YahudiKültürü

Ağlama Duvarı'nda dilek kağıtlarının olmasının nedeni, Yahudi inancına göre bu kağıtlara yazılmış dileklerin Tanrı'ya daha kolay ulaştığına ve kabul edileceğine inanılmasıdır. Yahudiler, dilek ve dualarını yazılı kağıtlara dökerek bu kağıtları duvarın aralarına sıkıştırırlar.

Havra Sokağı, İzmir'in tarihi ve kültürel mirasının önemli bir parçasıdır çünkü: 1. Yahudi Kültürü: Sokak, 16. yüzyıldan itibaren İzmir'deki Yahudi cemaatinin ibadet ve ticaret merkezi olmuştur. 2. Tarihi Sinagoglar: Sokakta bulunan Sinyora, Şalom, Algazi ve Bikur Holim gibi sinagoglar, İzmir'in dini ve kültürel yaşamında önemli rol oynamıştır. 3. Canlı Ticaret Merkezi: Günümüzde de taze gıda, baharat, balık ve peynir gibi ürünlerin satıldığı hareketli bir alışveriş noktasıdır. 4. Turistik Değer: Tarihi dokusu ve kültürel etkinlikleri ile yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmektedir.

"Kulüp" dizisi, 1950'li yıllarda İstanbul'da geçen ve Seferad Yahudisi Matilda ve kızı Raşel'in hayatını merkezine alan bir dram dizisidir. Konu özeti: - Matilda, 17 yıllık hapis cezasının ardından genel afla serbest bırakılır ve kızı Raşel ile yeniden bağ kurmaya çalışır. - Raşel, yetimhanede büyümüş ve annesi hakkında başka bir hikaye dinlemiştir. - Anne-kızın ilişkisi başlangıçta zor olsa da, zamanla bir dayanışma başlar. - Raşel'in, kulübün yöneticisi Çelebi ile başı derde girince, Matilda kulüpte çamaşırcı olarak çalışmaya başlar ve mekanın sahibi Orhan Şahin ile assolist Selim Songür ile yolları kesişir. Dizi, dönemin Türk Yahudi yaşantısını ve Ladino dilini ele alması açısından da dikkat çekmektedir.

Disobedience (2017) filmi, Ortodoks Yahudi olan haham babasının ölümünden sonra evine dönen bir kadının, çocukluk arkadaşıyla olan ilişkisinin yarattığı tartışmaları konu alıyor. Filmde, bu iki kadının inanç ve seks arasındaki sınırları keşfederken tutkularının yeniden alevlenmesi anlatılıyor.

Menashe filmi, Brooklyn'deki ultra-ortodoks Yahudi bir cemaat içinde geçen bir hikayeyi anlatıyor. Filmde, dul bir adamın oğlunun velayeti için verdiği mücadele konu ediliyor.

İsrail'de kadınlar, özellikle Hasidik Yahudiler arasında, muhafazakar bir giyim tarzını benimsemektedir. Bu giyim tarzı şu özellikleri içerir: Uzun etek ve dirsekleri örten kollar. Başın tamamen örtülmesi, genellikle eşarp, şapka veya peruk ile. Yüzün açık kalması, ancak bazı durumlarda niqab gibi daha kapalı kıyafetler de tercih edilebilir. Bu kurallar, evlilik sonrası kadınlar için daha katıdır.

"Minyan" filmi, Rus göçmen bir ailenin çocuğu olan David'in New York'un Yahudi yaşamında yaşadığı deneyimleri anlatıyor. David, Yahudi cemaatinin düzenlediği ayinlere katılırken, East Village eşcinsel sahnesini keşfetmeye başlar ve bu süreçte topluluğunun katı kurallarını sorgulamaya başlar.

Lilith kelimesi Türkçe'de "hayalet" ve "dişi vampir" anlamlarına gelir. Lilith efsanesi, Yahudi mitolojisinde Hz. Adem'in ilk eşi olarak geçer ve eşitlik talep ettiği için cennetten kovulduğu anlatılır. Ayrıca, Türk-İslam kültüründe Lilith'in, lohusalık dönemindeki kadınların bebeklerini çaldığına inanılır.

