Padişah

Kanuni Sultan Süleyman'ın 46 yıl tahtta kalmasının bazı nedenleri: Seferler: Hayatının büyük bölümünü at sırtında seferlerde geçirdi. Toprak genişlemesi: Osmanlı Devleti'nin topraklarını 6 milyon 557 bin kilometreden 14 milyon 983 bin kilometreye çıkardı. Kanunname: Daha önce hüküm sürmüş 9 padişahın kararlarını toplayarak tek bir kanunname yayımladı. Eğitim reformları: Medreselerdeki eğitimi iki aşamaya ayırdı; Sahn-ı Seman medreselerinde hukuk, ilahiyat ve edebiyat, Süleymaniye medreselerinde ise matematik ve tıp eğitimi verilmesini sağladı. Askeri başarılar: Preveze Deniz Zaferi gibi önemli askeri zaferlere imza attı.

Osmanlı İmparatorluğu'nun toplamda 36 padişahı olmuştur. Osmanlı Devleti'nin kurucusu ve ilk padişahı Osman Gazi (1299-1326) iken, son Osmanlı padişahı Sultan Vahdettin (1918-1922) olmuştur.

Orhan Gazi, iyi bir eğitim almış, cesur bir kumandan ve mükemmel bir idareciydi. Bazı özellikleri: Merhametli ve adil biriydi. Askerlerini ve tebaasını kendinden fazla korurdu. Muharebelerde zayiat durumuna dikkat ederdi. İslam hukukunu tereddütsüz tatbik ettirirdi. İlme, âlimlere ve manevi şahsiyetlere hürmetkârdı. İmar ve iskan siyasetine önem verirdi. Ülkede İslam ahlakına hayran olup adaletine gıpta eden Hristiyanlar, kendi soyundan ve dininden hanedanların yerine, onun yönetimini tercih ederlerdi.

En iyi 5 Osmanlı padişahı, farklı görüşlere göre değişiklik gösterebilir. İşte bazı listelerde yer alan padişahlar: Yavuz Sultan Selim. Fatih Sultan Mehmet. Kanuni Sultan Süleyman. İkinci Mahmut. Birinci Mahmut. Ayrıca, "eksisozluk.com" sitesinde yer alan bir listede, yenilikçilik ve devrimcilik üzerine değerlendirmeyle ilk 5 şu şekilde sıralanmıştır: 1. Fatih Sultan Mehmet. 2. İkinci Mahmut. 3. Üçüncü Selim. 4. Birinci Abdulmecid. 5. Murat Hüdavendigar. Bu listeler kişisel tercihlere ve değerlendirme kriterlerine göre değişiklik gösterebilir.

Dolmabahçe Sarayı'nda bulunan bazı mezarlar: V. Murat: Osmanlı padişahlarından V. Murat, Dolmabahçe Sarayı'nın mescidine gömülmüştür. I. Mahmut ve II. Mahmut'un eşleri: Saray bahçesinde, Mabeyn bölümü ile Camlı Köşk'ü birbirine bağlayan uzun koridorun altında, 1. Mahmut'un eşleri Raziye ve Ramiye kadınefendilere, 2. Mahmut'un eşleri Dilseza kadınefendi ve 11 aylık bebeği Emine Sultan'ın sandukaları bulunmaktadır. Ayrıca, sarayın yapımında önce burada bulunan Beşiktaş Sahil Sarayı'ndan kalma diğer türbeler de mevcuttur.

Osmanlı'da Divan-ı Hümayun ve Padişahın Yetkileri: Divan-ı Hümayun: Devletin en önemli kararlarını alırdı. Yabancı elçileri kabul eder ve savaş-barış gibi önemli kararları alırdı. Temyiz mahkemesi olarak görev yapardı. Padişah: Divan-ı Hümayun toplantılarına başkanlık ederdi. Devletin sahibi olarak halkın can ve mal güvenliğini sağlamakla yükümlüydü. Yasama, yürütme ve yargı yetkilerini mutlak olarak kullanırdı. 17. yüzyıldan sonra Divan-ı Hümayun'un önemi azalmış, 19. yüzyılda II. Mahmud'un teşkilat reformuyla kabine sistemine geçilerek sembolik hale gelmiştir.

