Tanzimat

1848 Tanzimat Fermanı'na göre devlet memurlarının maaşları, emlak ve gelir durumuna göre belirlenir. Ayrıca, Tanzimat Fermanı'na göre devlet memurlarına, geçinecekleri kadar maaş verilecek ve rüşvet gibi yolsuzlukların önlenmesi için çaba gösterilecektir.

Noktalı Türk bayrağı hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, Türk bayrağı ilk olarak Anadolu Selçuklu hükümdarı II. Mesud tarafından Osman Bey'e gönderilen beyaz renkli sancak olarak kabul edilir. Güncel Türk bayrağına en yakın şekil ise III. Selim döneminde görülmüştür. Türk bayrağı, Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra 29 Mayıs 1936 yılında saltanatın kaldırılmasıyla kabul edilmiştir.

Tanzimat Fermanı, 3 Kasım 1839 tarihinde ilan edilmiştir çünkü bu tarih, Gülhane Parkı'nda (Gülhane Hatt-ı Hümâyûnu) okunduğu gündür. Fermanın ilan edilmesinin bazı nedenleri: Meşruti yönetim yanlısı aydınların baskılarını azaltmak. Gayrimüslimleri devlete bağlamak. Fransız İhtilali'nin milliyetçilik etkisini azaltmak. Avrupa'nın Osmanlı'nın iç işlerine karışmasını önlemek. Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa meselesinde Avrupa'nın desteğini almak. Londra Boğazlar Sözleşmesi'nde Avrupa'nın desteğini almak.

Osmanlı'da köleliğin kaldırılmasının birkaç nedeni vardır: Modernleşme ve Batılılaşma: Tanzimat Fermanı ile birlikte Osmanlı Devleti, kölelik sisteminde çağdaş gelişmeleri takip etmiş ve köleliği kaldırmaya yönelik önlemler almıştır. Uluslararası Baskı: Özellikle 1857 fermanıyla, İngiliz baskısından kurtulmak amacıyla köle ticareti yasaklanmıştır. Ekonomik ve Sosyal Değişimler: İmparatorluğun gerilemesi, zenginliğin azalması ve kölelere olan talebin düşmesi de köleliğin kaldırılmasında etkili olmuştur. Kölelerin Direnişi: 1866'da Mandıra (Edirne) ve 1874'te Çorlu'daki kölelerin özgürlük talepleri, köleliğin yasal olarak sona ermesine yol açmıştır. Kölelik, Osmanlı'da tamamen yasal olarak 1926'da, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasının ardından kaldırılmıştır.

Selma Rıza Hanım'ın "Uhuvvet" adlı eseri, belirli bir akıma dahil edilmekten ziyade, kadın hakları konusunu ele alan öncü romanlardan biri olarak değerlendirilmektedir. Eser, Tanzimat Fermanı'nın etkisiyle değişen toplumsal hayatı, daha çok aile ve kadın ekseninde ele alır. "Uhuvvet", aynı zamanda Jön Türklerin kullandığı manada "tüm insanlıkla kardeşlik" kavramını işler.

"Nush ile uslanmayanı etmeli tekdir, tekdir ile uslanmayanın hakkı kötektir" sözü, Ziya Paşa'ya aittir. Bu söz, Ziya Paşa'nın 1870 yılında kaleme aldığı Terkib-Bend adlı eserinde yer almaktadır.

Prof. Dr. Mustafa Akdağ'ın "Yakınçağ Dönemi Avrupa Tarihi" kitabı, 18. ve 19. yüzyıl Avrupa'sında meydana gelen önemli olayları ele alır. Kitapta işlenen bazı konular: 1789 Fransız İhtilali ve etkileri; Napoleon Bonaparte ve Napolyon İmparatorluğu; 1830 İhtilalleri; Viyana Kongresi sonrası Avrupa; Tanzimat arifesinde Türkiye; 19. yüzyıl ilk yarısında iktisadi ve toplumsal canlılık. Kitap, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nde yakınçağ dönemi Avrupa tarihi dersleri için Prof. Mustafa Akdağ'ın ders notlarına dayanarak hazırlanmıştır.

Tanzimat dönemi şiiri, birinci dönem ve ikinci dönem olmak üzere ikiye ayrılır. Birinci dönem: 1860-1876 yılları arasını kapsar. İkinci dönem: 1876-1896 yılları arasını kapsar. Bu dönemlerin ayrılmasında temel etken, sanatçılar arasındaki edebi görüş ayrılıklarıdır.

İstibdat ve Tanzimat dönemleri arasındaki temel farklar şunlardır: Tarih Aralığı: Tanzimat dönemi, 1839-1876 yılları arasında gerçekleşirken, istibdat dönemi 1878-1908 yılları arasında, yani Tanzimat döneminin ardından gelmiştir. Yönetim Şekli: Tanzimat dönemi, meşrutiyet yönetimine geçişle karakterize edilirken, istibdat dönemi bu yönetimin kesintiye uğradığı bir otokratik yönetim dönemidir. Özgürlükler: Tanzimat dönemi, demokratikleşme ve özgürlüklerin artırılması çabalarıyla öne çıkarken, istibdat dönemi bu özgürlüklerin sınırlandığı bir baskı dönemidir. Toplumsal ve Siyasi Gelişmeler: Tanzimat döneminde basın özgürlüğü, azınlık haklarının genişletilmesi ve modernleşme çabaları görülürken, istibdat döneminde güçlü bir basın sansürü, cemiyet kurma ve gazete çıkarma yasaklamaları gibi kısıtlamalar yaşanmıştır.

