Aristoteles

Orta Çağ felsefesi, özellikle Platon, Plotinos ve Aristoteles'in felsefelerinden etkilenmiştir. Platon ve Plotinos: Orta Çağ felsefesi, geç Antik Çağ'da Yeni Platonculuk aracılığıyla bu filozofların düşüncelerinden etkilenmiştir. Aristoteles: Skolastik felsefede, İslam dünyasından ve antik Yunancadan yapılan çevirilerle Aristoteles'in etkisi ön plana çıkmıştır. Ayrıca, Orta Çağ felsefesi, şüphecilik hariç, antik çağın diğer önemli filozof ve akımlarının çoğunu da bünyesinde barındırmıştır.

Ortaçağ felsefesinin temel özellikleri şunlardır: Din odaklılık: Felsefi düşüncelerin çoğu dini temeller ışığında yorumlanmıştır. Teosantrik yapı: Felsefenin merkezinde Tanrı vardır; Tanrı'nın varlığı ve doğası gibi konular ön plandadır. Statik yapı: Antikçağ felsefesinin dinamik yapısının aksine, Ortaçağ felsefesi mutlak hakikatleri bulmuş olduğuna inanan statik bir yapı sergiler. Aposteriori bilgiler: Bilgi, inanç temelinde şekillenir ve inancın insanlığı gerçek bilgiye götüreceği düşünülür. Arap ve İslam etkisi: Arap felsefesi ve Müslümanlığın da Ortaçağ felsefesi üzerinde etkileri olmuştur. Şüpheciliğin dışlanması: Şüphecilik, din temelli felsefe tarafından dışlanmıştır. Otoriteye bağlılık: Felsefe, otoriteye duyulan inancı temele alır ve eleştiriye kapalıdır. Realizm: Ortaçağ felsefesi, metafiziksel bir anlam içinde realist bir görüş benimsemiş, tümellerin insan zihninden bağımsız bir varoluşa sahip olduğunu savunmuştur.

Mantığın kurucusu olarak Aristoteles kabul edilir. Sembolik mantığın gelişiminde rol oynayan bazı isimler: Leibniz: Sembolik mantık üzerine ilk sistemli çalışmaları yapmıştır. De Morgan: Sembollerle ifade edilebilecek bir mantık üzerine çalışmıştır. G. Boole: Mantığın matematikselleştirilmesine çalışmıştır. Frege: Bugünkü önermeler ve niceleme mantığını kurmuştur. Russell ve Whitehead: "Principia Mathematica" adlı eserleriyle sembolik mantığa önemli katkı sağlamışlardır.

Bazı filozofların eğitim ile ilgili görüşleri: John Dewey: Eğitimi, deneyim yoluyla öğrenme olarak tanımlamıştır. Platon: Eğitimde ideal devlet anlayışını savunmuş, eğitimin bireyin ruhunu geliştirdiğini ve toplumu daha iyi hale getirdiğini belirtmiştir. Aristoteles: Eğitimi, bireyin erdemli bir yaşam sürmesi için gerekli bir araç olarak görmüştür. Jan Amos Komensky: Eğitimin insanı edebi hayata hazırlaması gerektiğini savunmuş, eğitim sürecinde duyular, hayal gücü, hafıza, anlayış ve muhakeme gibi unsurların dikkate alınması gerektiğini belirtmiştir. Immanuel Kant: Eğitimin daha çok aydınlatmaya yönelik olması gerektiğini, ahlak eğitiminin önemsenmesini ve eğitimin zorlayıcı olmasını istemiştir. Sokrates: Eğitimde soru sorma ve diyalog kurmanın önemine vurgu yapmış, bu yöntemin öğrencilerin kendi düşüncelerini geliştirmelerine ve eleştirel bir bakış açısı kazanmalarına yardımcı olduğunu savunmuştur.

Skolastik felsefe, Latince "okul" anlamına gelen "schola" kelimesinden türetilmiş "scholasticus" kelimesine dayanarak "okul felsefesi" demektir. Skolastik felsefenin temel özellikleri: Teoloji merkezli olup, Hristiyan inancının felsefi anlamda temellendirilip sistematize edilmesini amaçlar. Akıl ve inancı bir araya getirmeyi hedefler; ancak inanca daha fazla önem verilir. Yeni bir düşünce yaratmaz, mevcut bilgileri sistemli hale getirir ve savunur. Diyalektik akıl yürütme metodunu kullanır. Skolastik felsefe, Orta Çağ'da 800-1500 yılları arasında etkili olmuş ve üç döneme ayrılmıştır: 1. Erken dönem (800-1200). 2. Yükseliş dönemi (1200-1300). 3. Geç dönem (1300-1500). Skolastik felsefenin önemli temsilcileri arasında Thomas Aquinas, Juan Duns Scotus ve Pierre Abélard bulunur.

Bir nesneyi bulunduğu konumda ve öteden kavrayışımız, basiret veya feraset kavramlarıyla ilgilidir. Basiret, doğru ve ölçülü bakış, uzağı görebilme ve bir şeyin iç yüzünü anlayabilme yeteneğidir. Ayrıca, Aristoteles'e göre, bir nesnenin ne olduğunun bilgisi, beş duyu organından herhangi biriyle algılayabildiğimiz müddetçe mümkündür.

MS 2-MS 15. yüzyıl felsefesinin 15-17. yüzyıl felsefesine etkileri şunlardır: Aristo felsefesinin sistematikleşmesi. Akıl ve inanç dengesi. İslam felsefesinin katkısı. Kozmolojik görüşlerin gelişimi. Terminoloji ve kavramsal çerçeve. 15-17. yüzyıl felsefesi, bir önceki dönemin düşünsel yapısından kopuşun başladığı ancak izlerinin görüldüğü geçiş dönemidir.