Sened-i İttifak'a göre padişahın yetkileri: Mutlak ve dokunulmaz egemenlik: Padişahın egemenliği mutlaktır ve bu egemenlik herkesin sorumluluğu altındadır. Sadrazamlık makamının üstünlüğü: Sadrazamlık makamının kararları padişahın kararları gibi kabul edilir ve herkes bu kararlara itaat etmek zorundadır. Kanun koyma yetkisi: Padişah, Şer'i kaidelere bağlı olmaksızın kanun koyma yetkisine sahiptir. Ancak, padişahın yetkileri bazı sınırlamalarla da karşılaşmaktadır: Sadrazam ve ayanların denetimi: Sadrazam, kanuna aykırı işler yaparsa, padişah ve ayanlar buna karşı gelecek ve önlemeye çalışacaktır. Devletin korunması: Devlet hazinesi ve gelirlerinin korunması padişahın sorumluluklarındandır. Halka zulüm yasağı: Halka zulüm yapılması yasaktır ve bu tür durumlar karşısında padişahın müdahale etmesi beklenir.

Osmanlı bürokrasisinin hangi padişah döneminde kurulduğuna dair kesin bir bilgi bulunmamakla birlikte, bürokrasinin temelleri Sultan Orhan Gazi döneminde atılmıştır. Sultan Orhan Gazi, 1320-1324 yılları arasında "Dîvân-ı Hümâyun", "Hazîne-i Evrâk" gibi kurumları kurmuş ve bürokratik sınıfları oluşturmuştur. Modern anlamda Osmanlı bürokrasisi ise Tanzimat Dönemi'nde (1839-1876) güç kazanmıştır.

Velâdet-i Hümâyun törenleri, Osmanlı Devleti'nin çeşitli padişahları döneminde düzenlenmiştir. Bu törenler, padişah veya şehzadelerin doğumlarını kutlamak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Özellikle Sultan II. Mahmud döneminde bu törenler başlamış ve Sultan II. Abdülhamid döneminde zirveye ulaşmıştır. Bazı önemli örnekler: 1297 (1879/1880) tarihli Bahriye Kânûnnâmesi'ne göre, bu tür kutlamalar padişahın doğum günlerinde yapılmıştır. Sultan Abdülaziz'in 1830 yılında doğumu da bu törenle kutlanmıştır. Bu nedenle, Velâdet-i Hümâyun törenlerinin hangi padişah döneminde yapıldığına dair kesin bir cevap vermek için belirli bir padişah ismi gereklidir.

Kavuk, II. Mahmut döneminde yasaklanmıştır.

III. Selim, Nizam-ı Cedid ordusunun kaldırılması ve kendisinin tahttan çekilmesi için düzenlenen Kabakçı Mustafa İsyanı nedeniyle 29 Mayıs 1807'de tahttan indirilmiştir. İsyanın bazı nedenleri: Yeniçerilerin, kendi güçlerinin zayıfladığını düşünmeleri; Ulemanın, Batı tarzı uygulamaları geleneklere aykırı bulması; Halkın, yeni vergilerden rahatsız olması. III. Selim, tahttan indirildikten sonra Topkapı Sarayı’nda göz hapsine alınmış, bir yıl sonra Alemdar Mustafa Paşa’nın desteğiyle yeniden tahta çıkarılması planlanmış ancak bu girişim sonuçsuz kalmıştır.

Velâdet-i Hümâyun törenleri, Osmanlı Devleti'nde padişah ya da şehzadelerin doğumlarını kutlamak amacıyla düzenlenirdi. Bu törenler iki şekilde gerçekleştirilirdi: 1. Padişahın velâdet günlerinde: Sarayda ve halk arasında şenlikler, müzik, ziyafet ve hediyelerle kutlanırdı. 2. Yabancı devlet adamlarının velâdet günlerinde: İlgili devletin beylik gemisi Osmanlı limanında bulunduğunda ve kutlama tarihi önceden Hariciye Nezareti'ne bildirildiğinde gerçekleştirilirdi. Anneler Günü, fetih veya şehzade sünneti gibi olaylarla karıştırılmaması gerekir; Osmanlı döneminde Anneler Günü kutlanmazdı, fetih kutlamaları ayrı bir öneme sahipti ve şehzade sünnetleri "Sünnet-i Hümâyun" adıyla anılırdı.

