Sufizm

Kimya-yı Saadet 4 cilt, 11. yüzyılın büyük sûfî âlimi İmam Gazâlî tarafından kaleme alınmış ve İslam dünyasında büyük ilgi görmüş bir eserdir. Ana başlıklar arasında: - Şeriat, tarikat ve hakikat konuları; - Kur’an ve Sünnet’e tâbi olmanın gerekliliği; - İslam’ın çeşitli alanlarına dair kapsamlı bilgiler. Eser, Selçuklu ve Osmanlı’dan günümüze miras kalan unutulmaz bir kitap olarak kabul edilmektedir.

Hallâc-ı Mansûr'un hayatı kısaca özeti: - Doğum ve İlk Yılları: 244/858 yılında İran'ın Beyzâ kentinde doğdu. - Tasavvuf Eğitimi: Genç yaşta dinî tahsille ilgilendi, Vâsıt'ta hafızlığını tamamladı ve Tüster'de Sehl b. Abdullah et-Tüsterî'nin talebesi oldu. - Seyahatleri ve Faaliyetleri: 282/896 yılında ilk defa hac vazifesini yerine getirdi, ardından Ahvaz, Horasan, Sicistân ve Kirman'da vaazlar verdi. - İdam Süreci: Abbâsî Halifesi Muktedir Bi’llâh'ın emriyle zındıklıkla suçlanarak tutuklandı.

Nefehâtü’l-Üns, Molla Abdurrahman Câmî’nin sufi tabakatı ve evliya menkıbeleri eseridir. Eserde, erkek ve kadın büyük sufilerin hal tercümeleri ve tasavvufi terimlerin açıklamaları yer almaktadır. Lâmiî Çelebi tarafından yapılan Türkçe tercümesinde, Anadolu coğrafyasında yaşamış ve faaliyet göstermiş 35 sufi daha eklenerek eser zenginleştirilmiştir.

Yunus Emre, Tapduk Emre'ye bağlıdır.

Ali Şîr Nevâî, Nakşibendiyye tarikatına mensuptur.

Gönül erleri, hoşgörüsü geniş, açık yürekli, güvenilir ve manevi anlayışı derin olan kişilerdir. Bu terim, genellikle tasavvuf geleneğinde ve Türk edebiyatında, Allah'a ve insanlara olan sevgileriyle tanınan sufi şairler ve düşünürler için kullanılır. Bazı önemli gönül erleri şunlardır: Yunus Emre: Türk tasavvuf edebiyatının en önemli isimlerinden biridir. Hacı Bektaş Veli: Bektaşilik tarikatının kurucusudur. Aşık Veysel: Türk halk müziğinin ve şiirinin önemli temsilcilerindendir.

Şemsü'l-Maarif 4. cilt, büyük alim ve sufi İmam Ahmed bin Ali el-Bûnî'ye atfedilen, mistik ve ezoterik bilgileri içeren bir eserdir. Bu ciltte aşağıdaki konular ele alınmaktadır: 1. Ebced ve Cifir Bilimi: Geleceği okuma ve olayların içyüzünü anlamlandırma teknikleri. 2. Tılsım ve Büyü Teknikleri: Kötü ruhlardan korunma, meleklerden yardım alma ve şeytani gücün etkisini azaltma yolları. 3. Astroloji ve Ruhani Varlıklar: Yıldızların insanlar üzerindeki etkisi ve cinler ile ruhani varlıkların insanlarla olan etkileşimleri. 4. Kutsal Harfler ve Dualar: Kur'an'ın sırları, kelimelerin mistik anlamları ve özel dualar ile korunma ve dileklerin gerçekleşmesi.

Saraçların piri, Ahi Evran olarak kabul edilir.

