TüketiciDavranışı

Marketlerde etiket fiyatı ile kasa fiyatı arasında fark olması durumunda, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, tüketici lehine olan fiyatın uygulanmasını öngörür. Örneğin, bir ürünün raflarda 40 TL olarak belirtilmiş olmasına rağmen kasada 50 TL olarak geçmesi durumunda, geçerli olan fiyat 40 TL'dir. Bu tür durumlarda, ALO 175 Tüketici Hattı aranabilir veya bulunulan il/ilçedeki Ticaret İl Müdürlüğüne başvurulabilir. Ayrıca, aynı üründe 5 kata varan fiyat farkı gibi fahiş fiyat uygulamaları da Ticaret Bakanlığı'na şikayet edilebilir.

Reklamların amacı, temel olarak ürün, hizmet veya markaların tanıtımına yönelik bir iletişim kurmaktır. Bu amaç doğrultusunda reklamlar şu işlevleri yerine getirir: Bilgilendirme. İkna etme. Hatırlatma. Reklamların diğer amaçları arasında: Mal ya da hizmetin uzun vadeli satışını sağlamak; Toptan ve perakendeci satıcıya satılan ürün ve hizmette yardımcı olmak; Mal ya da hizmete karşı talebi arttırmak; Talebin yaratacağı fiyat esnekliğini en aza indirmek ve kalıcı, belirli bir fiyat prensibi oluşturmak yer alır. Reklamlar, ayrıca marka imajı yaratmak, marka değerini yükseltmek ve işletmenin saygınlığını artırmak gibi işlevler de üstlenir.

İyi Seçenek (iyisecenek.com), kullanıcıların ürün ve hizmet ilanlarını ücretsiz olarak yayınlayabilecekleri bir alışveriş platformudur. Bu platform, müşterilere şu faydaları sağlar: Geniş çeşitlilik: Farklı ihtiyaçlar için özel üretilmiş birçok ürün seçeneği sunar. Kişiselleştirme: Alışveriş deneyimini kişiselleştirerek her bireyin farklı zevklerine hitap eder. Rekabet: Fiyatları düşürerek ve kaliteli ürünlerin ön plana çıkmasını sağlayarak fırsatlarla dolu bir pazar yaratır. Ancak, platformla ilgili bazı şikayetler de bulunmaktadır; örneğin, kargo gönderimi ve ödeme konularında sorunlar yaşandığı belirtilmiştir.

Favori marka, bir kişinin en çok tercih ettiği, güvendiği ve duygusal bağ kurduğu markadır. Favori bir marka olmanın bazı unsurları: Kalite: Müşterilerin ihtiyaçlarını karşılayan kaliteli ürün ve hizmetler sunmak. Marka imajı: Marka değerlerini netleştirmek ve tutarlı bir şekilde iletişim kurmak. Müşteri deneyimi: Kişiselleştirilmiş hizmetler ve hızlı çözümler sunmak. İletişim: Sosyal medya ve e-posta gibi çeşitli kanallarla aktif iletişim kurmak. Sadakat programları: Sadakat kartları ve özel indirimler gibi teşvikler sunmak. Influencer pazarlaması: Etkili kişilerle işbirliği yaparak görünürlüğü artırmak. Müşteri geri bildirimleri: Geri bildirimleri dikkate alarak sürekli gelişim sağlamak.

İkame etkisi (substitution effect), bir malın fiyatı düştüğünde veya yükseldiğinde, diğer mallara kıyasla daha ucuz veya pahalı hale gelmesi nedeniyle tüketicinin o malın yerine başka bir malı tercih etmesi durumudur. Örneğin, kahvenin fiyatı artarsa, tüketiciler benzer bir ürün olan çayı tercih etmeye başlayabilir. İkame etkisi, tüketici davranışlarını analiz etmenin yanı sıra vergi politikalarının etkileri, talep eğrilerinin şekillenmesi, asgari ücretin istihdam üzerindeki etkileri gibi alanlarda da önemli bir rol oynar. İkame etkisi kavramı, iktisat literatürüne 19. yüzyılın sonları ile 20. yüzyılın başları arasında yapılan marjinal fayda teorileri çerçevesinde girmiştir. İkame etkisi ile birlikte ele alınan bir diğer kavram ise gelir etkisidir.

