ToplumsalDeğişim

Radikal kelimesi, kökten, temelli, köktenci anlamlarına gelir. Ayrıca, şu anlamlara da gelebilir: Radikalizm: Siyasal ilkelerin kökten değiştirilmesini öneren felsefi öğreti. Radikal karar: Alışılmamış ve daha önce denenmemiş kararlar. Radikal insan: Yaşama biçimlerini veya herhangi bir meseleyi aşırılık derecesinde savunan kişi. Radikal (gazete): Türkiye'de bir gazete. Radikal (kimya): Eşleşmemiş elektronu olan atom, molekül veya iyon.

Kadın istihdamının artmasının bazı nedenleri: Eğitim seviyesinin yükselmesi. Yasal düzenlemeler. Küreselleşme ve teknoloji. Kadın girişimciliğinin desteklenmesi. KİPAP gibi projeler.

Çağlar, insanlığın gelişim ve evrim sürecini daha iyi anlayabilmek ve aktarabilmek amacıyla dört ana döneme ayrılır. Tarih öncesi çağlar ve tarih çağları olarak yapılan bu ayrım, özellikle yazının icadı gibi önemli olayların gerçekleşmesiyle belirlenmiştir. Tarih öncesi çağlar: Paleolitik, Mezolitik, Neolitik, Kalkolitik ve Maden çağları olarak ayrılır. Tarih çağları: İlk Çağ, Orta Çağ, Yeni Çağ ve Yakın Çağ olarak adlandırılır.

Neolitik Devrimin en önemli özelliği, yaklaşık 12.000 yıl önce başlayan ve insanların yaşam tarzında köklü değişikliklere yol açan tarımın keşfidir. Bu dönemde insanlar, yabani bitkileri ve hayvanları evcilleştirerek tarımsal üretime başlamış, bu sayede yiyecek üretimi artmış ve gıda kaynakları daha güvenli hale gelmiştir. Neolitik Devrimin diğer önemli özellikleri arasında çanak çömlek yapımı, hayvanların evcilleştirilmesi, ticaretin başlaması ve toplumsal yapıların karmaşıklaşması yer alır.

80 kuşağının neden önemli olduğuna dair farklı görüşler bulunmaktadır. Edebiyat bağlamında, 80 kuşağı, seksenli yıllarda şiir yayınlamaya başlayan şairlerin yer aldığı bir kuşaktır. Toplumsal bağlamda, 80 kuşağı, 1980 askeri darbesinin ardından gelen değişimlere ve dünyadaki gelişmelere tepki olarak ortaya çıkmıştır. Bu nedenle, 80 kuşağının hem edebiyat hem de toplumsal tarih açısından önemli bir dönem olduğu söylenebilir.

Retro film, 1990'larda geçen bir aşk hikayesini anlatıyor. Film, aksiyon, dram, suç ve romantik türlerin unsurlarını içeriyor.

"Bir Kimya Meselesi", 1960'lı yıllarda yaşayan kimyager Elizabeth Zott'un hikayesini anlatıyor. Kitap, kadın hakları ve fırsat eşitliği konularını ele alıyor. Hikayenin önemli bir kısmı, Elizabeth'in yemek programı sunuculuğuna başlamasını ve bu süreçte kadınlara ilham vermesini işliyor. Kitap, mizahi bir üslupla yazılmış olup, toplumsal cinsiyet kalıplarını sorgulayan bir anlatı sunuyor. 2022'de yayımlanan kitap, birçok prestijli ödüle layık görülmüş ve 2023'te Apple TV+'ta dizi uyarlaması yapılmıştır.

80'ler ve 90'lar, moda, müzik, sanat ve toplumsal değişim açısından önemli dönemlerdir. 80'lerin önemi: Moda: Bol tişörtler ve oversized stiller gibi yeni giyim trendleri ortaya çıkmıştır. Müzik: Michael Jackson, Madonna gibi sanatçıların dönemi olup, popüler müziğin temelleri atılmıştır. Toplumsal değişim: Ekonomik büyüme ile bireyler daha özgür giyinmeye başlamış, "açgözlülük iyidir" gibi yeni bir kapitalizm anlayışı ortaya çıkmıştır. 90'ların önemi: Moda: Grunge akımı ile klasik moda normlarına karşı bir başkaldırı görülmüştür. Müzik: Madonna, Bill Clinton gibi isimler bu dönemde öne çıkmıştır. Toplumsal değişim: İnternet ile dünya birbirine bağlanmış, tabloid medya dönemi başlamıştır. Ayrıca, bu dönemler, gençliğin kendini ifade etme biçimlerini ve kültürel kimlikleri şekillendirmesi açısından da önemlidir.

