AnlatımBiçimleri

Köşe yazılarında genellikle açıklayıcı anlatım ve tartışmacı anlatım biçimleri kullanılır. Açıklayıcı anlatım: Bilgi vermek, düşünceyi aydınlatmak amacıyla kullanılır. Tartışmacı anlatım: Yazarın kendi düşüncesini savunduğu ve karşıt düşünceleri çürütmeye çalıştığı anlatım biçimidir. Ayrıca, köşe yazılarında öyküleyici anlatım ve betimleyici anlatım da yer alabilir, özellikle olay anlatımının gerektiği durumlarda.

Perspektif ve bakış açısı genellikle birbirinin yerine kullanılan terimlerdir, ancak anlamları ve kullanımları tamamen eşdeğer değildir. Bakış açısı, bir hikayenin anlatıldığı perspektifi veya anlatıcının bakış açısını ifade eder. Perspektif ise, bir durumu, sorunu veya olayı değerlendirme şeklini tanımlar. Dolayısıyla, perspektif ve bakış açısı benzer kavramları ifade etse de, perspektif daha geniş bir anlama sahiptir.

"Anlatılanın Ötesi" ifadesi, dört temel anlatım biçimini ifade edebilir: açıklayıcı, tartışmacı, betimleyici ve öyküleyici anlatım. Açıklayıcı anlatım, bilgi vermek ve düşünceyi aydınlatmak amacıyla kullanılır. Tartışmacı anlatım, okuyucuyu ikna etmek ve yazarın kendi düşüncesini savunmak için kullanılır. Betimleyici anlatım, varlıkları belirgin nitelikleriyle tanıtmak ve izlenim bırakmak için kullanılır. Öyküleyici anlatım, gerçek veya kurgu bir olayı hikayeleştirerek anlatmak için kullanılır. Ayrıca, "Anlatılanın Ötesi" adında bir haber sitesi de bulunmaktadır. "Anlatılanötesi" ifadesinin başka bir anlamı veya kullanımı hakkında bilgi bulunamamıştır.

Mecaz ve dolaylama arasındaki temel fark, mecazda benzetme amacı güdülmemesi ve anlam ilgisinin bulunmasıdır; dolaylamada ise benzetme amacı vardır. Mecaz-ı Mürsel (Ad Aktarması): Bir kelimenin, benzetme amacı olmadan, başka bir kelimenin yerine kullanılmasıdır. Dolaylama: Tek bir kelimeyle ifade edilebilecek bir terimin, birden fazla kelimeyle anlatılmasıdır. Örnekler: Mecaz-ı Mürsel: "Orhan Veli'yi okudum" cümlesinde, Veli ile eseri arasında ilişki vardır, ancak eser kastedilir. Dolaylama: "Beyaz altın" diyerek pamuk kastedilir; burada ekonomik değer ve renk göz önünde bulundurulmuştur.

Kılavuzlarda genellikle açıklayıcı anlatım biçimi kullanılır. Bu anlatım biçiminde amaç, bilgi vermek, aydınlatmak ve herhangi bir düşünceyi açıklamaktır. Özellikler: - Nesnel anlatım: Süslü ve sanatlı söyleyişlerden kaçınılır. - Sade ve anlaşılır dil: Karmaşık ifadelerden uzak durulur. - Tanımlama, karşılaştırma ve örnekleme: Düşünceyi geliştirme yolları olarak kullanılabilir. Örnekler: - "Türkiye, bitki çeşitliliği açısından dünyanın zengin coğrafyalarından birinde yer alıyor. İran-Turan, Avrupa-Sibirya ve Akdeniz fitocoğrafik bölgeleri Anadolu üzerinde kesişiyor".

Açık ileti, doğrudan ve net bir şekilde ifade edilen düşünceleri ve duyguları içerir. Örtük ileti ise söylenmeyen ancak hissedilen mesajları kapsar. Bazı açık ileti örnekleri: "Şu kitabı tekrar oku." "Paranı biriktirmeye devam et." "Yarın yanıma gel." Bazı örtük ileti örnekleri: "Buna gerçekten çok üzülüyorum ama neyse..." "Keşke daha fazla zamanım olsaydı." "Bilmiyorum, belki senin de bir fikrin vardır."