Kemal Sayar'ın "Sufi Psikolojisi" kitabı, tasavvufun benlikten kurtulma pratiği olarak özetlenebilecek doktrinini ve bu doktrinin günümüz psikoterapileriyle karşılaştırılmasını ele almaktadır. Kitapta ayrıca şu konular da işlenmektedir: Unutkanlık hastalığını aşarak, yüzyıllardır bu toprakları yoğuran değerleri yeniden keşfetmek. Yunus Emre, Hacı Bektaş-ı Velî, Eşrefoğlu Rûmî ve Mevlânâ Celâleddin gibi gönül adamlarının yeniden keşfedilmesinin önemi. Psikoloji kürsülerinde Mevlana'nın özgün psikoloji modellerini inceleyen tezlerin yazılması gerekliliği. "Sufi Psikolojisi", yeraltındaki bu eşsiz hazineyi gün yüzüne çıkaracak bir kılavuz niteliğinde sunulmaktadır.

Yunus Emre, Eskişehir'in Mihalıççık ilçesinde yaşamış ve burada çeşitli faaliyetler yürütmüştür: 1. Dergâh Hizmeti: Yunus Emre, Tapduk Emre'nin dergâhında hizmet etmiş ve onun müridi olmuştur. 2. Seyahatler: Bir dönem ruhunu arıtmak ve fikirlerini yaymak amacıyla Anadolu ve Azerbaycan topraklarında seyahatlere çıkmıştır. 3. Şiirler ve Eserler: Yunus Emre, "Risâletü’n-Nushiyye" ve "Divan" adlı iki önemli eser yazmıştır. 4. Halk Arasında Etki: Yunus'un şiirleri, Anadolu halkı arasında büyük saygı görmüş ve Türkçenin edebi bir dil haline gelmesine katkıda bulunmuştur.

Essential Sufism, İslam'ın mistik boyutu olan Sufizm'in temel prensiplerini ve öğretilerini anlatan bir kaynaktır. Kitapta ele alınan bazı konular şunlardır: Sufizm'in amacı: Sufizm, Allah ile derin ve kişisel bir bağ kurmayı hedefler. Dört temel ilke: Tawhid (Allah'ın birliği), Dhikr (Allah'ı anma), Ihsan (iyilik ve doğruluk) ve Ma'rifah (doğrudan ilahi bilgi). Önemli figürler: Sufizm tarihinde öne çıkan şahsiyetlerin hayatları, öğretileri ve eserleri. Sufi uygulamaları: Meditasyon, ritüel dualar, şiir ve sanat gibi manevi pratikler. Modern dünyada Sufizm: Günümüzdeki Sufizm'in durumu, karşılaştığı zorluklar ve evrensel etkisi.

Tacettin Veli Sultan, 17. yüzyılda Ankara'da yaşamış bir mutasavvıftır. Taceddin Dergahı olarak bilinen ve İstiklal Marşı'nın yazıldığı yer olan dergahın kurucusudur.

Mesnevi'nin 5. cildinde çeşitli konular işlenmektedir, bunlar arasında: Allah aşkı ve İslam esasları. Felsefi sonuçlar ve hikayeler. Dinler tarihi. Mânâ yönü.

Muzaffer Ozak çeşitli alanlarda faaliyet göstermiştir: 1. Sufi Tarikatı Şeyhi: Ozak, Halvetiyye tarikatının Cerrâhiyye şubesinin 19. postnişini olarak bir Sufi tarikatı şeyhi idi. 2. Vaiz ve Müezzin: İstanbul'da birçok camide vaaz etmiş ve müezzinlik yapmıştır. 3. Sahaf: Sahaflar Çarşısı'nda bir kitapçı dükkanı işletmiştir. 4. İlahi Yazarı: "Aşkî" mahlasını kullanarak ilahiler yazmıştır.

