Travma

Travma kelimesi, bireyin fiziksel, duygusal veya psikolojik bütünlüğünü tehdit eden veya zarar veren olaylar sonucunda ortaya çıkan derin sarsıntı ve zorlanma durumu anlamına gelir. Travmanın bazı türleri şunlardır: - Fiziksel travma: Kazalar, spor yaralanmaları, saldırılar gibi vücuda doğrudan uygulanan dış etkenler sonucu meydana gelen travmalar. - Psikolojik travma: Şiddet, istismar, doğal afetler, savaş deneyimleri gibi ruhsal durumu etkileyen olaylar sonucu ortaya çıkan travmalar. - Duygusal travma: Aile içi çatışmalar, ani kayıplar, terk edilme gibi yoğun duygusal stres yaratan olaylar.

Cherry (2021) filmi, Amerikan ordusunda doktor olarak görev yapan ve Irak'ta yaşadıklarından sonra travma sonrası stres bozukluğu yaşayan bir adamın hikayesini anlatıyor. Filmde, bu adamın hayatının aşkı ile tanışması ve sonrasında aldığı kötü kararlar sonucu hayatının nasıl zorlaştığı işleniyor.

Travmatik olayların atlatılma süresi bireye göre değişiklik gösterebilir. Çoğu kişide travmayı takip eden günlerde ortaya çıkan belirtiler, genellikle birkaç hafta içinde kendiliğinden düzelir. Eğer travmatik olayın etkileri yaşamı olumsuz etkilemeye devam ederse, bir uzmandan yardım almak gereklidir.

Dokunma fobisi (haptofobi), çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir: 1. Çocukluk travmaları: Cinsel taciz gibi travmatik deneyimler, dokunma fobisinin gelişiminde önemli bir rol oynayabilir. 2. Düşük özsaygı ve sosyal anksiyete bozukluğu: Bu tür psikolojik problemler, dokunma korkusunu tetikleyebilir. 3. Genetik faktörler ve aile öyküsü: Korkuların gözlem yoluyla öğrenilebilmesi nedeniyle, fobisi olan yakın aile üyelerine sahip olmak riski artırabilir. 4. Olumsuz geçmiş deneyimler: Dokunmayla ilgili herhangi bir olumsuz deneyim, kişinin dokunmaya karşı olumsuz bir tutum geliştirmesine neden olabilir. Bu fobi ayrıca, agorafobi gibi diğer kaygı bozukluklarıyla da ilişkilendirilebilir.

"Beden Kayıt Tutar" kitabı, travmaların insan bedeni ve zihni üzerindeki etkilerini ele almaktadır. Kitapta anlatılan konular arasında: - Travmanın beyin üzerindeki etkileri ve bellek sorunları; - Travmaları iyileştirme üzerine yeni nesil tedavi yöntemleri; - Meditasyon, yoga ve sanat terapisi gibi alternatif tedavi yöntemlerinin rolü; - İnsan bedenin yapısı ve psikolojik altyapısı. Yazar Bessel A. Van Der Kolk, bu eseri sadece terapistler için değil, travmalarına çözüm bulmak isteyen herkes için kaleme aldığını belirtmektedir.

Depremde yakınını kaybedenler, keder, öfke, suçluluk ve çaresizlik gibi yoğun duygular yaşayabilir. Diğer psikolojik tepkiler arasında şunlar da yer alabilir: - Şok dönemi: Kişi duygusal olarak tepkisiz kalabilir, ne korku ne de başka bir duygu hissedebilir. - Pasifleşme dönemi: Yardıma gelenlere bağımlı hale gelebilir ve kendi başına basit işlerini yapmakta yetersiz kalabilir. - Toparlanma dönemi: Uyku sorunları yaşayabilir, en ufak seste irkilebilir ve sürekli kabuslar görebilir. Bu tür travmatik olaylar, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) ve yüksek anksiyete gibi zihinsel sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu durumlarla başa çıkmak için uzman yardımı almak önemlidir.

Paralize olmak, yani vücudun belirli bölgelerinde hareket kaybı yaşamak, çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. En yaygın nedenler şunlardır: 1. Travmalar: Kaza, düşme, trafik kazaları veya spor yaralanmaları gibi durumlar sinirlerin zarar görmesine yol açabilir. 2. Hastalıklar: İnme, beyin kanaması, tümörler ve multiple skleroz gibi nörolojik hastalıklar paraliziye neden olabilir. 3. Genetik faktörler: Spinal müsküler atrofi gibi genetik bozukluklar kasların zayıflamasına ve hareketsizliğe yol açabilir. Ayrıca, doğum kusurları ve otoimmün hastalıklar da paralizinin diğer nedenleri arasında yer alır.

