TürkEdebiyatı

Türklerin ilk dili, tarih kaynaklarına göre IV. yüzyıldan itibaren yazılı belgeler olduğu bildirilen, ancak örnekleri bulunmayan Türkçe'dir. Türklerin ilk edebiyatı ise, yazıyı kullanmalarından önceki dönemleri kapsayan sözlü edebiyattır. Sözlü edebiyatın bazı ürünleri şunlardır: Destanlar: Alper Tunga Sagusu, Oğuz Kağan Destanı, Göç Destanı, Ergenekon Destanı ve Şu Destanı. Sagu: Ağıtlar. Sav: Atasözleri. Koşuk: Koşmalar.

"En iyi kadın şair" tanımı öznel bir değerlendirme gerektirir. Ancak, Türk ve dünya edebiyatında iz bırakmış bazı önemli kadın şairler şunlardır: Gülten Akın. Nilgün Marmara. Didem Madak. Lale Müldür. Virginia Woolf. Edebiyatta en iyi kadın şair değerlendirmesi, kişisel zevklere ve dönemlere göre değişiklik gösterebilir.

Attila İlhan'ın "Mahur Beste" şiiri, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan'ın idam edilmesinin ardından duyulan derin kederi ve toplumsal yasın bir yansımasıdır. Şiirde geçen "müjgan" kelimesi, ilk bakışta bir kadın ismi gibi algılansa da, aslında Farsça kökenli olup "kirpik" anlamına gelir. Şiirde ayrıca, "bir yangın ormanından püskürmüş genç fidanlar" ifadesiyle bu üç gencin genç yaşta idam edilmesi, "güneşten ışık yontarlardı sert adamlardı" dizesiyle onların cesareti ve idealleri öne çıkarılır. "Mahur Beste", Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının anısını yaşatırken, aynı zamanda Türkiye'deki özgürlük ve adalet arayışının da simgesi olmuştur.

Ali Nihad Tarlan, edebiyat tarihçisi, şair ve metinler şerhi profesörü olarak tanınan önemli bir isimdir. Edebî kişiliği şu özelliklerle özetlenebilir: Çok yönlülük: Şiir, edebiyat tarihi ve çeviri alanlarında eserler vermiştir. Dil hakimiyeti: Arap, Fars, Fransız ve Türk dillerine vakıftır. Şiir anlayışı: Şiirin esasını ilmin meydana getirdiği görüşündedir. Eserleri: "Güneş Yaprak" ve "Kuğular" gibi kitaplarda toplanan şiirleri, aruz, hece ve serbest vezinlerle yazılmıştır. Tasavvufi yaklaşım: Tasavvufi şiirler yazmış, tasavvufun insanları maddeden uzaklaştırıp mânâ ve hakîkat aşkına yönlendirdiğini savunmuştur. Divan edebiyatı: Divan edebiyatını modern bir tarzda değerlendirmiş ve açıklamıştır. Ali Nihad Tarlan, "hocaların hocası" olarak da anılır ve çok sayıda öğrenci yetiştirmiştir.

Nazım Hikmet'in "Tahir ile Zühre Meselesi" şiiri, sevgi ve fedakârlık temalarını işler. Şiirde öne çıkan bazı mesajlar şunlardır: Karşılık beklemeden sevmek: "Yani sen elmayı seviyorsun diye / elmanın da seni sevmesi şart mı?" dizeleriyle, sevildiğinde karşılık beklenmemesi gerektiği vurgulanır. Toplumsal mesaj: "Tahir olmak da ayıp değil, Zühre olmak da; hatta sevda yüzünden ölmek de ayıp değil" dizeleriyle, insanın inandığı düşünceler uğruna dövüşmekten ve ölmekten çekinmemesi gerektiği anlatılır. Bireysel aşkın toplumsal aşka dönüşümü: Tahir, sevdiğine kavuşmak için mücadele eden âşık tipini temsil ederken, toplumsal fayda uğruna kendini feda etmeye hazır bir kişiliğe dönüşür. Şiirde ayrıca, ölüm bir sembol olarak kullanılarak bedel ödemenin ağırlığı vurgulanır.

Millî Edebiyat Dönemi şiirinin ilk beyannamesi olarak kabul edilebilecek metin, Ali Canip Yöntem, Ömer Seyfettin ve Ziya Gökalp'in 1911'de çıkardıkları "Genç Kalemler" dergisinin ilk sayısında yer alan Ömer Seyfettin'in "Yeni Lisan" makalesidir. Bu makalede, millî bir edebiyatın millî bir dille oluşturulabileceği düşüncesi savunulmuş ve dilde sadeleşme gerektiği belirtilmiştir.

