yazmaları, heykeller, anıtlar, silahlar ve günlük kullanılan eşyalar olabilir. Her ikisi de müzelerde veya özel koleksiyonlarda korunarak geleceğe aktarılır.

Üzerinde hilal olan mühür, Hitit uygarlığına aittir.

Akka Antik Kenti'nde tarih boyunca birçok farklı topluluk yaşamıştır. Bu topluluklardan bazıları: İbraniler ve Kenan halkı. Eski Yunan ve Roma. Tolunoğulları. Haçlılar. Memlükler. Bizanslılar. İngilizler. Osmanlılar. Günümüzde Akka'da Müslüman, Yahudi, Dürzi ve Hristiyanlar bir arada yaşamaktadır.