Tanzimat

Osmanlı Devleti'nin Tanzimat ve Islahat Fermanları'nın ilan edilmesinde azınlık isyanlarını önlemek etkili olmuştur.

"Şiir ve İnşâ" makalesi, Tanzimat edebiyatı kişilerinden Ziya Paşa'ya aittir.

Tanzimat şiirinin özellikleri şunlardır: 1. İçerik Değişimi: Bireysel duygu ve düşüncelerin yanı sıra adalet, eşitlik, özgürlük gibi evrensel temalar işlenmiştir. 2. Dil ve Anlatım: Şiir dili, halkın anlayabileceği bir sadelikte olup, Arapça ve Farsça kelimelerin yoğunluğundan kaçınılmıştır. 3. Biçimsel Özellikler: Klasik şiirin nazım biçimleri kullanılmış, ancak hece ölçüsüne ve serbest ölçüye de yönelinmiştir. 4. Toplumsal Eleştiri: Şairler, dönemin sosyal ve siyasi sorunlarına duyarlılık göstererek eleştirici bir yaklaşım sergilemişlerdir. 5. Temsilciler: Şinasi, Namık Kemal, Recaizade Mahmut Ekrem ve Ahmet Mithat Efendi gibi önemli temsilciler bu dönemde öne çıkmıştır.

İlber Ortaylı, Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçişi şu konularda ele almaktadır: 1. Tanzimat Dönemi Yenilikleri: Tanzimat Fermanı ile Osmanlı Devleti'nde eskiye oranla işlemeyen mekanizmaların çalışır hale getirildiğini ve Türklerin değişimi zamanında görebilen bir millet olduğunu vurgular. 2. Eğitim ve Kadın Hakları: Parasız eğitim, ilk defa kadın öğretmenlerin Türk hayatına girmesi ve eğitim reformlarını anlatır. 3. Kültürel Miras: Osmanlı İmparatorluğu'nun bıraktığı kültürel ve dini mirasın Cumhuriyet döneminde de yaşamaya devam ettiğini belirtir. 4. İttihat ve Terakki Dönemi: İttihat ve Terakki'nin I. Dünya Savaşı'na girme isteği, Mustafa Kemal Atatürk'ün bu sürece bakışı ve Milli Mücadele yılları gibi konuları detaylandırır. 5. Cumhuriyet'in Kuruluşu: Atatürk'ün liderliğinde Türkiye Cumhuriyeti'nin nasıl inşa edildiğini, eğitim, ekonomi ve toplumsal reformları ele alır.

Tanzimat Fermanı, 3 Kasım 1839 tarihinde ilan edilmiştir.

1860-1871 yılları arasında Osmanlı'nın dış politikası, toprak bütünlüğünü koruma ve Avrupalı devletlerin müdahalesini en aza indirme üzerine odaklanmıştır. Bu dönemde öne çıkan bazı gelişmeler şunlardır: - 1856 Paris Antlaşması: Osmanlı'nın bağımsızlığına ve toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesini güvence altına almıştır. - Kırım Savaşı: Rusya'ya karşı İngiltere ve Fransa ile ittifak yapılarak kazanılmıştır. - Askeri Ataşelik: 1856'da askeri ataşelik sistemi kurulmuş, bu sayede askeri eğitim için gönderilen subaylar uzman olarak yetiştirilmiştir. - Diplomatik Açılım: Tanzimat döneminde Osmanlı dış politikası, diplomasiyi aktif bir şekilde kullanarak Rusya ve diğer büyük güçlerin politikalarına karşı denge kurmaya çalışmıştır.

Tanzimat döneminde öne çıkan devlet adamları şunlardır: 1. Mustafa Reşid Paşa: Tanzimat Fermanı'nın hazırlanmasında ve uygulanmasında önemli rol oynamıştır. 2. Mehmet Emin Ali Paşa: Tanzimat ve Islahat Fermanları'nın hazırlanmasında etkili olmuştur. 3. Keçizade Fuat Paşa: Tanzimat döneminde çeşitli bakanlık görevlerinde bulunmuş ve reform sürecine katkıda bulunmuştur. Ayrıca, bu dönemde Abdülmecid ve Abdülaziz padişah olarak görev yapmışlardır.

Tanzimat edebiyatı ile ilgili çıkmış bazı sorular şunlardır: 1. İlk özel gazetenin adı ve çıkaranları: İlk özel gazete Tercüman-ı Ahval'dir ve bu gazeteyi İbrahim Şinasi ve Agah Efendi çıkarmıştır. 2. İlk çeviri roman: Telemak adlı eseri, Yusuf Kamil Paşa çevirmiştir. 3. 1. Dönem Tanzimat şairleri: Şinasi, Namık Kemal ve Ziya Paşa. 4. 2. Dönem Tanzimat şairleri: Recaizade Mahmut Ekrem, Abdülhak Hamit Tarhan ve Muallim Naci. 5. Tanzimat Edebiyatı'nda toplumsal ve siyasal eleştiriler: Bu dönemde vatan, millet, adalet ve hürriyet gibi kavramlar sıkça işlenmiştir. 6. İlk köy romanı: Karabibik adlı eseri, Nabizade Nazım yazmıştır. 7. Zemzeme-Demdeme tartışması: Bu tartışma, kafiye göz için mi kulak için mi sorusu etrafında dönmüştür ve Recaizade Mahmut Ekrem ile Muallim Naci arasında gerçekleşmiştir.