Sabahattin Ali'nin "Ayran" adlı eseri, Toplumcu Gerçekçilik akımına aittir.

En iyi naatların hangi şairlere ait olduğu konusunda kesin bir görüş yoktur. Ancak, naatlarıyla tanınan bazı şairler şunlardır: Fuzuli: Su Kasidesi adlı eseri, Türkçe naatların zirvesi olarak kabul edilir. Nabi: "Sakın Terk-i Edebten" diye başlayan naatı, hem hikayesi hem de diliyle dikkat çeker. Yaman Dede: "Gönül Hun Oldu Şevkinden" adlı şiiriyle bilinir. Şeyh Galib: "Hutben Okunur Minberi İklimi Bekada" adlı naatıyla tanınır. Yunus Emre: "Aşkın ile Aşıklar" ve "Adı Güzel Kendi Güzel Muhammed" gibi ilahileriyle halk arasında bilinir. Ayrıca, Sezai Karakoç, Mustafa Necati Bursalı, Mustafa Özçelik, Hasan Ali Kasır, Ömer Baykar gibi şairlerin de naatları bulunmaktadır.

Cumhuriyet döneminde ortaya çıkan bazı edebi akımlar: Beş Hececiler. Yedi Meşaleciler. Garipçiler (Birinci Yeniciler). İkinci Yeniciler. Toplumcu Şiir. Hisarcılar. Ayrıca, Cumhuriyet döneminde toplumsal gerçekçilik, varoluşçuluk, dışavurumculuk, gerçeküstücülük, gelecekçilik gibi akımların etkisinde eserler verilmiştir.

"Nineme Mektuplar" hikayesi, gerçek olaylara dayanmaktadır. Bu mektuplar, Acıpayam'ın Kırca Köyü'nde doğmuş öğretmen Mehmet Yılmaz tarafından kaleme alınmıştır. Mektuplar, 1964 yılında kitap haline getirilmiş ve yayımlanmıştır.

Ateş Pahası metni için örnek sorular: 1. Sultan neye meraklıymış? (Avcılığa). 2. Kulübede kimler yaşıyormuş? (Bir oduncu ve ailesi). 3. Sultan neden kendini tanıtmamış? (Oduncuyu heyecanlandırmamak ve tedirgin etmemek için). 4. Sultan borcunu sorduğunda oduncu ne cevap vermiş? ("Bin altın beyzadem."). 5. İnsanlar yüksek bir fiyatla karşılaşınca ne demeye başlamışlar? ("Ateş pahası"). Bu sorular, metinde geçen olayların gelişimi ve ana fikirler hakkında bilgi edinmeyi amaçlar.

Şiir ünitesinde önemli eserler arasında şunlar sayılabilir: Tanzimat Dönemi: Şair Evlenmesi - İbrahim Şinasi (ilk tiyatro eseri). Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi - İbrahim Şinasi (ilk makale). Tahrib-i Harabat - Namık Kemal (ilk eleştiri kitabı). Zafername - Ziya Paşa (hiciv eseri). Servetifünun Dönemi: Afife Anjelik, Atala Yahut Amerikan Vahşileri, Vuslat Yahut Süreksiz Sevinç, Çok Bilen Çok Yanılır (oyunlar). Talim-i Edebiyat (ders kitabı). Takdir-i Elhan, Zemzeme III Mukaddimesi (eleştiriler). Milli Edebiyat Dönemi: Han Duvarları - Faruk Nafiz Çamlıbel. Onuncu Yıl Marşı (Behçet Kemal Çağlar ile birlikte). İslamiyet Öncesi Dönem: Kutadgu Bilig - Yusuf Has Hâcip. Atabetü'l-Hakayık - Edip Ahmet Yükneki. Divan Edebiyatı: Divân-ı Hikmet - Hoca Ahmed Yesevî.

"Ağzını kilitlemek" deyimi, geçmişte sır saklamanın ve ketum olmanın değerli bir özellik sayılması nedeniyle ortaya çıkmıştır. "Kilit" kelimesi burada güvenlik, sır ve gizlilik anlamlarını çağrıştırır. Örnek cümle: "Baban geliyor, herkes ağzını kilitlesin."