Mübalağa (abartma), bir özelliğin ya da durumun olduğundan daha çok gösterilmesidir. Mübalağa örnekleri: "Bir of çeksem karşıki dağlar yıkılır". "Gözyaşlarıyla bir nehir doldurdu, herkes o nehirde boğulacak gibiydi". "O kadar uzun bekledik ki, zaman durdu sandık". "Son sözleri 'ok gibi' yüreğime saplandı". "Benzetme yoluyla: 'Dağ gibi adam' bir anda elden ayaktan kesildi". Mübalağa, mecazdan farklı olarak her zaman abartı içerir.

Anlatım biçimleri ve düşünceyi geliştirme yolları testlerinin nasıl çözüldüğüne dair bilgi bulunamadı. Ancak, bu konularla ilgili testlere şu sitelerden ulaşılabilir: unirehberi.com. yeninesilturkce.com. turkcemiz.net. derslig.com.

Açık ileti ve örtük ileti bulmak için şu özelliklere dikkat edilebilir: 1. Açık İleti: Doğrudan ve net ifadeler içerir. Söz sanatları ve muğlak ifadeler kullanılmaz. Herkesin bildiği kelimeler kullanılır. Sade bir dil tercih edilir. Temel amaç, yazarın görüşlerini okura aktarmaktır. Örnekler: Emir cümleleri (örneğin, "Şu kitabı tekrar oku."). Soru cümleleri (örneğin, "Yarın sinemaya gidecek misiniz?"). Olay yazıları (örneğin, "Mithat apar topar evden çıktı."). 2. Örtük İleti: Kapalı ve yoruma açık ifadeler içerir. Mecazlar, söz sanatları ve imgeler kullanılır. Amaç, estetik bir beğeni oluşturmak ve hitap ettiği kişileri etkilemektir. Örnekler: Şiirler (örneğin, "Lütuftur koptu kopacak ipin"). "Hangi resmime baksam ben değilim" cümlesi.

Mensur ve manzum edebiyat terimleri şu şekilde açıklanabilir: Mensur: Düz yazı anlamına gelir ve öykü, roman, deneme, makale gibi uzun cümleler ve paragraflarla kaleme alınan eserleri tanımlar. Manzum: Beyit veya kıtalarla yazılan şiir türündeki eserleri ifade eder. Manzum ve mensur arasındaki bazı farklar: Sanatsal yön: Manzumelerin sanatsal yönü şiirlere göre daha zayıftır. Anlatım: Manzumelerde olay ve durumlar anlatılır, şiirlerde ise duygular ve çağrışımlar ön plandadır. Düz yazıya çevrilebilirlik: Manzumeler düz yazı ile de dile getirilebilirken, birçok şiir düz yazıya çevrilemez. Konuşmalar: Manzumelerde konuşmalara yer verilirken, şiirlerde karşılıklı konuşmalar sadece belirli şiir türlerinde kullanılır.

Bir cümlenin nasıl olması gerektiği, cümlenin türüne ve kullanım amacına göre değişiklik gösterebilir. Ancak, genel olarak bir cümlenin şu özelliklere sahip olması gerekir: Anlam ve yargı bildirme. Yüklem ve ögeler. Özne. Söz dizimi. Cümleler, anlamlarına göre olumlu, olumsuz, soru, şart veya ünlem cümlesi; yapılarına göre ise basit, birleşik, sıralı veya bağlı cümle olarak sınıflandırılabilir.

Nesirde kullanılan anlatım biçimleri şunlardır: Açıklayıcı Anlatım: Bilgi vermek, kavramları tanımlamak, düşünceleri aydınlatmak amacıyla kullanılır. Tartışmacı Anlatım: Bir düşünceyi savunmak, karşıt görüşleri çürütmek için kullanılır. Betimleyici Anlatım: Varlıkları belirgin nitelikleriyle tanıtmak, duyu organlarıyla algılanan özellikleri aktarmak için kullanılır. Öyküleyici Anlatım: Gerçek veya kurgu bir olayı hikaye ederek anlatmak için kullanılır.

Kısa metinlere şu örnekler verilebilir: Hızlı okuma metinleri. Açık anlatıma örnek kısa metinler. Kısa hikayeler. 1. sınıf kısa okuma metinleri. Ayrıca, Ernest Hemingway'in "Cat in the Rain" ve Anton Çehov'un "Lady with the Pet Dog" gibi öyküleri de kısa metin örnekleri arasında sayılabilir.