Sol kürek kemiği ve omuz ağrısının birçok nedeni olabilir, bunlar arasında: 1. Kas-iskelet sistemi problemleri: Kas gerginliği, tendinit, rotator manşet yırtıkları veya boyun problemleri gibi durumlar ağrıya yol açabilir. 2. İç organ sorunları: Kalp problemleri (kalp krizi, angina), akciğer problemleri (pnömoni, plörezi) veya sindirim sistemi sorunları (reflü, safra kesesi hastalıkları) sol omuz ağrısına neden olabilir. 3. Sinir sıkışması: Zona enfeksiyonu veya omurilik kanalı daralması gibi durumlar sinir köklerine baskı yaparak ağrıya sebep olabilir. 4. Travma: Düşme veya darbe sonucu kürek kemiği kırığı veya çıkığı oluşabilir. Ağrı şiddetliyse, evde uygulanan tedavi yöntemlerine yanıt vermiyorsa veya nefes darlığı, göğüs ağrısı gibi belirtilerle birlikteyse mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.

Travma dersi kapsamında işlenen konular, alanın niteliğine göre değişiklik gösterebilir: 1. Çocuk ve Ergen Psikolojisi: Çocuk ve ergenlerin yaşadığı travmatik olayların temel çerçevesi, travma ile ilişkili yaklaşımlar ve bu durumların yönetimi. 2. İlk ve Acil Yardım: Travmalı hastalara hastane öncesi acil bakım, travma kinematiği, çoklu travma hastasına yaklaşım, kanama kontrolü, şok, toraks ve kafa travması gibi konular. 3. Psikolojik Danışmanlık: Travma sonrası psikolojik danışmanlık, farklı travmalar, kriz dönemleri, modern terapi metotları ve travma mağdurlarının deneyimleri.

Ayak bileğinde plak ve vida takıldıktan sonra yapılması gerekenler şunlardır: 1. İstirahat ve Hareket Kısıtlaması: Ayak bileğinin yükten korunması ve hareketin kısıtlanması önerilir. 2. Alçı veya Atel Kullanımı: Kırık bölgesinin hareketsiz kalması için alçı veya atel uygulanabilir. 3. Ağrı Kesici İlaçlar: Doktor tarafından reçete edilen ağrı kesici ilaçların kullanılması gereklidir. 4. Fizik Tedavi: Alçı çıkarıldıktan sonra, kasların ve eklem hareketlerinin eski haline dönmesi için fizik tedavi programı uygulanır. 5. Kontrol Muayeneleri: Ameliyat sonrası düzenli doktor kontrolleri, kemiğin kaynamasını ve iyileşme sürecini takip etmek için önemlidir. Bu süreçte doktorun talimatlarına uyulması, komplikasyonların önlenmesi açısından büyük önem taşır.

İnsanlar çeşitli nedenlerle duygusuzlaşabilirler: 1. Travma ve Çocukluk Deneyimleri: Çocuklukta yaşanan istismar, şiddet veya ihmal gibi travmatik olaylar, duygusal stresin yetişkinliğe taşınmasına ve duygusal duyarsızlığa yol açabilir. 2. Hormonal Dengesizlikler: Hormonal değişiklikler, özellikle ergenlik, adet dönemi, hamilelik veya menopoz gibi dönemlerde duygusal dalgalanmalara ve duygusuzlaşmaya neden olabilir. 3. Stresli Yaşam Olayları: Büyük yaşam değişiklikleri, sürekli stres faktörleri ve ilişki sorunları gibi durumlar duygusal tepkileri baskılayabilir. 4. Psikolojik Bozukluklar: Anksiyete bozuklukları, depresyon ve Sınırda Kişilik Bozukluğu gibi ruh sağlığı sorunları, duygusal hislerin azalmasına yol açabilir. 5. Madde Bağımlılığı: Alkol veya uyuşturucu kullanımı, beynin duyguları düzenleme yeteneğini bozarak duygusuzlaşmaya neden olabilir. Duygusuzlaşma, duygusal sağlık sorunlarına ve kişilerarası ilişkilerde zorluklara yol açabilir. Bu durumda profesyonel yardım almak önemlidir.

Travma sonrası anı kaybı, genellikle travmatik stres bozukluğu (TSSB) nedeniyle ortaya çıkar. Anı kaybının diğer nedenleri arasında: - Organik faktörler: Beynin zarar görmesi veya belirli maddelerin kullanımı gibi fiziksel nedenler. - Fonksiyonel faktörler: Psikolojik faktörler, savunma mekanizmaları gibi. Yaygın travma sonrası anı kaybı türleri: - Anterograd amnezi: Yeni hatıraların uzun süreli hafızaya aktarılamaması. - Retrograd amnezi: Travma başlamadan önceki döneme dair hatıraların kaybolması. Bu tür durumlarla karşılaşan kişilerin profesyonel yardım alması önerilir.

Arzu Tramvayı'nda Blanche'ın delirmesinin birkaç nedeni vardır: 1. Travmatik Geçmiş: Blanche, ailesinin serveti tükendikten sonra toplumdan dışlanmış ve düşüncesiz cinsel davranışları nedeniyle enstitüden kovulmuştur. 2. Stanley'nin Şiddeti: Kayınbiraderi Stanley'nin kaba ve saldırgan davranışları, Blanche'ı derinden etkiler ve ona karşı uyguladığı fiziksel ve psikolojik şiddet, Blanche'ın sinir krizleri geçirmesine neden olur. 3. Yalnızlık Korkusu: Yaşlandıkça yalnızlık korkusu artan Blanche, kendini kabul ettirebilmek için olduğundan daha farklı görünme çabası içine girer ve bu durum onun zihinsel çöküşünü hızlandırır.