Fayda ve hedonik değer arasındaki temel farklar şunlardır: Amaç: Faydacı değer, ürünün işlevsel özelliklerine göre değerlendirilmesine dayanır ve rasyonel, somut ihtiyaçların karşılanması için yapılan alışverişi ifade eder. Hedonik değer, tüketicilerin bir ürünü kullandığı zaman ortaya çıkan duygusal tepkilere dayanır ve haz almak için yapılan tüketimi ifade eder. Satın alma kararı: Faydacı tüketimde satın alma kararı dikkatli araştırmalara, bilinçli tercihlere ve rasyonel düşünce süreçlerine dayanır. Hedonik tüketimde satın alma kararı daha duygusal ve dürtüsel değişkenlere göre şekillenir. Kalıcılık ve tüketici tutumları: Faydacı tüketimde tüketiciler, ürün ve hizmetlerin sağladığı pratik faydalar doğrultusunda uzun vadede daha minimalist ve sürdürülebilir bir kullanım eğilimi gösterir. Hedonik tüketimde elde edilen duygusal tatmin genellikle geçicidir ve tüketiciler sürekli yeni deneyimler ve ürünler arayışında olabilir.

Bilinçsiz tüketici genellikle şu şekilde davranır: Gereksiz harcamalar yapar. Reklamların etkisinde kalır. Tüketim çılgınlığına kapılır. Tüketici haklarını bilmez. İsraf yapar. Hızlı ve dikkatsiz kararlar verir. Pazarlama stratejilerine kolayca inanır. Ürünün gerçek değerini ve kalitesini göz ardı eder. Daha fazla satın alma yapma eğilimindedir.

Tüketicilerin marka yaymaya karşı tutumunu etkileyen bazı değişkenler: Ana markanın algılanan kalitesi. Ana marka ve yayma marka arasındaki algılanan uyum. Marka bilinirliği. Prototip ürün algısı. Marka bağlılığı. Genel risk algısı. Ayrıca, tüketicilerin etnosentrik eğilimleri ve yenilikçilik seviyeleri de marka yayma tutumunu etkileyebilir. Marka yayma stratejisi uygulamalarında, tüketici algı ve değerlendirmeleri üzerine çalışmalar yapılırken, ürün türü ve kullanıcı gibi faktörlerin de göz önünde bulundurulması önerilir.

Reklamlarda yemeğin ön planda tutulmasının birkaç nedeni vardır: Dikkat çekme: Yemek görselleri, insanların ilgisini hemen çeken ve akılda kalıcı olan bir unsurdur. Duyusal deneyim: Yemek sunumu, sadece tat alma duyusunu değil, aynı zamanda gözlerin de doymasını sağlar, bu da reklamın etkinliğini artırır. Marka imajı: Yemek, markanın ürünlerini ve hizmetlerini tanıtmanın yanı sıra, onların kalitesini ve üstün özelliklerini vurgulamaya yardımcı olur. Tüketici davranışı: Reklamlar, tüketicilerin satın alma güdülerini harekete geçirir ve yemek reklamları da bu güdüleri doğrudan hedef alır.

Kara Kutu Modeli'nin temel varsayımları şunlardır: Tüketici karar alma sürecinin karmaşıklığı. Dış faktörlerin etkisi. Davranışsal tepkilerin önemi. Nihai sonucun önemi. Ayrıca, kara kutu düşünme modeli bağlamında Kara Kutu Modeli'nin bazı temel varsayımları şu şekildedir: Hataların kabulü ve kaydedilmesi. Veri toplama ve analiz. Sürekli gelişim ve iyileştirme. Duygusal bağlılıktan uzaklaşma. Şeffaflık ve paylaşım.

