Sokrates

Phaidon, Yunan filozof Platon'un ruhun ölümsüzlüğü düşüncesini ele aldığı bir diyalogdur. Diyalogda ele alınan bazı konular: Ruhun ölümsüzlüğü. Bilgi ve ruh. İdealar teorisi. Erdem ve iyi yaşam. Mitolojik unsurlar.

"Sokrates Karanlıktan Çıkıyor" kitabı, 9-14 yaş arası çocuklar için filozof Sokrates'in hikâyesini anlatan, Küçük Filozoflar Dizisi'nin bir kitabıdır. Sokrates'in hayatı bağlamında "karanlıktan çıkış" ifadesi, onun ölüme meydan okuyarak felsefesini yaymasını ve şüphe ile sorgulamanın önemini vurgulamasını ifade edebilir.

Platon'un "Şölen" adlı eseri, Sokrates'in bir şölen sırasında arkadaşlarıyla yaptığı bir konuşmayı anlatır. Eserde ele alınan bazı konular: Aşkın tanımı ve farklı türleri. Aşkın doğası ve kaynağı. Güzellik ve doğruluk ilişkisi. Bilgelik sevgisi. "Şölen", aynı zamanda antik Yunan kültürünün sosyal yapısını felsefi bir tartışma ortamında yansıtır.

"Bildiğim tek şey, hiçbir şey bilmediğimdir" sözü, Sokrates'e aittir.

Sokrates'e göre haksızlık yapmak, haksızlığa uğramaktan daha acı vericidir. Ancak, bu konuda farklı görüşler de bulunmaktadır. Örneğin, Prof. Dr. Ulvi Saran, "Haksızlığa uğramak mı, yoksa haksızlık etmek mi?" diye sorulsa, haksızlığa uğramanın daha doğru olacağını belirtmiştir. Haksızlık durumunda nasıl bir tutum sergilenmesi gerektiği konusunda, kişinin hakkını araması ve aynı zamanda haksızlık yapmaktan kaçınması gerektiği ifade edilmektedir. Sonuç olarak, haksızlık yapmanın mı yoksa haksızlığa uğramanın mı daha kötü olduğu, kişisel bakış açısına ve yaşanan duruma göre değişebilir.

Geleneksel ahlak eğitiminin kurucuları olarak öne çıkan isimler şunlardır: Emile Durkheim: Ahlakın, bireyleri topluma bağlayan seküler bir normlar dizisi olduğunu savunmuş ve sosyal düzenin korunmasında ahlak eğitiminin önemine dikkat çekmiştir. Ziya Gökalp: Ahlakı milli kültürün bir yansıması olarak görmüş ve toplumun ortak kültürüne dayalı ahlaki değerlerin toplumsal dayanışmayı güçlendirdiğini savunmuştur. Ayrıca, Lawrence Kohlberg de geleneksel ahlak eğitimine önemli katkılarda bulunmuş, bilişsel ahlak gelişimi teorisiyle tanınmıştır.

Maiotik yöntem, soru sorarak öğretmeyi amaçlayan bir öğrenme yöntemidir. Maiotik yöntemin aşamaları: 1. Yanlışın ayıklanması. 2. Doğru bilgiye ulaşma. 3. Tanrı kavramı. Maiotik yöntem, bilginin doğuştan insan zihninde var olduğu ilkesini savunur.

Sokrates'in "Ne pahasına olursa olsun, evlenin. Karınız iyi çıkarsa mutlu olursunuz, yok fena çıkarsa o zaman da filozof olursunuz" sözü, evlilik kurumunun hem mutluluk hem de bilgelik getirebileceği anlamına gelebilir. Bu söz, aynı zamanda Sokrates'in evlilikle ilgili kişisel deneyimlerine de işaret edebilir; çünkü Sokrates'in karısı Xanthippe ile anlaşamadığı ve kendisine karşı eleştirel olduğu bilinmektedir. Ancak, Sokrates'in bu sözünün kesin bir anlamı ve bağlamı hakkında farklı yorumlar olabilir.

Sokrates öncesi ve sonrası, Yunan felsefesinin iki farklı dönemini ifade eder. Sokrates öncesi dönem, doğa filozoflarının metafizik tartışmalar içinde boğulduğu ve doğanın gözlemine dayalı spekülasyonların yapıldığı bir zaman dilimidir. Sokrates sonrası dönem ise, Sokrates'in bu doğa felsefesini bir kenara bırakıp, ahlak ve nasıl yaşamamız gerektiği gibi sorulara odaklandığı bir dönemi kapsar. Bu bağlamda, Francis Macdonald Cornford'un "Sokrates Öncesi ve Sonrası" kitabı, Sokrates'in Eski Yunan ve Avrupa uygarlığı içindeki emsalsiz yerinin nedenlerini basit bir dille ve kısa metinlerle anlatır.

Sokrates ve Platon'a göre erdemin kısaca tanımı şu şekildedir: Sokrates'e göre erdem, bir bilgi edinme işidir ve doğru eylem için erdemin bilgisi gereklidir. Platon'a göre erdem, bilgi olarak tanımlanır ve erdem olan bilgi iyi olmalı, kişiyi iyi kılmalı ve iyi bir hayat yaşatmalıdır.

