ŞiirTeknikleri

Yarım kafiye ve tam kafiye arasındaki fark, ses benzerliklerinin sayısına göre belirlenir. 1. Yarım kafiye: Dize sonundaki tek ses benzerliğine dayanan kafiyedir. 2. Tam kafiye: Dize sonlarındaki iki ses benzerliğine denir.

Evet, kafiyede redif olabilir. Kafiye, dizelerin sonunda ses benzerliği oluşturan kelimelerden oluşurken, redif ise aynı görevde kullanılan ek veya kelimelerin tekrar etmesiyle meydana gelir.

Tunç uyak ve zengin uyak aynı şey değildir. Tunç uyak, bir dizenin sonunda bulunan sözcüğün, diğer dizenin sonunda tamamen yer alması durumudur. Zengin uyak ise, mısra sonlarında eğer varsa redifler bulunduktan sonra kalan ikiden fazla ses benzerliğine denir.

Tunç uyak ve cinaslı uyak aynı şeyler değildir. Tunç uyak, bir kelimenin tamamen diğer kelimenin içinde yer aldığı uyak türüdür. Cinaslı uyak ise yazılışları aynı, anlamları farklı olan kelime veya kelime grupları ile yapılan uyak türüdür.

Zengin kafiye ve tunç kafiye arasındaki fark, ses benzerliğinin derecesidir. - Zengin kafiye, ikiden fazla sesin benzeşmesiyle oluşan kafiye türüdür. - Tunç kafiye ise, kafiyedeki kelimelerden birinin diğerini içinde aynen bulunması yani tekrar etmesiyle oluşan özel bir zengin kafiye çeşididir.

Yineleme sanatı (tekrir), bir kelimenin, kelime grubunun veya ifadenin bilinçli olarak tekrarlanmasıyla yapılır. Yineleme yapmanın bazı yolları: - Önyineleme: Dizelerin başındaki sözcüklerin veya söz öbeklerinin yinelenmesi. - Artyineleme: Dizelerin sonlarındaki sözcüklerin yinelenmesi. - Metinsel yineleme: Nakarata benzer kalıp halindeki yinelemeler. - Sözdizimsel yineleme: Aynı sözdizimin kullanıldığı dizelerde ortaya çıkan yineleme. Yineleme sanatı, şiirlerde, hitabet sanatında ve nesir türlerinde sıkça kullanılır.

Kafiyenin diğer adı "uyak"tır.

Aliterasyon örnekleri: "Deniz kıyısında deniz kabukları satıyor". "Peter Piper bir gaga biber turşusu topladı". "Karşı yatan karlı kara dağlar karayıptır, otu bitmez" (Dede Korkut). "Dest-bûsi ârzusiyle ger ölsem dostlar / Kûze eylen toprağım sunun anınla yâre su" (Fuzulî). "Yalnız ve sessiz bir sokak ortasında duruyorum" (Necip Fazıl Kısakürek). "Bol bol çay iç ki çareler boşa çıkmasın". "Eğer dostlar, sevdiğimin elini öpmek arzusuyla ölürsem / Toprağımı bir kûze yapıp onunla ona su verin" (Fuzuli). "Belki bülbül bir şair gibi inleyemez. / Zaman geçtikçe güller ve yıllar solup gider" (Edip Ayel). "Sen bir başaksın, bağrımda büyüttüğüm, / Buketlerle süslediğim, sabırla beklediğim" (Gülten Ertürk). "Dağlar ağarırken birlikte konuşurduk tepelerde, / O günün dağları, o eski sabahlar nerede?" (Yahya Kemal Beyatlı).

Vezn-i aher, müstefilâtün müstefilâtün müstefilâtün müstefilâtün aruz kalıbıyla yazılır.

Sakarya Türküsü'nde hem tunç uyak hem de zengin uyak bulunmaktadır.

Cinaslı uyakta iki ses benzerliği olur.