Nilhan Osmanoğlu, Osmanlı padişahı II. Abdülhamid'in 5. kuşak torunudur.

En uzun süre tahtta kalan Osmanlı padişahı, 46 yıl ile Kanuni Sultan Süleyman'dır (I. Süleyman). Kanuni Sultan Süleyman, 30 Eylül 1520 tarihinde tahta çıkmış ve 7 Eylül 1566'da vefat etmiştir.

I. Meşrutiyet döneminde padişahın yetkileri şunlardır: Savaş ve barış yapma yetkisi. Meclisi açma ve kapama yetkisi. İstediği zaman meclisi kapatma ve yeniden seçimlere götürme yetkisi. "Kamu yararı için" polis soruşturması sonucunda kişileri sürgün etme yetkisi. Yasaları meclise gitmeden önce denetleme yetkisi. Bu dönemde padişah, yürütme yetkisini elinde tutmaya devam etmiş ve sadrazam ile vekilleri (bakanları) istediği gibi atayıp görevden alabilmiştir.

Velâdet-i Hümâyun, Osmanlı Devleti'nde padişah ya da şehzadelerin doğumlarını kutlamak amacıyla düzenlenen ihtişamlı törenlerin adıdır. Bu törenlerde: Sarayda özel kutlamalar yapılır, müzik, ziyafet ve hediyeler yer alırdı. Halka açık şenlikler düzenlenir, meydanlarda eğlenceler ve çeşitli etkinlikler yapılırdı. Hayır işleri ve yardımlar gerçekleştirilirdi; yoksullara yardım edilir, zekât ve sadaka dağıtılırdı. "Velâdet" kelimesi doğum anlamına gelirken, "Hümâyun" Osmanlı hanedanını ifade eder.

"En iyi 5 Osmanlı padişahı" konusunda kesin bir görüş yoktur, çünkü bu, kişisel tercihlere ve değerlendirme kriterlerine bağlıdır. Ancak, bazı kaynaklarda yer alan listelerde öne çıkan padişahlar şunlardır: 1. Fatih Sultan Mehmet. 2. Yavuz Sultan Selim. 3. Kanuni Sultan Süleyman. 4. İkinci Mahmut. 5. Üçüncü Selim. Bu liste, yenilikçilik, devrimcilik, imparatorluğun akışına etki ve vizyon gibi faktörlere göre oluşturulmuştur.

Fatih Sultan Mehmet'ten (II. Mehmet) sonra en güçlü padişah konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Bazı kaynaklara göre, Kanuni Sultan Süleyman (I. Süleyman), Osmanlı'nın altın çağını yaşatmış ve hukuk alanında önemli reformlar yapmış olması nedeniyle en güçlü padişahlar arasında yer alır. Diğer bir görüşe göre ise, II. Murad (Murad Hüdavendigâr), devleti yeniden güçlendirmiş, sınırları genişletmiş ve ilim sınıfını güçlendirmiş olması sebebiyle Fatih'ten sonra en önemli padişahtır. En güçlü padişahın kim olduğu, kişisel tercihlere ve tarihsel değerlendirmelere göre değişebilir.

Molla Fenâri, Yıldırım Bayezid, Çelebi Mehmed ve II. Murad dönemlerinde yaşamıştır. Yıldırım Bayezid döneminde müderrislik ve kadılık görevlerinde bulunmuştur. Çelebi Mehmed döneminde Bursa kadılığı görevine geri getirilmiştir. II. Murad tarafından müftülük makamına tayin edilmiş ve Osmanlı'nın ilk şeyhülislamı olarak kabul edilmiştir.

I. Bayezid (Yıldırım Bayezid), babasının şehit olması sonucu tahta çıkmıştır. Babası I. Murad, 1389'da I. Kosova Savaşı'nda bir Sırp soylusu olan Milos Obilic tarafından öldürülünce, devlet ileri gelenlerinin ortaklaşa kararı ile Osmanlı tahtına geçmiştir.