Recaizâde Mahmut Ekrem Bey, Tanzimat edebiyatının önemli simalarından biridir. Edebiyattaki bazı yerleri: Edebî yeniliklerin öncüsü: Şinasi ve Namık Kemal'in edebî ideolojisini savunmuş, yeni edebiyatın savunuculuğunu yapmıştır. Servet-i Fünun topluluğunun kurucusu: Genç yetenekleri bir araya getirmiş ve onların şöhret kazanmasına katkıda bulunmuştur. Eğitimci: Mekteb-i Mülkiye'de edebiyat hocalığı yapmış, "Tâlim-i Edebiyat" adlı ders notlarıyla edebiyat çevrelerinde yankı uyandırmıştır. Eser yazarı: "Zemzeme", "Araba Sevdası", "Pejmürde" gibi önemli eserler kaleme almıştır. Teorisyen: "Takdir-i Elhân" adlı tenkit eseriyle edebiyat tartışmalarında yer almış, şiirde güzellik için "fikir, his ve hayal" esaslarını savunmuştur.

Tanzimat Fermanı'nda kaldırılan cezalar şunlardır: Müsadere: Ölen kişilerin servetlerinin devlet veya başkaları tarafından el konulması uygulaması kaldırıldı. Alenî yargılama olmadan idam: Suç kesinleşmeden kimsenin idam edilmesi yasaklandı. Ağır cezalar: Kürek, hapis ve sürgün cezaları, suçluları ıslah etmeyi amaçlamakla birlikte, kaldırıldı.

Tanzimat Dönemi'nin ikinci döneminde realizm, romantizm ve natüralizm akımları etkili olmuştur. Realizm: Bu dönemde realizm akımı, romantizmin yerini almış ve roman ile öykü türünde bireysel duyarlılıklar ele alınmıştır. Romantizm: Özellikle ikinci dönem sanatçılarından Namık Kemal ve Ahmet Mithat, romantizm akımından etkilenmiştir. Natüralizm: Akımın kurucularından ve en önemli temsilcilerinden biri olan Emile Zola'nın etkisiyle, natüralizm de önemli hale gelmiştir. Ayrıca, ikinci dönem sanatçıları "sanat için sanat" anlayışını benimsemiş ve bireysel konulara yönelmişlerdir.

Osmanlı Devleti'nde malikane sistemi, 1840 yılında Tanzimat'a dahil edilen bölgelerde tamamen kaldırılmıştır. Malikane sistemi, 1793'ten itibaren küçülmeye başlamış, 1826'dan sonra ise yeni kurulan ordunun giderlerini karşılamak amacıyla bazı mukataalar malikane sektöründen çıkarılarak başka hazinelerin idaresine verilmiştir.

Şiir ve İnşa makalesi ve Harabat antolojisi, Tanzimat edebiyat dönemine aittir. Şiir ve İnşa makalesi, 1868 yılında Şinasi, Namık Kemal ve Ziya Paşa gibi isimlerin yer aldığı Tanzimat döneminde yayımlanmıştır. Harabat antolojisi ise 1874-1875 yıllarında, Tanzimat'tan sonraki dönemde yayımlanmıştır.

"Hafıza-i beşer nisyan ile malüldür" sözü, Tanzimat dönemi şairlerinden Muallim Naci'ye aittir. Bu söz, "İnsan hafızasının eksikliği unutkanlıktır" veya "Unutkanlık insanlık halidir" anlamına gelir.

Recaizade Mahmut Ekrem'in "Zemzeme" şiiri, Servet-i Fünûn akımının öncüsü olarak kabul edilir. "Zemzeme", Recaizade Mahmut Ekrem tarafından yazılmış üç ciltlik şiir serisidir. "Zemzeme"de, uyakta yazılış biçiminin değil, ses değerinin gözetilmesi gerektiği savunulmuş ve Arap şiiri kurallarına göre yapılan uyakların bırakılması düşüncesi ortaya konmuştur.

Osmanlı İmparatorluğu'nda yayınlanan ilk gazetelerin içeriği genellikle uluslararası haberler ve dış politika ile ilgiliydi. Bulletin de Nouvelles (1795). Vekâyi-i Mısriyye (1828). Le Moniteur Ottoman (1831). Cerîde-i Havâdis (1840).

Tanzimat Fermanı'nda kurulan bazı meclisler şunlardır: Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm-ı Adliye. Meclis-i Âlî-i Tanzimat. Muhassıllık Meclisleri. Ayrıca, Tanzimat Fermanı ile Dâr-ı Şûrâ-yı Askerî ve Dâr-ı Şûrâ-yı Bâb-ı Âlî gibi danışma kurulları da oluşturulmuştur.

Tanzimat döneminde şiirde etkili olan başlıca akımlar romantizm, realizm ve natüralizmdir. Romantizm: Bu akım, coşkulu duyguları ve büyük hisleri merkeze alır. Realizm: Realist eserler, zor koşulları odak noktasına alır. Natüralizm: Bu akım, Tanzimat döneminde daha sınırlı bir etkiye sahiptir. Ayrıca, Tanzimat dönemi şairleri, Fransız edebiyatının sanatçılarından örnek alarak klasik, romantik veya realist özellikler taşıyan eserler vermişlerdir.

Tanzimat dönemi edebiyatı iki döneme ayrılır: 1. Birinci dönem: 1860-1876 yılları arasında sürer. 2. İkinci dönem: 1876-1895 yılları arasında devam eder. Bu ayrım, sanatçılar arasındaki edebi görüş ayrılıklarına dayanır.