Negatif eğimli farksızlık eğrileri, bir maldan daha fazla tüketmek için diğer maldan vazgeçilmesi gerektiği gerçeğini yansıtır. Pozitif eğimli farksızlık eğrileri ise, tüketicinin karşı karşıya olduğu mallardan birinin kötü mal olması durumunda ortaya çıkar. Farksızlık eğrilerinin eğimi, marjinal ikame oranına eşittir. Farksızlık eğrilerinin neden var olduğuna dair daha fazla bilgi bulunamamıştır. Daha fazla bilgi için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: datakapital.com; eksisozluk.com; fiakademi.com.

Evet, üreten tüketici reklamın kulaktan kulağa yayılmasında oldukça etkili ve önemli bir konumda bulunmaktadır. Üreten tüketici, bireysel ihtiyaçlarının farkında olan, ürünler hakkında bilgili, bu bilgiyi diğer tüketicilerle paylaşan ve tasarım (yaratma) konusunda ortalamanın üzerinde aktif tüketicilerdir. Üreten tüketiciler, satın alma kararlarını etkilemenin yanı sıra sağlanan mal ve hizmetlerin kalitesini de etkilerler. Ayrıca, üreten tüketiciler, gelişen teknoloji ile birlikte tükettikleri ürünlere ilişkin daha çok bilgi sahibi olmak istemekte ve üretim süreçlerinde yer almaya yönelmektedirler. Bu nedenle, üretimde rol oynamayla aktif hale gelen, üreten tüketiciler (prosumer) tükettiği ürünlerin üretiminin herhangi bir aşamasına katkı sağlayan ve diğer tüketicilerin kullanımı için mal ve hizmet üreten bireyler olarak karşımıza çıkmaktadır. Üreten tüketiciler, aynı zamanda “kulaktan kulağa pazarlama” (WOMM) olarak da bilinen, tüketicilerin, yakınlarında bulunan ve güven duydukları başka tüketicilerin tavsiyeleriyle satın alma tercihlerini oluşturmaları sürecinde de önemli bir rol oynar.

Tüketici davranışının dört temel özelliği şunlardır: 1. Güdülenmiş bir süreç olması. 2. Dinamik bir süreç olması. 3. Farklı rollerle ilgilenmesi. 4. Çevre faktörlerinden etkilenmesi. Ayrıca, tüketici davranışları karmaşıklık ve zamanlama açısından farklılıklar gösterebilir.

Kardinal Fayda Teorisi, mikroiktisatta tüketici dengesi analizi için geliştirilmiş bir teoridir. Bu teorinin temel varsayımları şunlardır: Toplam Fayda: Kişinin bir dönem boyunca bir malın tüketiminden elde ettiği faydadır. Marjinal Fayda: Kişinin her ilave birim mal tüketmesi sonucu toplam faydada meydana gelen değişikliktir. Azalan Marjinal Fayda: Malın miktarı arttıkça her ilave birim maldan elde edilen faydanın azalması durumudur. Kardinal Fayda Teorisi'nde, faydanın ölçülebilir olduğu varsayılır. Teoride, tüketicinin gelirinin tümünü harcayarak faydasını maksimize ettiği duruma tüketici dengesi denir. Bu dengeyi sağlayan iki koşul vardır: 1. Gelirin tümünün harcanması. 2. Her mal için harcanan son liraların tüketiciye sağladığı marjinal faydaların eşit olması (Eşmarjinal İlkesi).

