Uygarlıklar

İndus Vadisi'nde MÖ 3300 yılları dolaylarında bir kent uygarlığı şeklini alan İndus Vadisi Uygarlığı yaşadı. Bu uygarlığın yıkılışına kadar olan süreçte Ari kabileler tarafından saldırıya uğradığı ve iklim değişikliği nedeniyle sona erdiği düşünülmektedir. İndus Vadisi Uygarlığı'nın kentlerinde yaşayan insanlar tarım, ticaret ve el sanatları ile uğraşıyorlardı.

Minos ve Miken uygarlıkları arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Coğrafi Konum: Minos uygarlığı Girit Adası'nda, Miken uygarlığı ise anakara Yunanistan'da gelişmiştir. 2. Sanat ve Mimari: Minos sanatı daha barışçıl ve doğal temalara odaklıyken, Miken sanatı daha savaşçı ve anıtsaldır. 3. Toplumsal Yapı: Miken uygarlığı daha tabakalı bir sosyal yapıya sahip olup, kraliyet ailesi ve aristokrasi surlarla çevrili kalelerde yaşarken, köylüler ve zanaatkarlar surların dışında yaşamaktaydı. 4. Ticaret ve Ekonomi: Minoslular deniz ticaretine dayalı bir ekonomiye sahipken, Mikenler tarım ve kolonizasyon yoluyla zenginleşmişlerdir.

Antik, "ilk çağdaki uygarlıklarla, özellikle eski Yunan ve Roma uygarlıkları ile ilgili olan" anlamına gelir. Ayrıca, "tarih öncesi dönemden ortaçağa kadar olan tarihî dönemleri kapsayan, eski medeniyetleri ve kültürleri ifade eden" bir terimdir. Örnek olarak, "Antik Yunan", "Antik Roma", "Antik Mısır" gibi medeniyetler verilebilir.

Hatti ve Hitit aynı halk değildir, ancak Hatti, Hitit uygarlığının gelişiminde önemli bir rol oynamıştır. Hatti, Anadolu'nun bilinen en eski halkıdır ve M.Ö. 2500-1700 yılları arasında Anadolu'da büyük bir uygarlık oluşturmuştur. Hititler, Hattilerin kültürünü benimseyerek kendi uygarlıklarını kurmuşlar ve ülkelerine "Hatti ülkesi" demeye devam etmişlerdir.

Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde sergilenen bazı uygarlıklar: Hitit (Eti). Frig. Urartu. Asur Ticaret Kolonileri. Müzede ayrıca Paleolitik Çağ, Kalkolitik Çağ, Eski Tunç Çağı gibi dönemlere ait eserler de bulunmaktadır.

İndus Uygarlığı'nın en önemli özellikleri şunlardır: 1. Kentsel Planlama ve Altyapı: Şehirler, genişleyen bir metropolü andıran işlevsel bir düzenle, ızgara benzeri bir plana göre düzenlenmiştir. 2. Ekonomik Canlılık: Tarım, ticaret ve el sanatları arasında dengeli bir ekonomi söz konusudur. 3. Yazı Sistemi: Henüz tam olarak çözülemeyen bir yazı sistemi geliştirmişlerdir. 4. Sanat ve Kültür: Doğaya ve hayvanlara saygı, dini inançlarında merkezi bir rol oynamıştır. 5. Miras: Kentsel planlama, su yönetimi ve sanatsal ifadelerdeki başarıları, sonraki Hint alt kıtası uygarlıklarını derinden etkilemiştir.

Minos Uygarlığı'nın en önemli özellikleri şunlardır: 1. Mimari ve Sanat: Minoslular, karmaşık planlaması ve fresklerle süslenmiş saraylarıyla ünlüdür. 2. Ticaret ve Ekonomi: Minoslular, deniz ticareti ve tarımla uğraşmış, bakır, altın ve gümüş gibi doğal kaynakları kullanarak zanaatlerini geliştirmişlerdir. 3. Dini ve Mitoloji: Doğa ve bereketle bağlantılı ilahlara tapmışlar, boğa ve yılan gibi semboller sanatlarında ve ritüellerinde sıkça yer almıştır. 4. Yazı ve Dil: Minos yazı sistemi, Linear A olarak bilinir ve daha sonraki Ege ve Akdeniz uygarlıklarının gelişimine katkıda bulunmuştur.

Silvan halkının kökenleri, tarih boyunca bölgede yaşayan çeşitli uygarlıklara dayanmaktadır. - Hurriler, MÖ 3500 yıllarında bölgeye yerleşen ilk halk olarak kabul edilir. - Daha sonra Hititler, Asurlar, İskitler, Medler, Persler gibi toplumlar bölgede hakimiyet kurmuştur. - Büyük Tigran döneminde, bugünkü Silvan'da Tigranokerta adında bir şehir kurulmuş ve bu şehre Ermeniler, Kilikyalılar ve Kapadokyalılar yerleştirilmiştir. - İslamiyetin ortaya çıkmasıyla birlikte, şehir 641 yılında Müslümanların eline geçmiş ve Müslüman ve Türk yurdu haline gelmiştir. Bu nedenle, Silvan halkının genetik ve kültürel mirası, bu farklı uygarlıkların etkileşiminden oluşmuştur.

İndus Nehri, Harappa Uygarlığı olarak da bilinen İndus Vadisi Uygarlığı'na aittir.

Mes Aynak, Budist uygarlığına aittir.