Yusuf Ziya İnan'ın 40'tan fazla kitabı bulunmaktadır. Bazı eserleri: TASAVVUF: "Noktanın Düşündürdükleri", "Aşk Yağmuru", "Ehl-i Beyt’in Kutsal Kadınları". SOSYAL KONULAR: "İslâm’da Mes’uliyet", "İslâm’da Aile Münasebetleri", "Avrupa’dan Sağlanan İmkânlar Raporu". HUKUK: "Tatbikatta İcra Takibi ve İtirazlar", "İcra Tatbikatında Suç Sayılan Fiiller ve Ceza Davaları".

Refik Halit Karay'ın "Şeftali Bahçeleri" adlı hikayesi, bürokrasideki yozlaşmayı ve idealizmin çöküşünü anlatır. Hikayede, Avrupa'da eğitim görmüş ve bazı siyasi olaylardan dolayı İstanbul'da hapis yatmış olan Âgâh Bey'in, nüfuzlu bir tanıdığının aracılığıyla Anadolu'da bir kasabaya tahrirat müdürü olarak atanması ve oradaki memurlara benzemesi anlatılır. Hikaye, ayrıca aşağıdaki temaları da işler: Eğlence ve aylaklık: Kasaba, memurların zevkine hizmet eder ve tembellik, uyuşukluk hakimdir. Toplumsal eleştiri: Yazar, bürokrasiyi, sözde aydınları ve devletin halk karşısındaki konumunu eleştirir. Bireysel çatışmalar: Bahçeler, birey ve toplum arasındaki ilişkileri şekillendiren bir metafor olarak kullanılır.

"Korkma Hasanım Korkma" ifadesinin kimin hikayesi olduğuna dair bilgi bulunamadı. Ancak, "Korkma Hasan Korkma" ifadesi, çeşitli video içeriklerinde kullanılmaktadır. Ayrıca, Turgut Özakman'ın "Korkma İnsancık Korkma" adlı bir romanı olduğu bilinmektedir. Ancak, bu romanın hikayesiyle "Korkma Hasanım Korkma" arasında bir bağlantı kurulamamıştır.

Ceyhun Atuf Kansu'nun "Dünyanın Bütün Çiçekleri" şiiri, köy öğretmeni Şefik Sınığ için yazılmıştır. Şefik Sınığ, 1949 yılında bir futbol topu tamiri sırasında yıkılan okul duvarının altında kalarak hayatını kaybetmiştir.

Bazı hikaye ve roman yazarları: Hikaye yazarları: Ömer Seyfettin; Memduh Şevket Esendal; F. Celaleddin; Refik Halit Karay; Yakup Kadri Karaosmanoğlu; Halide Edib Adıvar. Roman yazarları: Reşat Nuri Güntekin; Peyami Safa; Kemal Tahir; Yaşar Kemal; Fakir Baykurt. Ayrıca, Şemsettin Sami ilk yerli roman olan "Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat"ı, Namık Kemal ise ilk edebi roman sayılan "İntibah"ı yazmıştır.

10. sınıf edebiyat ders kitabı sayfa 155'te farklı yayınevlerine ait çeşitli içerikler bulunmaktadır: Düşler Yayıncılık: Bu yayınevine ait kitapta, sayfa 155'te "Oğuz Kağan Destanı" ile ilgili sorular ve cevaplar yer almaktadır. Beşgen Yayıncılık: Bu yayınevine ait kitapta, "metni anlama ve çözümleme" soruları bulunmaktadır. MEB Yayınları: Bu yayınevine ait kitapta, sayfa 155 cevapları yer almaktadır. Ayrıca, Biryay yayınevine ait kitapta da sayfa 155 ve 156'da anonim halk edebiyatı şiirleri ve bunlarla ilgili etkinlikler bulunmaktadır.

Kara Oklar Çetesi: Avustralya Macerası, Kıbrıs'tan dönen Erim, Nisan ve Zafer adlı üç arkadaşın, Mustafa Kemal Paşa'nın Türkiye Cumhuriyeti'ni tanıtmak amacıyla verdikleri görevle Karadeniz Vapuru'yla Sidney'e doğru yola çıkmalarını anlatır. Kahramanlarımız, geminin güvertesindeki yasak bölgede üstü örtülü bir sırrın peşine düşerler ve bu süreçte yeni arkadaşlarıyla birlikte kendilerini beklenmedik bir maceranın içinde bulurlar.