Sokrates'in varlık anlayışı hakkında doğrudan bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, Sokrates'in felsefesinin bazı temel özellikleri şunlardır: Erdem ve Bilgi İlişkisi: Sokrates'e göre erdem, doğru bilgiye sahip olmakla elde edilir ve bilgi erdemdir. Diyalektik Yöntem: Gerçeğe ulaşmak için diyalog yoluyla sorgulama yapar, karşıdakinin bilgisini ortaya çıkarmak için sorular sorar ve cevapları analiz eder. Ahlaki Değerler: Ahlaki değerlerin kaynağı ve güvencesi tanrılar değil, insanın insan olmak bakımından yapısı ve özüdür. Ruhun Önemi: Beden ve ruh ayrımını kabul eder ve ruhun bedenden üstün olduğunu düşünür. Sokrates'in varlık anlayışına dair daha fazla bilgi için Platon'un diyalogları gibi kaynaklara başvurulabilir.

Sokrates'in annesi Fenarete, ebedir.

Sokrates'in "Haksız olmak, haksızlığa uğramaktan daha acıdır" sözü, haksızlık yapmanın, haksızlığa uğramaktan daha fazla üzüntü ve pişmanlık yaratacağını ifade eder. Bu söz, aynı zamanda Ahmet Kural'ın şarkıcı Sıla Gençoğlu'na şiddet uyguladığı iddiasıyla ilgili adliye çıkışında yaptığı açıklamada kullandığı bir sözdür.

Platon, Sokrates'in Savunması adlı eseri birkaç nedenle yazmıştır: Sokrates'in felsefi mirasını koruma ve yayma. Adaletin ve hukukun sorgulanması. Kendi felsefi gelişiminin bir parçası. Sokrates, MÖ 399 yılında Atina'da tanrılara inanmamak ve gençliği yozlaştırmakla suçlanarak idama mahkum edilmiştir.

Sokrates'in "kendini bil" sözü, insanın kendini tanıması, içsel gerçeklerini anlaması ve yeteneklerini, sınırlarını fark etmesi gerektiğini ifade eder. Bu söz, aynı zamanda şu anlamlara da gelir: Öz farkındalık: Hatalarını ve yaptıklarını, olumlu veya olumsuz olduğuna bakmadan kabul etmek ve bunlardan sonuçlar çıkararak felsefe yapma kabiliyetini geliştirmek. Bilgelik yolculuğu: Bilgelik yolunda ilerlemek için önce kendi içsel gerçekleri anlamak. Entelektüel alçakgönüllülük: Ne kadar az bilindiğinin farkına varmak. Erdem: Erdemin, ruhun güzelliği ve kendini tanımak olduğu görüşü. Sokrates'e göre, kendini bilen bir insan, diğer hayvanlardan ayrılıp zihni ile hareket eden bir insan olmanın tüm gereksinimlerine ulaşır.

Sokrates'in en önemli eseri olarak kabul edilebilecek bir çalışması bulunmamaktadır, çünkü herhangi bir yazılı eser bırakmamıştır. Sokrates'in düşünceleri ve felsefi yaklaşımı, öğrencileri Platon ve Ksenophon'un aktardığı diyaloglar aracılığıyla günümüze ulaşmıştır.

Felsefede maiotik, soru sorarak öğretme yöntemi anlamına gelir. Maiotik yöntem üç aşamada gerçekleştirilir: 1. Yanlışın ayıklanması: İlk aşamada, sorulan sorularla yanlışların uzaklaştırılması hedeflenir. 2. Doğru bilgiye ulaşma: İkinci aşamada, kişinin zihninde var olan doğru bilgiye sorularla ulaşılır. 3. Tanrı kavramı: Üçüncü aşamada, Tanrı'nın dünya işlerini iyilik ve bilgelikle desteklediği inancı yer alır. Bu yöntemi ilk olarak Yunan filozof Sokrates geliştirmiştir.

Bir insanın hiçbir şey bilmemesinin nedeni, bilginin doğuştan akılda var olduğunu ve bu bilginin dışarıya çıkarılması gerektiğini savunan Sokrates'in felsefesine göre, hiçbir şeyi kesin olarak bilemeyeceğidir. Sokrates'e göre, insanlar nesneler dünyasında bilgi edinmezler, çünkü nesneler sanılardır ve onlar hakkında hiçbir şey bilinemez.

Sokrates'in Savunması PDF dosyasını aşağıdaki sitelerden indirebilirsiniz: academia.edu: "Sokrates'in Savunması" (Platon, çeviren: Niyazi Berkes) PDF olarak mevcuttur. can-ada.net: "Sokrates'in Savunması" (Platon, çeviren: Teoman Aktürel) PDF olarak mevcuttur. el-kitap.org: "Sokrates'in Savunması" (Platon, çeviren: Ari Çokona) PDF olarak mevcuttur. avys.omu.edu.tr: "Sokrates'in Savunması" PDF olarak mevcuttur. dogankitap.com.tr: "Sokrates'in Savunması" (Platon, çeviren: Sıla Okur) PDF olarak mevcuttur. Bu sitelerden indirme işlemleri genellikle ücretsiz ve yasaldır. Ancak, telif hakkı ihlallerine dikkat edilmesi önemlidir.

Sokrates'in demokrasi ile ilgili bazı sözleri: "Erdemsiz ve bilgisiz kişilerin eline iktidar verilmemelidir." "Aynı şekilde, salt güce dayalı bir yönetim şekli de düşünülemez." "Bir şeyi gerçekten bilmek, onu anlatmakla olur." "Bir yargıç, iyi niyetle dinlemeli, akıllıca karşılık vermeli, sağlıklı düşünmeli, tarafsızca karar vermelidir." "İnsanlar her zaman her yerde acıkmışlardır, ama her zaman her yerde erdemli olmamışlardır." "Kimseye hiçbir şey öğretemem, sadece onların düşünmelerini sağlayabilirim." Sokrates, demokrasinin eksiklerine ve tehlikelerine dikkat çekmiş, oy kullanma eyleminin bir yetenek gerektirdiğini savunmuştur.