Varoluşçuluk

Sartre'ın "düşünmek ve olmak" kavramlarının ne anlattığına dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, Sartre'ın felsefesinin bazı temel görüşleri şu şekildedir: Varoluş özden önce gelir. Özgürlük. Sorumluluk. Kötü niyet. Sartre'ın düşüncelerini daha iyi anlamak için "Varoluşçuluk" ve "Felsefe yaşamın kendisidir" gibi makaleler okunabilir.

Bu ifadeler, Jean-Paul Sartre'ın varoluşçuluk felsefesini özetlemektedir. Sartre'a göre, insanın doğuştan belirlenmiş bir özü veya kaderi yoktur; insan önce var olur ve kendi seçimleri, eylemleri ve deneyimleriyle özünü inşa eder. Ancak bu özgürlük, beraberinde büyük bir sorumluluk ve varoluşsal kaygıyı da getirir.

Var olma sorunu, var olmanın ne anlama geldiği ve hangi koşullarla mümkün olduğu gibi soruları içerir. Gözlemci gerekliliği: Var olmak, bir gözlemci tarafından algılanabilir olmayı gerektirir. Kavramın genişliği: "Var olmak" kavramı o kadar geniştir ki, koşullarını belirlemek mümkün değildir. Ayrıca, "var olma" kavramı, ontolojik bir ihtiyaç olarak da ele alınabilir.

"Varoluş özden önce gelir" sözü, Jean-Paul Sartre'a aittir. Bu söz, varoluşçuluğun temelini özetleyen bir ifadedir.

Irvin Yalom'un varoluşçu terapi ile ilgili kitabı "Varoluşçu Psikoterapi"dir. Kitabın diğer isimleri şu şekildedir: Existential Psychotherapy (orijinal adı); Varoluşçu Terapi (Kabalcı Yayınevi'ndeki adı). Kitap, Yalom'un 1980 yılında doktora tezi olarak hazırladığı eserin Türkçe'ye çevrilmiş halidir. "Varoluşçu Psikoterapi", Yalom'un hayatla ilgili dört nihai kaygı olarak tanımladığı "ölüm, özgürlük, varoluşsal yalıtım ve anlamsızlık" etrafında organize olmuştur.

Nietzsche'nin üst insan felsefesi, nihilizm ve güç istenci kavramlarıyla ilişkili bir akım olan "üstinsancılık" (Übermensch) akımına aittir. Nietzsche sonrasında bu kavram, pek çok farklı anlamlarda anlaşılmış ve değerlendirilmiştir.

Meksikalı şair Octavio Paz, gerçeküstücülük ve varoluşçuluk akımlarına mensuptur. Ayrıca, Paris'te bulunduğu dönemde yabancılaşma ve bilinç-dışı alanını inceleyen egzistansiyalizm ve sürrealizm akımlarından etkilenmiştir.

Oksidentalizm, Avrupa, Amerika Birleşik Devletleri ve Avustralya'yı içeren Batı dünyasına ilişkin klişelerle ilişkili bir terimdir. Terim, Mısırlı yazar Hasan Hanefi tarafından temellendirilmiş, ancak Ian Buruma ve Avishai Margalit'nin "Occidentalism: the West in the Eyes of its Enemies" (2004) adlı kitaplarıyla popülerlik kazanmıştır. Oksidentalizm, farklı şekillerde de yorumlanabilir: Doğu insanlarının Batı'ya olan öfke ve nefreti; Doğuluların kendi insanlarına olan nefreti veya kimliklerini saklamaları; Doğuluların Batı'ya özentisi.

Emmanuel Mounier'in "Varoluş Felsefelerine Giriş" adlı eseri, varoluş felsefesi alanında minimum bilgi gerektiren, eleştirel bir giriş çalışmasıdır. Kitapta, varoluş felsefesinin temel temaları ve sorunları aktarılırken, aynı sorun karşısında farklı düşünürlerin tutumları, birbirlerine yaklaşma ve uzaklaşma noktaları eleştirel bir tartışma içinde ele alınmaktadır.

Irvin D. Yalom, varoluşçu psikoterapi akımının önemli temsilcilerinden biridir.

Evet, "Varlık ve Zaman" kitabı zordur. Zor olmasının bazı nedenleri: Dil ve terminoloji. İçerik. Yapı. Kitabı anlamak için ontoloji ve fenomenoloji gibi alanların iyi bilinmesi gerekir.