Kızıl Abdal olarak bilinen kişinin hikayesi, 16. yüzyılda yaşamış olan Pir Sultan Abdal ile ilişkilidir. Pir Sultan Abdal, Kızıl Elma imgesini şiirlerinde kullanmış ve bu imge, hem tasavvufî bilgi hem de fethedilecek yer anlamında kullanılmıştır. Kızıl Abdal ayrıca, Anadolu'da yaşamış sufi dervişler ve Türkmen dinsel topluluğu içinde yer alan bir figür olarak da bilinir.

Nizamuddin Auliya, 1238-1325 yılları arasında yaşamış bir Sufi aziz ve Hindistan'ın Chishti tarikatının lideridir. Başlıca katkıları: - Sufizmin yayılması: Aşk ve devotion'u vurgulayarak, takipçilerini insanlığa sevgi yoluyla Tanrı'ya ulaşmaya teşvik etti. - Kültürel etki: Meditasyon, müzik ve şiir gibi tasavvufi uygulamaları popülerleştirdi. - Dini çoğulculuk: Farklı inançlar arasında uyumu savundu ve bu yaklaşımı, çeşitli topluluklardan takipçileri çekerek Hint toplumunda bir sentez kültürüne katkıda bulundu. - Miras: Delhi'deki türbesi, ölümünden sonra tüm inançlardan insanlar için önemli bir hac yeri haline geldi.

Sufilerin amacı, İslam'ın tasavvuf ekolüne göre, Allah'a yakınlaşmak ve O'nun rızasını kazanmaktır. Bu amaca ulaşmak için yaptıkları bazı faaliyetler şunlardır: Nefis tezkiyesi: Nefsin arzularından sıyrılıp tamamen Allah'a yönelmek. Zikir: Allah'ın isimlerini ve sıfatlarını zikrederek kalbi O'nun sevgisiyle doldurmak. Muhabbet: Allah'a derin sevgi ve aşk beslemek. Tefekkür: Kainatı ve yaratılışı düşünerek Allah'ın varlığına ve birliğine dair deliller çıkarmak. İhsan: İbadet ve hayatı, Allah'ı görüyormuş gibi yaşamak. Ayrıca, sufiler İslam'ın şeriat, tarikat, hakikat ve marifet basamaklarını takip ederek kamil bir insan olmaya çalışırlar.

Nizamülmülk, Eşariliği destekledi çünkü bu mezhebin Sünnî tasavvuf anlayışının bir parçası olduğunu düşünüyordu. Ayrıca, Nizamülmülk'ün Eşariliği desteklemesinin nedenleri arasında: - Şiî ve Bâtınî fırkalarla mücadele; - Devletin resmi mezhebi olarak kabul etmesi ve bu doğrultuda Nizâmiye Medreseleri'ni kurması; - Nitelikli eleman yetiştirme ihtiyacı.

“Çıktım erik dalına anda yidüm üzümi bostan ıssı kakıdı dir ne yirsin kozumu” beyti, Yunus Emre'nin "Sathiye" adlı şiirinin ilk beyitidir. Beyit şu şekilde açıklanabilir: Erik dalı, erenler meclisini; üzüm, Allah'ın lütuflarını ve ilâhî sarhoşluğu; bostan sahibi ise kâinatın sahibi olan Allah'ı temsil eder. Buna göre beyit, bir dervişin erenler meclisine katılıp Allah'ın sohbetinden nasiplenmesi ve her şeyin sahibinin Allah olduğunu anlaması mesajını verir.

Meczublar, tasavvuf terminolojisinde, Allah'ın ani bir şekilde kendine çektiği ve dâimî surette huzurunda bulundurduğu veliler olarak tanımlanır. Yaptıkları işler arasında: - Günlük işlerini yönetip düzenleyememe; - Dinî emir ve yasaklara zâhiren tam olarak riayet etmeme; - İbadetleri yerine getirmekten âzat edilme; - Gaybdan haber verme gibi olağanüstü durumlar. Meczublar, genellikle kendilerinden geçmiş bir halde yaşadıkları için toplumun genel normlarına uymazlar.