Sekülerleşmenin bazı nedenleri: Modernleşme ve bilimsel gelişmeler: Bilimin üretken faaliyetlere uygulanması ve yeni tekniklerin evrimi, insanların Tanrı'ya bağlılık duygusunu azaltmıştır. Toplumsal hareketlilik: Teknolojik toplumun artan üretken talepleri ve dağıtıcı ödülleri, bireyleri dini cemaatlerden uzaklaştırmıştır. Bireyselcilik: Bireysel özerkliğin artması ve kişisel ilişkilerin gayri şahsi tekniklere açılması, dinin geleneksel işlevlerini zayıflatmıştır. Eğitim: Eğitim düzeyinin artması, bireylerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirerek din dışındaki alternatif yaşam anlayışlarına açık olmalarını sağlamıştır. Laik devlet anlayışı: Devlet ile din işlerinin ayrılması, devletin dinle olan bağlarını koparmış ve sekülerleşmenin önünü açmıştır.

Yaprak Dökümü romanının ve dizisinin sevilmesinin bazı nedenleri: Türk aile hayatına dair kesitler sunması. Ali Rıza Bey'in müşfik bir baba olması. Kendi aile yapısına uygun motifler bulunması. Realist ve sade bir dil kullanılması. Toplumsal konuları işlemesi. Yanlış batılılaşma ve etik değerlerin kayboluşunu ele alması. Kusursuz oyuncu kadrosu ve derinlikli karakter yaratımı. İzleyicinin kendi hayatından kesitler bulması.

Émile Durkheim'in anomi kavramı, kolektif norm ve değerlerin kısmen ortadan kalkması veya zayıflayarak etkisizleşmesi neticesinde grup veya toplumlarda meydana gelen görece düzensizlik, parçalanma veya çöküş durumunu ifade eder. Durkheim'a göre anomi, sosyalleşmenin "düzenleme" boyutunun zayıfladığı, düzenleyici toplumsal iktidarın nüfuzunu kaybettiği bir durumu tanımlar. Durkheim, anomiyi özellikle hızlı değişim süreçlerinde, ekonomik veya siyasi krizler ile ani refah artışı dönemlerinde ortaya çıkan bir durum olarak ele alır.

Kemal Karpat, Osmanlı'yı sosyal, iktisadi, askeri ve siyasal dönüşümleri bağlamında değerlendirir. Karpat'ın Osmanlı değerlendirmelerinden bazıları: Osmanlı tarihini, 16. yüzyıldan itibaren karşılaştırmalı bir yöntemle analiz eder. Tarihsel olguların sahip olduğu girift ilişkiler ağını çözümleyerek, Osmanlı tarihini sebep-sonuç ilişkisiyle açıklamaktan öte, çok katmanlı ifade ve anlatılarla yorumlar. Analizleri, tarihi olgu ve olaylara çevrenin bakış açısıyla yaklaşan, merkezi yönelimli olmayan çalışmalar olarak kabul edilir. Osmanlı modernleşmesinin kökenlerini 1606 ile 1774 tarihleri arasındaki dönemde arar. Osmanlı'da zenginlik kaynağı olarak toprağın görülmesinin, toplumun geleneksel yapısında yattığını belirtir. Osmanlı'nın, 19. yüzyılda Batı'nın etkisiyle azınlıklara haklar tanımak zorunda kaldığını, bu hakların ise daha sonra kısıtlandığını öne sürer.

Haldun Taner'in "Gözlerimi Kaparım, Vazifemi Yaparım" adlı oyunu, Türkiye'nin toplumsal ve siyasi değişimlerini iki zıt karakterin yaşam hikayeleri üzerinden anlatır. Oyunun ana temaları: Sınıfsal farklılıklar. Değişmeyen düzen. Oyun, 31 Mart Vakası'ndan 12 Mart Muhtırası'na kadar olan dönemi kapsar ve ilk kez 1964 yılında sahnelenmiştir.

Arabesk ve rap müzik türlerinin birleşmesinin bazı nedenleri: Kentleşme ve yeni ezilen sınıfların ortaya çıkması. Sosyal adaletsizlik ve anlamsızlık. Varoluşçu temalar. Boşluk hissi. Arabesk rap, Amerikan rap müzik kültürü ve Türk arabesk müzik kültürünün modernize edilmesiyle ortaya çıkmıştır.

Victoria Dönemi, 19. yüzyılda Britanya'da önemli değişimlere tanıklık etmiştir ve bu nedenle önemlidir: Sanayi Devrimi: Emek sömürüsü, işçi hakları ve örgün eğitim gibi konular gündeme gelmiştir. İmparatorluk: Britanya İmparatorluğu'nun en parlak dönemi olarak kabul edilir. Toplumsal Etkiler: Orta sınıfın yükselişi, Evanjelik Hristiyanlığın etkisi ve felsefi faydacılık gibi akımlar toplumda reform hareketlerini güçlendirmiştir. Kültürel ve Sanatsal Gelişim: Edebiyat daha çok düz yazıya yönelmiş, Charles Darwin, Charles Dickens gibi önemli isimler bu dönemde yetişmiştir. Teknolojik İlerleme: Sanayi Devrimi kapsamında birçok yeni teknoloji icat edilmiştir. Ayrıca, bu dönem, II. Elizabeth'ten sonra Britanya tarihinde en uzun hüküm süren kişi olan Kraliçe Victoria'nın 64 yıllık saltanatını kapsar.