Tanzimat şiirinin ilk örneği olarak kabul edilen eser, Şinasi'nin "Tercüme-i Manzume" adlı şiiridir.

Tanzimat'tan sonra medreselerin yerine Batı tarzında modern eğitim kurumları gelmeye başladı. Bu kurumlar arasında: - Rüştiyeler: Bugünkü ortaokulların karşılığı olan ve 1839'da açılan okullar. - İdadiler: Dört yıllık rüştiyelerin üzerine üç yıl eğitim vermek amacıyla açılan liseler. - Sultaniler: Fransız okulları örnek alınarak açılan ve Müslüman ve gayrimüslim öğrencilerin birlikte öğrenim gördüğü okullar. - Dârülfünun: 1863'te açılan ve daha sonra İstanbul Üniversitesi'ne dönüşen yükseköğretim kurumu. Ayrıca, Dârülmuallimât (Kız Öğretmen Okulu) gibi öğretmen yetiştiren okullar da açıldı.

Naim Efendi, Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun "Kiralık Konak" romanında yer alan bir karakterdir. Özellikleri: - Yaşlı ve tecrübeli: Romandaki en yaşlı karakterlerden biridir. - Dürüst ve titiz: Temizliğine ve dürüstlüğüne önem veren bir İstanbul efendisidir. - Geleneklere bağlı: Geleneksel değerlere sıkı sıkıya bağlıdır. - Pasif: Konaktaki düzenin bozulmasında pasif bir rol üstlenir.

Serasker Kapısı, Osmanlı Devleti'nde askerî işlerin yürütüldüğü ve seraskerin resmî görev yeri olarak önemli bir yere sahipti. Bu kapının önemi şu nedenlerle artmıştır: - Tanzimat'ın İlanı Sonrası: 1839'da Tanzimat'ın ilanından sonra Serasker Kapısı'nın önemi daha da artmış ve sadâretten sonra ikinci sıraya yükselmiştir. - Yeni Birimler ve Fonksiyonlar: 1834'ten sonra kurulan redif teşkilâtı ve 1837'de açılan tercüme odası gibi yeni bürolarla askerî alanda yapılan değişikliklere paralel olarak gelişmiştir. - Son Dönemdeki Kullanımı: 1879'da Harbiye Nezâreti'ne dönüştürülmüş, ancak 1884'te tekrar eski şekline çevrilmiştir.

Osmanlı İmparatorluğu'nda müsadere sistemi, 1839 yılında Tanzimat Fermanı'nın ilanıyla tamamen kaldırıldı.

Osmanlı'da müsadere sistemi, 1839 yılında Tanzimat Fermanı'nın ilanından sonra tamamen kaldırılmıştır.

Abdülhak Hamit Tarhan'a "Şair-i Azam" (Büyük Şair) unvanı, ikinci dönem Tanzimat edebiyatının en verimli ve üretken yazarlarından biri olması ve modern edebiyatın kurucularından sayılması nedeniyle verilmiştir.

Islahat Fermanı, 1856 yılında Osmanlı padişahı I. Abdülmecid tarafından ilan edilen ve Tanzimat Fermanı'ndan sonraki uygulamalarla ilgili olarak özellikle gayrimüslimlere yeni haklar tanıyan bir padişah fermanıdır. Başlıca maddeleri: - Halkın can, mal, namus ve ırz güvenliği sağlanacak. - İşkence, dayak ve angarya kaldırılacak. - Gayrimüslimler devlet memurluklarına, askeri hizmetlere ve okullara alınacak. - Mahkemeler açık yapılacak ve kanunlar herkese eşit uygulanacak. - Vergilerin toplanmasında iltizam usulüne son verilecek. - Gayrimüslimler de Belediye ve İl Genel Meclislerine üye olabilecek. - Rüşvet ve kayırma kalkacak. - Resmi yazışmalarda gayrimüslimleri küçük düşürücü söz ve deyimler kullanılamayacak. - Yabancı uyruklular da vergisini vermek koşuluyla mal mülk edinebilecekler. - Gayrimüslimlere, din ve vicdan özgürlüğü sağlanacak.

Tanzimat dönemi, 3 Kasım 1839 tarihinde ilan edilen Tanzimat Fermanı ile başlamıştır.

Gülhane Hatt-ı Hümayunu (Tanzimat Fermanı), Gülhane Parkı'nda ilk kez okundu.

"Şiir Hakkında Bazı Mülahazatı Şamildir" ifadesi, Ziya Paşa'nın "Şiir ve İnşâ" adlı makalesini ifade eder. Makalede anlatılan ana fikirler şunlardır: 1. Şiirin Tanımı: Şiir, vezinli söz yani "kelâm-ı mevzûn" olarak tanımlanır. 2. Osmanlı Şiirinin Eleştirisi: Osmanlı şairlerinin İranlıları taklit etmeleri nedeniyle ortaya melez bir şiir çıktığı ve bu durumun şiirin özgünlüğünü kaybettiği söylenir. 3. Dilin Kullanımı: Eski şiir ve nesrin anlaşılması güç olduğu, dilde ağır bir üslubun ve Arapça kelimelerin yaygın olduğu eleştirilir. 4. Öneriler: Şiir ve nesirdeki eksiklikleri gidermek için tabiî olmak ve kendine özgü bir dil geliştirmek gerektiği vurgulanır. Bu makale, Tanzimat döneminin edebiyat ve dil tartışmalarında önemli bir yer tutar.

Tanzimat'ın 1. döneminde divan şiirinin nazım şekilleri kullanılmıştır.