Yehuda ismi, farklı bağlamlarda farklı anlamlara gelebilir: 1. Dini Bağlam: Yehuda, Hz. Yakup'un on iki oğlundan birinin adıdır. 2. Coğrafya ve Tarih: Yehuda, tarih öncesi bir Yahudi krallığının ve Levant'da yer alan tarihi bir bölgenin adıdır. 3. İsim Olarak: Yehuda, İbranice kökenli bir erkek ismi olarak da kullanılır.

"Wunderkinder - Harika Çocuk" filmi, Nazi soykırımında ölen Yahudi çocukların anısına çekilmiş bir dram filmidir. Filmin konusu, Ukrayna'da 1941 yılında geçen ve üç küçük çocuğun hayatını anlatan bir hikayeyi işlemektedir: - Abrascha, kemanda üstün yeteneğe sahip bir çocuktur. - Larissa piyano, Hanna ise keman çalmaktadır. - Üç çocuk, yeteneklerini sergilemek üzere Stalin'in de konuk olduğu bir konser için Moskova'ya gönderilirler. Film, din, dil ve ırk farklılıkları nedeniyle parçalanan bir dünyada, farklı ırk ve dinlere sahip çocuklar arasındaki sevgi ve dostluğu konu almaktadır.

Hanukkah (Hanuka) bayramı, İbrani takvimine göre Kislev ayının 25. gününden başlayarak sekiz gün boyunca sürer.

İsrail bayrağında 7 kollu şamdan (menora), Yahudi halkının antik bir sembolü olduğu için yer almaktadır.

"Damdaki Kemancı", Sholom Aleichem tarafından 1907 yılında yazılan "Tevye ve Kızları" adlı kitaptan uyarlanan bir müzikaldir. Konusu, Rusya'da küçük bir Yahudi kasabasında yaşayan sütçü Tevye'nin ailesinin geleneklerini koruma isteği ve değişen dünyaya ayak uyduramamasını anlatır.

"Shavuot tov" ifadesi, İbranice'de "iyi hafta" anlamına gelir. Bu ifade, Yahudi şabatı'nın ardından gelen hafta için iyi dileklerde bulunmak amacıyla kullanılır.

Ştetl kelimesi iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Türkçe Anlamı: Ştetl, üstünde oturulan veya yatılan, içi yünle veya pamukla doldurulmuş döşek anlamına gelir. 2. Yahudi Kültürü Anlamı: Yiddiş dilinde "ştetl", Doğu Avrupa'daki Yahudi köyü veya küçük kasabası anlamında kullanılır.

"Şalom Aleichem" İbranice bir selamlaşma ifadesidir ve "barış seninle olsun" anlamına gelir. Bu ifade, Yahudiler arasında yaygın olarak kullanılır ve karşılık olarak "Aleichem Şalom" (barış, seninle de olsun) cevabı verilir.

Simitin kökeni, Orta Çağ’da Polonya’ya yerleşen Yahudi topluluklarına dayanır. Yahudiler, simitleri hem haşlayarak hem de ortasına delik açarak pişiriyorlardı.

John Freely'nin "Kayıp Mesih: Sabatay Sevi'nin İzini Sürerken" adlı kitabı, 17. yüzyılda yaşayan ve Kabala mistisizmi aracılığıyla Avrupa, Ortadoğu ve Kuzey Afrika'daki Yahudileri beklenen Mesih olduğuna inandıran Sabatay Sevi'nin hikayesini anlatır. Kitapta, Sevi'nin doğum yeri olan İzmir'den başlayarak Venedik, Roma gettoları, Kahire pazarları, Kudüs ve Safed haham okulları gibi geniş bir coğrafyadaki faaliyetleri ele alınır. Bu hikaye, Yahudi mistizminin ve günümüzde hala müritleri bulunan Sabataycılığın bilinmeyen yönlerini aydınlatmayı amaçlar.

Lilith'in şeytanla evlendiğine dair doğrudan bir bilgi bulunmamaktadır. Yahudi mitolojisine göre Lilith, Adem'in ilk eşi olarak yaratılmıştır ve Adem'e itaat etmeyi reddederek cennet bahçelerinden atılmıştır. Bazı kaynaklarda ise Lilith'in, ayrıldıktan sonra cinlerle ve cinlerin kralı Samael (Şeytan) ile cinsel ilişki içine girdiği ve onlardan her gün yüz çocuk doğurduğu anlatılmaktadır.

Doğu Avrupa'da kurulan Yahudi köylerine "shtetl" adı verilmiştir.