YahudiKültürü

"Üzümü ye, bağını sorma" bir atasözüdür ve belirli bir kişiye atfedilen bir söz değildir. Bu atasözü, önemli olanın bir nimete sahip olmak olduğunu, nereden geldiğini bilmenin gerekmediğini ifade eder.

Hava Nagila, "Bizi Mutlu Kıl" anlamına gelen bir İbrani halk şarkısıdır. Şarkının kökeni Doğu Avrupa'ya dayanır ve önce sözsüz bir müzik (nigun) olarak bestelenmiştir. Şarkının sözleri, 118. mizmor'un 24. bölümünden esinlenmiştir.

Puri adıyla iki farklı meşhur yer bulunmaktadır: 1. Gastronomi: Puri, Hindistan, Pakistan ve Bangladeş'te kahvaltı, atıştırmalık veya hızlı yemek olarak tüketilen bir Hint mayasız ekmeğidir. 2. Turizm: Puri, Hindistan'ın Odisha eyaletinde, doğu kıyısında yer alan bir kıyı kasabasıdır.

Pink Lady (2024) filmi, Kudüs'te yaşayan ultra-Ortodoks bir çiftin hayatını sarsan dramatik bir hikayeyi anlatıyor. Konu: Bati ve Lazer adlı çiftin üç çocuğuyla birlikte sürdürdüğü geleneksel yaşam, Lazer'in erkek bir çalışma arkadaşıyla öpüşürken çekilmiş fotoğraflarının ortaya çıkmasıyla altüst olur. Temalar: Film, inanç, kimlik ve toplum baskısı gibi derin temaları işlerken, izleyiciyi karakterlerin içsel çatışmalarına ortak eder.

Melek Raziel'in Kitabı, Kabala olarak bilinen Yahudi mistik geleneğinin bir parçasıdır ve çeşitli mistik öğretileri içerir. Bu kitapta yer aldığı söylenen bazı konular şunlardır: Evrenin bilgisi: Güneş sistemimizdeki gezegenlerin astrolojisinden, doğumun yarattığı yaşamsal enerjiye, ölüme ve ruhaniyetin yeniden canlanmasına kadar birçok konuyu kapsar. Tanrı ve meleklerin isimleri: Kitapta, Tanrı ve meleklerin isimleri yer alır. Yıldızların kullanımı: Yıldızların büyülü kullanımı ve zodyak ile ilgili bilgiler bulunur. Tılsımlar ve büyüler: Koruyucu büyüler ve iyileşme için tılsımların kullanımı anlatılır. Bazı efsanelere göre, kitap aslında bir safir taş üzerine yazılmıştır ve Adem'e verildiğinden yazılan ilk kitap olarak kabul edilir.

Yodh (י) harfi, İbrani alfabesinin onuncu harfidir ve Arap alfabesinde "Ye" harfine denk gelir. Yodh harfinin bazı anlamları: Dua ve maneviyat: Dua ederken göğe uzanan bir eli temsil eder. Tamamlama ve düzen: Tamamlanmayı ve düzeni simgeler. Humiyet: Küçüklüğü nedeniyle humiyeti temsil eder. Tanrı'nın varlığı: Tetragrammaton'da (Tanrı'nın kutsal adı YHWH) ilk harf olarak Tanrı'nın her yerde varlığını ifade eder. Gelecek zaman: Önek olarak kullanıldığında üçüncü tekil şahıs, gelecek zamanı belirtir. İyelik: Sonek olarak kullanıldığında birinci tekil şahıs iyelik ekidir. Yodh, İbranice'de "el" veya "kol" anlamına da gelir.

Motti Wolkenbruch'un Uyanışı, geleneksel Yahudi yaşam tarzından uzaklaşmak isteyen genç bir adamın hikayesini anlatıyor. Filmin konusu: Ortodoks bir Yahudi kadınla evlenmesi için baskı gören Motti, sınıf arkadaşı Laura'ya aşık olur. Laura, Yahudi olmayan bir kadın anlamına gelen "shiksa" olarak, toplumlarında büyük bir tabu konusudur. Motti'nin annesi, oğlunun bu ilişkisini asla onaylamaz ve bu durum, anne ile oğul arasında çatışmaya yol açar. Motti, özgürlüğünü elde etmek için sakalını keser ve inancının gerektirdiği yerlerin dışında alışveriş yapar. Film, gelenekler ve modern yaşam arasındaki çarpışmayı işler. Filmin sonunda, Motti'nin hangi yolu seçeceği bir muamma olarak kalır.