Akis (yansıma) sanatı, bir cümle veya dizedeki kelimelerin yerlerini ters çevirerek oluşturulur. Akis sanatının iki türü vardır: 1. Tam akis (aks-i tam). 2. Noksan akis (aks-i nâkıs). Örnekler: "Mümkün değil Hudâyı bilmek de bilmemek de / Mâtem görünür şâdi şâdi görünür mâtem". "Her an bir yeni su vardı / Her yeni suda bir an" (Özdemir Asaf). "Gamzen ciğerim deldi / deldi ciğerim gamzen, / Bilmem nic’olur halım / Halim nic’olur bilmem" (Nazîm).

İmâle ve med arasındaki farklar şunlardır: 1. İmâle: Kısa bir heceyi, ölçü gereği, uzun okumaya denir. 2. Med: İki kapalı hece arasında bir açık hece bulunması gerektiğinde, sonu bir uzun ünlü ve bir ünsüzle biten heceyi biraz daha uzun okumaya denir.

Aabb, düz uyak (kafiye) olarak adlandırılır. Düz uyak, bir dörtlükte birinci dize ile ikinci dizenin kendi arasında, üçüncü dize ile de dördüncü dizenin kendi arasında kafiyeli olmasına denir. Düz uyak, "aabb" şeklinde gösterilir.

Beyitin özellikleri şunlardır: 1. İki dizeden oluşur. 2. Aynı ölçüde yazılır. 3. Anlam bakımından birbirleriyle bağlantılıdırlar. 4. Kısa ve özlü bir anlatıma sahiptir. 5. Kafiyeli olabilir, ilk dize ile ikinci dize aynı kafiyeyi taşır. 6. Aruz vezni veya hece ölçüsü ile yazılabilir. 7. Divan edebiyatında temel bir nazım birimidir.

Yarım kafiye, dize sonlarında bulunan sözcüklerdeki tek ses benzerliğine dayanan kafiye türüdür.

Cinas, yazılışları aynı, anlamları farklı olan sözcüklerin bir arada kullanılmasıdır. Örnekler: 1. "Niçin kondun a bülbül kapımdaki asmaya / Ben yârimden ayrılmam götürseler asmaya". Bu dizede "asmaya" kelimesi hem asma bitkisini hem de sevgiliyi ifade etmektedir. 2. "Kara gözler, sürmeli kara gözler / Gemim deryada kaldı, gözlerim kara gözler". Bu dizelerde "kara gözler" ifadesi iki farklı anlamda kullanılmıştır. 3. "İlahi, kabul senden, ret senden; şifa senden, dert senden". Bu cümlede "ret" ve "dert" kelimeleri anlam bakımından farklıdır. Diğer cinas türleri ve örnekleri için aşağıdaki kaynaklar da incelenebilir: - İslam Ansiklopedisi: Cinasın farklı türleri ve örnekleri hakkında detaylı bilgi sunmaktadır. - Makaleler: Cinasın yedi türü ve çeşitli örnekleri ile ilgili açıklamalar içermektedir.

Nakaratta söz sanatları olarak şunlar bulunabilir: 1. Aliterasyon: Ses ve hece yinelemesi ile metne ritim kazandırma sanatıdır. 2. Seci: Düzyazıda cümle içinde veya sonunda yapılan uyak sanatıdır. 3. Tenasüp: Anlam olarak birbirine uygun ve ilişkili sözcüklerin bir arada kullanılmasıdır. 4. İrsal-i Mesel: Nazım veya nesirde uygun atasözlerinin kullanılması, düşüncenin inandırıcılığını artırır.

Sarma kafiye, bir dörtlüğün birinci ve dördüncü, ikinci ve üçüncü dizelerinin kafiyeli olması anlamına gelir. Bu kafiye düzeni "a b b a" şeklinde gösterilir.

Dize sonlarındaki iki ses benzerliği, tam kafiye türünü ifade eder.