Eski bir uygarlıkta yaşamak, günümüz insanlarından oldukça farklı olurdu. Temel farklar şu şekilde özetlenebilir: 1. Dil ve Medeniyet Seviyesi: Eski insanlar, dillerini geliştirip medeni olgunluğa ulaşarak bir millet halinde yaşamazlardı. 2. Teknoloji ve Üretim: Fabrikalar, motorlu taşıt araçları ve atom enerjisi gibi teknolojiler bilinmezdi. 3. Yaşam Alanı ve Barınma: İnsanlar, mağaralar veya basit kulübelerde yaşarlardı. 4. Din ve Kültür: Dini ve siyasi merkezler etrafında şekillenen bir kültür vardı. 5. Sağlık ve Beslenme: Ateşin bulunması, hayvanların pişirilerek yenmesini sağlamış olsa da, beslenme genellikle çiğ et ve bitkilerle sınırlıydı. Bu nedenle, eski bir uygarlıkta yaşamak, günümüz insanlarına göre daha zorlu ve kısıtlı bir hayat sürmek anlamına gelirdi.

Göbeklitepe ve Çatalhöyük, Anadolu uygarlığının eserleri olarak kabul edilir.

İlk Çağ'da mimari, Mısır ve Anadolu uygarlıklarında özellikle gelişmiştir. - Mısır'da piramitler ve Keops Piramidi gibi yapılar, mimari açıdan büyük öneme sahiptir ve dünyanın yedi harikasından biri olarak kabul edilir. - Anadolu'da ise Hititler, Frigyalılar, Lidyalılar ve İyonyalılar gibi uygarlıklar, mimari alanda ileri gitmişler ve tiyatro, tapınak gibi yapıların kalıntılarını günümüze kadar ulaştırmışlardır.

Eric H. Cline'ın "M.Ö. 1177: Medeniyetin Çöktüğü Yıl" kitabı, M.Ö. 12. yüzyılda Doğu Akdeniz'i çevreleyen topraklarda hüküm süren uygarlıkların çöküşünü anlatıyor. Kitapta ele alınan konular arasında: - Büyük devletlerin yükselişi ve düşüşü: Hitit, Miken, Kenan, Asur, Minos ve Mısır medeniyetlerinin yıkılışı. - Deniz Kavimleri: Tarihçilere göre bu uygarlıkların sonunu getiren, "Deniz Kavimleri" olarak adlandırılan esrarengiz toplulukların saldırıları. - Diğer faktörler: Doğal afetler, iklim değişikliği, istilalar, savaş ve karşılıklı bağımlılık gibi insan eliyle gerçekleşen şartların da bu sona katkısı. Cline, arkeolojik buluntuları, yazıtları ve mektupları kullanarak dönemi ilgi çekici bir şekilde canlandırıyor.

"Tarihin Sıfır Noktası - Anadolu ve Mezopotamya Uygarlıkları" kitabı, günümüzden 3.000-5.000 yıl önce kurulan ilk uygarlıkları konu almaktadır. Kitapta anlatılan konular arasında şunlar yer almaktadır: Marketten alınan çikolatanın fiyatında, yazılan yazıda ve ay takviminde uygarlıkların etkisi; İlk icatlar ve keşifler; Arabaların ve uçakların çalışması; Bilim, sanat ve oyuncakların gelişiminde uygarlıkların rolü. Yazar Metin Özdamarlar'ın eğlenceli üslubu ve akıcı anlatımıyla kaleme aldığı kitap, esprili karikatürleri ve bilgi kutularıyla da dikkat çekmektedir.

Evet, Asurlular'ın parası vardı.

Sümerler ile ilgili bazı sorular şunlardır: 1. İlk olarak yazıyı bulan uygarlık hangisidir? - Yazıyı çivi yazısı olarak kullanan ilk uygarlık Sümerler'dir. 2. Takvim kullanan ve ay takvimini yayan uygarlık hangisidir? - Ay takvimini ilk kez Sümerler kullanmıştır. 3. Sümerler'in tapınak ve ev olarak kullandığı alanlar nedir? - Sümerler, dini ihtiyaçlarını karşılamak için Ziggurat adı verilen tapınakları kullanmışlardır. 4. Sümerler'in sahip oldukları şehir devletleri hangileridir? - Sümerlerin sahip oldukları şehir devletleri; Ur, Uruk, Kaş, Eridu'dur. 5. Sümerler yazıyı nasıl bulmuştur? - Sümerler, tarım yaptıkları için tarım ürünlerinin toplanması ve satılması konusunda matematiksel hesaplamalar yaparak yazıyı bulmuşlardır. 6. Sümerler'e ait destanlar hangileridir? - Sümerlere ait destanlar; Gılgamış, Tufan, Yaradılış Destanı'dır.

Sagalassos antik kentine çeşitli uygarlıklar yerleşmiştir: 1. Hititler: Sagalassos'un ilk yerleşimcileri arasında Hititler'in bir kolu olan Luwiler bulunmaktadır. 2. Frigler ve Lidyalılar: Antik dönemde kente yerleşen diğer uygarlıklar arasında yer alırlar. 3. Makedonya Kralı Büyük İskender: MÖ 333 yılında kenti ele geçirmiştir. 4. Romalılar: Roma İmparatorluğu döneminde Sagalassos, önemli bir merkez haline gelmiş ve bu dönemde kentte büyük yapılar inşa edilmiştir. 5. Selçuklular: 13. yüzyılda Selçuklu egemenliğine girmiştir.

Çivi yazısı olmasaydı, Sümerliler ve diğer Ön Asya uygarlıkları hakkında bilgi sahibi olmamız mümkün olmazdı. Ayrıca, çivi yazısı bilgi aktarımının ve kültürel mirasın korunmasının temel araçlarından biri olduğu için, insanlığın gelişimi de büyük ölçüde geri kalırdı.

Bereketli Hilal'in en büyük uygarlıkları arasında Sümerler öne çıkmaktadır. Diğer önemli uygarlıklar ise Babil, Asur ve Fenike'dir.