Gematria, İbranice harflere sayısal değerler atama sistemidir. Gematria'da, alfabenin her harfine nümerik bir değer verilir. Gematria'nın bazı kullanım alanları: Kutsal kitap yorumu. Falcılık ve kehanet. İsimlendirme ve kimlik. Gematria, sadece dini arayışlar için değil, dilbilim ve kelime oyunları gibi alanlarda da kullanılır.

Simitin hikayesi şu şekilde özetlenebilir: Kökeni: Simit, Arapça "samīd" kelimesinden türemiştir ve "beyaz has un" veya "ince bulgur/irmik" anlamına gelir. İlk Simitler: Simitin geçmişi 14. yüzyıla kadar gider. Osmanlı Dönemi: Osmanlı İmparatorluğu döneminde simit, saraylarda özel ustalar tarafından yapılırdı. Yayılması: Simit, İstanbul'dan Bursa ve Edirne'ye, ardından Balkanlar'a yayılmıştır. Değer ve Hediye: Osmanlı padişahları, Ramazan'da iftar sonrası nöbet tutan askerlere simit hediye ederdi. Günümüzdeki Yeri: Simit, Türkiye dahil Orta Doğu ve Balkanlar'da yaygın olarak tüketilen bir yiyecek haline gelmiştir.

Yahudi çini motifleri hakkında doğrudan bilgi bulunmamakla birlikte, İslam çini sanatında kullanılan bazı motiflerin Yahudi kültürüyle de ilişkilendirilebileceği düşünülmektedir. İslam çini sanatında sıkça kullanılan motifler şunlardır: - Bitkisel motifler: Lale, karanfil, sümbül ve gül gibi çiçekler. - Geometrik desenler: Tekrarlayan ve simetrik şekiller. - Doğa ve hayvan motifleri: Kuşlar, ağaçlar ve deniz dalgaları gibi motifler. - Hat sanatı: Cami duvarlarında ve kubbelerinde Kur'an ayetleri ve Allah'ın isimleri. Ayrıca, şamanizm etkisiyle Uygurlar tarafından kullanılan ve üç gücü simgeleyen "üç benek" (çintemani) motifi de çini sanatında yer almaktadır.

Yahudi kadınlarının geleneksel kıyafetlerinden bazıları şunlardır: Ferace. Entariler. Şalvar. Mahrama. Kofya. Takado. Çıntıyan. Kamiza. Peçadura. Sayo. Günümüzde Yahudi kadınlarının giyim kuşamı, daha esnek bir şekilde benimsenmektedir.

Nahum'un babası, Sefarad kökenli Osmanlı hahambaşısı ve siyasetçi Haim Nahum'un babası, Behor Josef Nahum'dur.

Rafael meleği, hem Yahudi hem de İslam kültürlerinde önemli bir yere sahip olan bir başmelektir. Görevleri şunlardır: 1. Sağlık ve şifa: Rafael, sağlık ve huzur veren en güçlü şifacı melek olarak kabul edilir; fiziksel ve ruhsal şifa arar. 2. Güvenli seyahat: Yolculuklarda koruma sağlar. 3. Bağımlılıklardan kurtulma: Sigara ve alkol gibi bağımlılıklardan kurtulmak için yardım ister. 4. İlahi mesajlar: Tanrı'nın mesajlarını insanlara iletmekle görevlidir.

"Şeytanın Aritmetiği" adlı eser, Jane Yolen tarafından 1988 yılında yazılmış bir tarihsel zaman kayması romanıdır. Konusu: Yahudi bir genç kız olan Hannah Stern, Yahudi bayramını kutlamak üzere annesi ve babasıyla birlikte teyzesini ziyarete gider. Hannah, kamptaki diğer mahkumlarla birlikte hayatta kalma mücadelesi verir ve geçmişi bilmenin önemini öğrenir.

"Kiralık Oda" adlı eserin konusu, Portekiz asıllı Türk Yahudisi Eli Nagear'ın hikayesini anlatır. Eli Nagear, İstanbul'dan Brüksel'e halı satışı için giderken hiç aklında yokken bir cinayet işler. Bir süre sonra, "aranan katil"in evlerinde kaldığını fark eden ailenin ve evin diğer sakinlerinin içine düştüğü durum; Eli'nin bozulan ruh ve beden sağlığı; ailenin onu korumak ve teslim etmek arasında sıkışması, romanda gittikçe derinleşen bir psikolojik örgü içinde sunulur.