Çevreci tüketici, çevreye zarar vermeyen veya en az düzeyde zarar veren ürünleri tercih eden ve tüketim alışkanlıklarını ekolojik dengeyi koruyacak şekilde düzenleyen kişidir. Çevreci tüketiciler, doğal kaynakların bilinçli kullanımı, enerji verimliliği, geri dönüşüm ve atık azaltımı gibi unsurları göz önünde bulundururlar. Çevreci tüketim davranışı, üç ana yolla gerçekleşir: 1. Çevreci ürünlere sahip olma ve kullanma. 2. Tüketime karşı olan davranışlar: reddetme, azaltma ve yeniden kullanma. 3. Geri dönüşüm.

Önceki satın alma deneyimi, bir tüketicinin daha önce yaptığı alışverişlerden edindiği tecrübeler anlamına gelir. Jack M. Feldman ve John G. Lynch tarafından 1988 yılında geliştirilen “ulaşılabilirlik-teşhis edilebilirlik çerçevesi”, tüketicilerin daha önceki satın alma deneyimlerini, daha sonra karşı karşıya kaldıkları başka bir deneyime aktif bir tepki vermede kullandıklarını önermektedir. Önceki satın alma deneyiminin önemi, tüketicilerin o deneyimden ne kadar hoşnut kaldığını hatırlamasına bağlıdır. Önceki satın alma deneyimi, tüketicilerin gelecekteki satın alma kararlarını yönlendirir.

Tüketici davranışını analiz etmek için kullanılan bazı yöntemler: Nicel araştırma yöntemleri: Anketler, deneysel çalışmalar ve gözlem gibi yöntemlerle nicel verilere dayalı sonuçlar elde edilir. Nitel araştırma yöntemleri: Görüşmeler, grup görüşmeleri ve vaka çalışmaları gibi yöntemlerle daha derinlemesine analiz yapılır ve önceden belirlenemeyen unsurlar ortaya çıkarılır. İçgörü teknikleri: Proje yöntemi, derinlemesine röportaj ve gözlem gibi yöntemlerle tüketici düşüncelerinin ve duygularının kökenine inilir. Nöropazarlama teknikleri: Elektroansefalografi (EEG), göz izleme (eye tracker), yüz kaslarından duygu tanıma, ses frekansından duygu tanıma, kalp atım hızı ölçme (HR) ve galvanik deri tepki (EDA, GSR) cihaz ve yazılımları kullanılır. Ayrıca, durumsal, kişisel, sosyal ve psikolojik faktörler de tüketici davranışlarını analiz etmede dikkate alınır.

Reklamın temel kuramları arasında etki hiyerarşisi ve neden-sonuç zinciri teorileri öne çıkmaktadır. Etki Hiyerarşisi: Bu kurama göre, tüketici bir ürünle ilgili olarak sırasıyla şu üç evreden geçer: 1. Bilişsel Evre (Learn): Dikkat ve kavrama aşaması. 2. Duygusal Evre (Like): İlgi, değerlendirme ve tercih aşaması. 3. Davranışsal Evre (Do): Niyet ve satın alma eylemi. Neden-Sonuç Zinciri: Bu teori, tüketici eylemlerinin sonuçları ile marka ve ürün kararları arasında ilişki kurar.

Zaman içinde fayda maksimizasyonu, iktisadi birimin belirli sürelerde elde edeceği gelirleri, zaman içinde faydasını en üst düzeye çıkaracak şekilde paylaştırması anlamına gelir. Bu kavram, bireylerin ve şirketlerin ekonomik kararlarından en yüksek memnuniyeti elde etmeye çalıştıkları stratejik bir plan olarak da tanımlanabilir. Zaman içinde fayda maksimizasyonu, özellikle Ulusal Varlık Fonları (Sovereign Wealth Fund) aracılığıyla gerçekleştirilir.

Talep eğrisinin sağa kaymasının bazı nedenleri: Tüketicilerin gelirlerindeki artış. İkame malların fiyatlarındaki artış. Tamamlayıcı malların fiyatlarındaki düşüş. Gelecekteki fiyat beklentilerinin olumlu olması. Nüfusun ve hanehalklarının sayısının artması. Modalar ve trendler.