Dissosiyatif Kimlik Bozukluğunda (DKB) görülen savunma mekanizması, zihnin bölünmesi veya parçalarının ayrılmasıdır. Bu bozukluk, bireyin yaşadığı travmatik olaylara karşı bir savunma mekanizması olarak ortaya çıkar ve kişinin algı ve bilincinin bütünlüğünün bozulmasına bağlı olarak farklı kişilik türleri geliştirmesiyle karakterizedir.

Uçak kazası geçirenler, çeşitli duygusal ve fiziksel tepkiler gösterebilirler: 1. Korku ve Panik: Kazazedeler, yoğun korku ve panik yaşarlar. 2. Yön Duygusu Kaybı (Vertigo): Kazazedeler, yön duygusunu kaybedebilirler. 3. Basınç ve Oksijensizlik: Basınç değişimi ve oksijensizlik nedeniyle baş dönmesi, bulanık görme ve baş ağrıları yaşanabilir. 4. Çaresizlik ve Çığlık Atma: Adrenalin salgılanması sonucu acı hissi azalır ve kazazedeler çığlık atabilir veya ağlayabilirler. 5. Şok ve Travma: Kazadan sağ kurtulanlar, yaşadıkları travmanın etkisiyle şok geçirebilirler. Bu tür durumlar, kazazedelerin psikolojik destek almasını gerektirebilir.

Hastanedeki sarı kod, kitle kazaları veya büyük kazalar sonucu çok sayıda travma vakasının geleceği durumlar için kullanılan bir uyarıdır.

"Daniel" adlı iki farklı film farklı hikayeler anlatmaktadır: 1. "Ser du månen, Daniel" (2019) filmi, 2013 yılında IŞİD tarafından Suriye'de yakalanan ve 398 gün rehin tutulan Danimarkalı fotoğrafçı Daniel Rye'nin hikayesini konu almaktadır. 2. "Daniel Isn't Real" (2019) filmi ise, sorunlu bir üniversite birinci sınıf öğrencisinin, şiddetli bir aile travması sonrası çocukluğundaki hayali arkadaşı Daniel'i tekrar diriltmeye çalışmasını anlatmaktadır.

Mizantropi, insanlara karşı nefret veya güvensizlik hissi, çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir: 1. Travmatik Deneyimler: İhanet, aldatılma, şiddet veya istismar gibi olumsuz deneyimler, kişide güven kaybına ve insanlara karşı nefret duygusunun gelişmesine neden olabilir. 2. Sosyal Adaletsizlik ve Hayal Kırıklığı: Dünyadaki savaşlar, yolsuzluklar, çevresel tahribat ve insan hakları ihlalleri gibi olumsuzluklar, insanlığa karşı öfke ve nefreti tetikleyebilir. 3. Yüksek Hassasiyet ve Empati: Başkalarının acılarını derinden hisseden kişiler, insanlığın bencilliğine veya zalimliğine tepki olarak insanlardan uzaklaşabilir. 4. Sosyal İzolasyon ve Yalnızlık: Uzun süre yalnız kalan veya sosyal çevresi zayıf olan bireyler, zamanla insanlardan nefret etmeye başlayabilir. 5. Kişilik Özellikleri: Şizoid kişilik bozukluğu, paranoya ve depresyon gibi durumlar da mizantropik eğilimlere yol açabilir. Bu durumlar, psikoterapi ve danışmanlık gibi yöntemlerle yönetilebilir.

"Canım Annem" (1981) filmi, çocuk sahibi olamayan Joan Crawford'ın küçük bir kız evlat edinmesini ve bu süreçte Christina ile yaşadıkları travmatik olayları anlatıyor. Filmde, Christina'nın annesinin zorlayıcı ve bazen şiddet içeren ebeveynlik tarzı ele alınıyor.

Büyüyen acı ifadesi, travma sonrası büyüme kavramını anlatıyor olabilir. Bu kavram, yaşanan zorlu ve acı verici deneyimlerin ardından kişinin daha güçlü ve sağlam bir birey haline gelmesini ifade eder. Büyüyen acının anlattığı diğer konular: - Anlam bulma: Trajik olaylar, kişinin yaşamda yeni anlamlar keşfetmesine ve önceliklerini yeniden değerlendirmesine neden olabilir. - Duygusal dönüşüm: Acı, kişinin başkalarına karşı daha şefkatli ve empatik olmasını, ayrıca kendi içsel güçlerini fark etmesini sağlayabilir. - Psikolojik dayanıklılık: Travma sonrası büyüme, psikolojik sağlamlığın öğrenilebilir ve geliştirilebilir olduğunu vurgular.