Gökyüzü Üzerine, Antik Yunan filozof Aristoteles'in bir eseridir.

Töz kavramı, farklı filozoflar tarafından farklı şekillerde yorumlanmıştır. John Locke: Tözü, niteliklerin taşıyıcısı olarak tanımlar ve onun ne olduğunu bilmenin imkansız olduğunu belirtir. Rene Descartes: Tözü, var olmak için başka hiçbir şeye ihtiyaç duymayan bir varlık olarak tanımlar ve Tanrı'nın tek töz olduğunu savunur. Baruch Spinoza: Tek tözün Tanrı veya Doğa olduğunu iddia eder. Leibniz: Tözü monad kavramı ile ilişkilendirir ve tözlerin sonsuz olduğunu savunur. David Hume: Tözü tamamen reddeder. Bu filozofların yanı sıra, töz kavramı Antikçağ'dan bu yana çeşitli filozoflar tarafından ele alınmıştır.

Diyalojik akıl yürütmenin hangi filozofa ait olduğu konusunda farklı görüşler bulunmaktadır: Herakleitos. Elealı Zenon. Platon. Sokrates. Hegel. Karl Marx.

Aristoteles'in Organon adlı eserinin 6 kitabı vardır. Bu kitaplar şunlardır: 1. Kategoriler (Categoriae). 2. Önermeler (De Interpretatione, Perihermenias). 3. Birinci Analitikler (Analytica Priora). 4. İkinci Analitikler (Analytica Posteriora). 5. Topikler (Topica). 6. Sofistik Deliller (De Sophisticis Elenchis).

Aristoteles'in tüm kitaplarını PDF olarak bulmak için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: Archive.org: Aristoteles'in çeşitli eserlerinin PDF sürümleri mevcuttur. el-kitap.org: Aristoteles'in "Retorik" kitabı PDF formatında bu sitede bulunabilir. Ayrıca, Dahi Filozof sitesinde Aristoteles'in "Kategoriler", "Metafizik", "Atinalıların Devleti" gibi eserlerinin PDF olarak sunulması planlanmaktadır. Telif hakkı ihlallerine dikkat edilmesi ve eserleri yasal yollarla temin edilmesi önemlidir.

Aristoteles'e göre töz, "bir şeyi o şey yapan şey" olarak tanımlanabilir. Tözün bazı özellikleri: Form ve madde bileşimi. Bireysellik ve türsellik. Değişmezlik. Bağımsız varoluş. Aristoteles'in töz anlayışında, töz problemini töz-öz ikiliği üzerinden tartıştığı ve bu bağlamda "ousia" ve "eidos" kavramlarını kullandığı da belirtilebilir.

Aristoteles'e göre bilginin temel kaynağı deneyimdir. İnsanlar doğuştan boş bir zihne sahip olarak gelirler ve bilgiyi duyular yoluyla deneyimleyerek elde ederler. Aristoteles'e göre ayrıca tümevarım ve tümdengelim de bilgi elde etme yöntemleridir. Tümevarım. Tümdengelim. Aristoteles, bilimsel bilginin yapısını ve düzenini anlamak için de kategoriler ve sınıflandırmalar kullanmıştır.

Muallim, eski dönemlerde herhangi bir konu hakkında diplomalı eğitim almış ve öğretim gösteren kişilere denirdi. Tarih muallimi kavramına dair ise doğrudan bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, Mehmet Ârif gibi tarih yazarları ve filozoflar, "muallim" ve "üstad" kavramlarını bilgelik veya felsefe anlamında kullanmışlardır. Ayrıca, İslam tarihinde Mus’ab bin Umeyr ilk muallim olarak kabul edilir.

Dünyanın yuvarlak olduğunu savunan ilk filozof Pisagor'dur. Ancak, dünyanın yuvarlak olduğunu somut olarak ispat eden kişi Ferdinand Magellan'dır.

Aristoteles, MÖ 347-344 yılları arasında Assos'ta ilk felsefe okulunu kurmuştur. Assos'a, Platon'un öğrencisi olan ve burada bir devlet kurmayı hedefleyen Hermias'ın davetiyle gelen Aristoteles, bu okulda üç yıl boyunca ders vermiş ve orijinal eserler ortaya koymuştur. Aristoteles, Assos'ta ayrıca Hermias'ın yeğeni Pythias ile evlenmiş ve bir çocuk sahibi olmuştur.

"Sabır acıdır, fakat meyvesi tatlıdır" atasözü Aristoteles'e aittir.

Aristoteles'in mantıkta kullandığı bazı temel kavramlar şunlardır: Önerme. Kategoriler. Kıyas. Tümdengelim ve tümevarım. Özdeşlik, çelişmezlik ve üçüncü hâlin imkânsızlığı ilkeleri. Aristoteles'in mantıkla ilgili çalışmaları, "Organon" adı altında topladığı altı kitapta yer alır.

Aristoteles'e göre, insanları felsefe yapmaya iten şey, merak ve hayret duygusudur. Aristoteles, "Metafizik" adlı eserinde, insanların başlangıçta açık güçlükler karşısında hayrete düştüklerini ve bu bilgisizlikten kurtulmak için felsefe yapmaya yöneldiklerini belirtir. Felsefe, pratik kaygılardan kaynaklanmaz ve insanlara bir yaşam tarzı dikte etmez; sadece bilmek için yapılır.