Ayaşlı ve Kiracıları, Cumhuriyet sonrası Ankara’sında, dokuz odalı bir apartman dairesinde yaşayanların günlük yaşamlarından ve birbirleriyle olan ilişkilerinden kesitler sunar. Romanın bazı konuları: Toplumsal değişiklikler: Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında yaşanan toplumsal değişiklikler yansıtılır. Ahlaki değerler: Aileye değer vermeyen, eşine ihanet eden ve sadece eğlenceye düşkün insanların varlığı anlatılır. Bürokrasi eleştirisi: Kamu görevlilerinin dürüst, çalışkan ve güleryüzlü olmaları gerektiği vurgulanır. Yeni yaşam biçimleri: Ankara’nın, başı sıkışan herkesin ilk başvuru yeri haline gelişi ve kadın-erkek arasındaki giyim kuşam ve davranış değişiklikleri gibi konular işlenir. Roman, yalın bir dille kaleme alınmış olup, Milli Eğitim Bakanlığı'nın 100 Temel Eser listesinde yer alır.

Cumhuriyetin ilanı ile birçok alanda önemli değişiklikler gerçekleşti: Yönetim Şekli: Türkiye'nin yönetim şekli cumhuriyet olarak belirlendi. Devlet Başkanlığı: İlk cumhurbaşkanlığına Mustafa Kemal Paşa getirildi. Laiklik: Devlet ve din işleri ayrıldı, laiklik ilkesi Anayasa'ya eklendi. Kadın Hakları: Kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanındı. Eğitim: Eğitimde yenilikler yapıldı, okuma yazma yaygın hale geldi. Hukuk: Mecellenin kaldırılması ve yeni kanunların kabul edilmesiyle laik hukuk düzenine geçildi. Ekonomi: Çiftçinin özendirilmesi, sanayi teşviklerinin artırılması gibi adımlar atıldı. Giyim: Şapka ve kıyafet düzenlemeleri ile modern giyim tarzı benimsendi. Ölçüler: Uluslararası saat, uzunluk ölçüleri ve takvim kullanılmaya başlandı. Kurumlar: Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu kuruldu.

Manifestolar, çeşitli nedenlerle yazılır: Toplumsal bir hareketin duyurulması ve savların belirtilmesi. İnanılan görüşlerin maddeler halinde bildirilmesi. Politik, sanatsal veya sosyal reform gibi amaçların açıklanması. Kişisel inançların ve hedeflerin ifade edilmesi.

Osmanlı Devleti'nde ıslahat hareketleri, toplumsal ve ekonomik yapıda önemli değişikliklere yol açmıştır. Toplumsal değişimler: Eğitim: Medreselerin yanı sıra Avrupa tarzında okullar açılmış, yurt dışına öğrenci gönderilmiştir. Yönetim ve hukuk: Merkezi yönetim güçlenmiş, Divan-ı Hümayun kaldırılarak bakanlıklar kurulmuş, Tanzimat ve Islahat Fermanları ile gayrimüslimlere daha geniş haklar tanınmıştır. Askeri alan: Yeniçeri Ocağı kaldırılmış, Asakir-i Mansure-i Muhammediye adlı modern bir ordu kurulmuştur. Toplumsal hayat: Batılı düşünce ve kavramlar yayılmış, özgürlük, eşitlik, meşrutiyet gibi fikirler tartışılmaya başlanmıştır. Ekonomik değişimler: Ticaret: Avrupa ile ticaret hacmi artmış, ancak Osmanlı ekonomisi Avrupa'ya bağımlı hale gelmiştir. Sanayileşme: Fabrikalar kurulmuş, ancak sanayileşme çabaları Avrupa sanayi devrimi ile rekabet edemediği için sınırlı kalmıştır. Vergilendirme: İltizam usulüne son verilmeye çalışılmış, daha adil ve düzenli bir vergi toplama sistemi hedeflenmiştir. Bankacılık ve ulaşım: Bankalar kurulmuş, demiryolu ve karayolu yapımına yönelik ilk adımlar atılmıştır.

Sosyolojinin amacı, toplumu ve bireylerin toplum içerisindeki etkileşimlerini incelemektir. Sosyolojinin konusu ise oldukça geniştir ve şu alanları kapsar: toplumsal eşitsizlik; sınıf kavramı; demografik değişiklikler; politik yasaların işleyişi ve hükümet hareketleri; ırk ve cinsiyet; sosyoekonomik değişimler; kültürel yapı; eğitim. Sosyoloji, sosyal psikolojiden örgütsel sosyolojiye kadar birçok farklı çalışma alanını içeren çok geniş bir disiplindir.