Roy Andersson'un "Sonsuzluk Üzerine" (Om det oändliga) filmi, hayatın acı ve tatlı taraflarını gözler önüne seriyor. Filmde, bir doğum günü partisine giderken kızının ayakkabılarını bağlamak için sağanak yağışın ortasında duran bir baba, inancını yitirmeye başlayan bir rahip, aşkı hiç tatmamış bir adam ve bir kafenin dışında özgürce dans eden kızların hikayesi gibi sıradan olaylar anlatılıyor. Andersson, bu olaylarla insancıl ve sonsuz bir varoluşun kırılganlığını yansıtarak, keskin mizahını yumuşatıp bir miktar hüzün ve şiirsellik katıyor.

Demir Özlü, varoluşçuluk akımına mensuptur. Ayrıca, Ferit Edgü ile birlikte 1950 kuşağının yazarları arasında yer alır.

Ecce Homo, Friedrich Nietzsche'nin felsefesine aittir. Nietzsche, Ecce Homo: Kişi Nasıl Kendisi Olur adlı kitabında, tüm değerlerin yeniden değerlendirilmesi ve ideal ile ahlak adına üzeri örtülen kavramların açığa serilmesi gerektiğini savunur.

Logoterapi, bir nörolog olan Viktor Frankl tarafından geliştirilen bir psikoterapi kuramıdır. Kuramın dayandığı temel ilkeler: İrade özgürlüğü. Anlam isteği. Yaşamın anlamı. Logoterapi, varoluşçu psikiyatri ve hümanistik psikoloji çatısı altında ele alınır ve bazı otoritelerce "Üçüncü Viyana Psikoterapi Okulu" olarak adlandırılır.

Ceza'nın "Kim Bilir" şarkısı, yaşamın belirsizlikleri ve toplumsal adaletsizliklere dair derin bir eleştiri sunarak dinleyicileri sorgulamaya teşvik eder. Şarkının ana temaları: Yaşamın belirsizliği. Toplumsal eleştiriler. Bireysel mücadeleler. Şarkı, karamsar ve sorgulayıcı bir ruh hali taşır; duygusal akış genellikle umutsuzluk, yalnızlık ve toplumsal adaletsizlik hissiyatı üzerine yoğunlaşır.

Varoluşçu terapide insan şu şekilde görülür: Özgür ve sorumlu. Özünü kendi yaratan. Anlam arayan. Yalnız ama bağlantılı. Bütünsel. Varoluşçu terapi, bireyin varoluşsal kaygılarını, anlam arayışını ve özgür iradesini merkeze alır.

Jean-Paul Sartre'ın "Bulantı" romanı, varoluşçuluk felsefesinin temellerini atması açısından önemlidir. Romanın önemli olmasının bazı nedenleri: Edebi ve felsefi derinlik: "Bulantı", hem edebi hem de felsefi açıdan zengin bir yapıttır. Bireyin özgürlüğü: Romanın kahramanı Antoine Roquentin'in dünya ve kendi bedeni karşısındaki tiksintisi, bireyin kökten özgürlüğünü vurgular. Toplum karşıtı düşünceler: Roman, toplum karşıtı düşüncelerle Sartre'ın felsefesinin temellerini oluşturacak birçok konuya yer verir. Kült eser: "Bulantı", varoluşçuluğun kült kitaplarından biri olarak kabul edilir. Bazı eleştirmenler romanı nevrotik bir kaçışın ifadesi olarak değerlendirmişse de, eser genel anlamda olumlu geri bildirimler almıştır.

Edip Cansever'in "Sedef Kakmalı Tramvay" şiiri, "Düş" adlı şiirinin bir dizesidir. Şiirde bahsedilen manzaralar: Tramvay: Sedef kakmalı bir tramvay, yakınlarından geçer. Manzaralar: Çiçekli laledanlar, çeşmibülbüller, kristal boy aynaları, gelin telleri ve pırlantalı taçlar görülür. Şiirin genel teması, kayboluş ve belirsizlik üzerine kuruludur. Şiirin tamamına şu sitelerden ulaşılabilir: antoloji.com; maksatbilgi.com.

Varlık ve Hiçlik, varoluşçu felsefeye aittir. Bu eser, Jean-Paul Sartre tarafından 1943 yılında yazılmıştır.