Açıklama ve açıklama cümlesi arasındaki fark şu şekilde özetlenebilir: Açıklama, bir durum ya da olayın neden, nasıl olduğunu ifade etme sürecidir. Açıklama cümlesi ise, bir konu, nesne, olay veya durum hakkında detaylı bilgi veren, okuyucuya ya da dinleyiciye konuyu daha iyi anlamalarını sağlamak için ek bilgiler sunan cümlelerdir. Örnekler: "İzmir’i seviyorum çünkü en güzel yıllarım orada geçti" cümlesi bir açıklama cümlesidir. "Fotosentez, bitkilerin güneş ışığını kullanarak karbondioksit ve suyu oksijen ve glikoza dönüştürdüğü karmaşık bir kimyasal süreçtir" cümlesi ise bilimsel bir açıklama cümlesidir.

Metafor ve benzetme arasındaki temel farklar şunlardır: Benzetme, iki farklı varlık arasında benzerlik kurarak anlam oluşturur ve genellikle "gibi", "kadar", "sanki" gibi kelimelerle yapılır. Metafor, bir şeyin başka bir şeyle benzetilmesi anlamına gelir ancak bu benzetme açıkça ifade edilmez; okuyucu tarafından ima edilen anlamın çıkarılması beklenir. Ayrıca, metaforlar genellikle daha gizli ve soyut bir içerik taşırken, benzetmeler daha açık ve somut bir karşılaştırma sunar.

Tanık göstermede kullanılan anlatım biçimi, düşünceyi geliştirme yollarından biridir. Bu anlatım biçiminde, sahip olunan bir düşünceyi savunmak ve kabul ettirmek için, aynı görüşü paylaşan ve fikirlerine itibar edilen bir kişinin sözlerine başvurulur. Tanık göstermede, alıntı yapılan kişinin yalnızca adının verilmesi yeterli değildir; önemli olan, fikre destek olan metinlerin olduğu gibi aktarılmasıdır. Tanık gösterme, genellikle açıklayıcı anlatım ve tartışmacı anlatım biçimleriyle birlikte kullanılır. Örnek: "Atatürk bu konuda 'Hayattaki en hakiki mürşit ilimdir' diyor".

9. sınıf edebiyat dersinde ele alınan anlatım biçimleri şunlardır: Öyküleyici anlatım (öyküleme). Betimleyici anlatım (betimleme). Açıklayıcı anlatım (açıklama). Tartışmacı anlatım (tartışma).

Anlam kayması, bir fiilin aldığı kip veya zaman ekiyle cümlenin anlamındaki zaman veya kipin farklı olması durumudur. Anlam kaymasının bulunup bulunmadığını anlamak için şu özelliklere dikkat edilebilir: Zaman uyumsuzluğu: Cümlede ifade edilen durum ile zaman eki birbirine uygunluk göstermiyorsa, anlam kayması vardır. Kip uyumsuzluğu: Cümlede kullanılan zaman eki ile cümlenin anlamı farklı bir kipi gerektiriyorsa, anlam kayması olur. Anlam kayması, genellikle anlatımın daha doğal ve akıcı olmasını sağlamak amacıyla kullanılır.

Yineleme sanatı, bir kelime, kelime grubu veya cümle yapısının belirli bir etkiyi elde etmek amacıyla art arda tekrarlanmasıdır. Yineleme sanatının bazı kullanım örnekleri: Soru anlamı taşıyan sözcüklerle yapıldığında: istifham. Ünlemlerle yapıldığında: nida. Düz yazıda: "Hayat, her gün yeni bir gün, her gün yeni bir başlangıç, her gün yeni bir umut". Şiirde: "Bu yağmur... bu yağmur... bu kıldan ince / Öpüşten yumuşak yağan bu yağmur / Bu yağmur... bu yağmur... bir gün dinince / Aynalar yüzümüzü tanımaz olur". Yineleme, anlatımın etkisini güçlendirebilir, anlamı vurgulayabilir veya okuyucunun dikkatini çekebilir.

"Sechikaye" kelimesi ile ilgili bilgi bulunamadı. Ancak, genel olarak bir hikaye (öykü), gerçek veya gerçeğe yakın bir olayı yer ve zaman belirterek anlatan kısa düzyazı anlatısıdır. Hikayeler, genellikle belirli bir tema veya mesaj etrafında döner ve okuyucuya bir ders vermeyi amaçlar. Hikayenin öğeleri arasında olay örgüsü, karakterler, zaman, mekan, tema, konu, çatışma, anlatıcı ve bakış açısı bulunur.