SanatAkımları

Romantizm, 18. yüzyılın sonlarında ortaya çıkan ve klasisizme tepki olarak doğan bir edebiyat akımıdır. Romantizm, duygu ve hayali ön plana çıkarır ve aşağıdaki temaları işler: Bireysel özgürlük ve öznellik: Bireysel duygular, tutkular ve hayaller sanat eserlerinin temel taşları olur. Doğa: Doğanın güzellikleri ve insanın doğayla uyumu sıkça işlenen temalardır. Geçmişe özlem: Ortaçağ, mitoloji ve eski kültürler romantik sanatın sıkça ele aldığı konulardır. Aşk, ölüm ve tabiat: Bu akımda aşk, ölüm ve tabiat gibi konular belli başlı konular olarak dikkat çeker. Dilin esnek kullanımı: Günlük konuşma dili kullanılarak daha sade bir dil tercih edilir. Temsilcileri arasında Victor Hugo, Goethe, Schiller, Lamartine ve Aleksandre Dumas gibi isimler bulunur.

Romantizm ve romanesk kavramları farklı bağlamlarda kullanılır ve farklı anlamlar taşır: 1. Romantizm: 18. yüzyılda ortaya çıkan bir sanat ve edebiyat akımıdır. 2. Romanesk: Edebiyatta "romana özgü" veya "roman ile ilgili" anlamlarına gelir. Dolayısıyla, romantizm ve romanesk arasındaki temel fark, birinin bir sanat akımı olması, diğerinin ise daha genel ve spesifik anlamlar içeren bir terim olmasıdır.

Modernizm ve şiir bağlamında şu bilgiler verilebilir: Modernizm, 1880'lerden İkinci Dünya Savaşı yıllarına kadar süren bir zaman diliminde, gelenekten bütünüyle kopuşu sağlamak amacıyla ortaya çıkmış bir sanat akımıdır. Modern şiir ise bu akıma paralel olarak şiirde ortaya çıkan anlayışları kapsar. Modern şiirin bazı özellikleri şunlardır: - Dil: Modern şiirde dil en karmaşık öğelerden biri olur ve şair, dikkatini içerikten biçime, somuttan soyuta çevirir. - Yapı: Modern şiirde geleneksel ölçü, uyak ve nazım birimi gibi unsurlar terk edilir, serbest nazım tercih edilir. - Tema: Modern şiir, geleneksel temalardan uzaklaşarak modern dünyanın karmaşıklığını, bireysel deneyimleri ve toplumsal eleştirileri ele alır. - Teknikler: Modern şiirde kelime oyunları, serbest çağrışımlar, alışılmadık metaforlar gibi teknikler kullanılarak dilin sınırları zorlanır.

Jacques Prévert, gerçeküstücü (sürrealist) akıma mensuptur.

Çağdaş sanat akımları ve bazı temsilcileri: 1. Pop Art: Andy Warhol, Roy Lichtenstein. 2. Minimalizm: Donald Judd, Agnes Martin. 3. Sürrealizm: Salvador Dali, René Magritte. 4. Konseptüel Sanat: Sol LeWitt, Joseph Kosuth. 5. Enstalasyon Sanatı: Yayoi Kusama, Olafur Eliasson. Diğer önemli çağdaş sanat temsilcileri: - Damien Hirst (YBA – Genç Britanyalı Sanatçılar). - Banksy (Street Art). - Cindy Sherman (Fotoğraf Sanatı). - Ai Weiwei (Çağdaş Aktivist Sanat).

20. yüzyıl sanatının bazı özellikleri: Geleneksel normların reddi. Teknolojinin etkisi. Toplumsal ve politik içerik. Disiplinler arası yaklaşım. Sanatçının kişisel deneyimi.

Alfred Sisley, izlenimcilik (empresyonizm) akımına mensuptur.

Arts and Crafts (Sanat ve Zanaat) akımı, 19. yüzyılın sonuna doğru İngiltere'de ortaya çıkan bir sanat akımıdır. Akımın bazı özellikleri: El sanatlarına dönüş: Viktorya döneminin seri üretim mallarının niteliksizliği vurgulanarak, el sanatlarına dönülmesi gerektiği savunulmuştur. Malzeme sadakati: Tasarımın işleve uygun olması ve malzemeye sadık kalınması ilkeleri benimsenmiştir. Toplumsal boyut: Çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve işçilerin yaşam kalitesinin artırılması gerekliliği savunulmuştur. Çok yönlülük: Mimarlıktan duvar kağıdına, mobilyadan kitap tasarımına kadar geniş bir yelpazede ürünler ortaya konmuştur. Arts and Crafts akımı, Art Nouveau'ya öncülük etmiş ve 1890'larda bu akıma katılmıştır.

Kadın silueti, sanatta Rönesans ve Empresyonizm gibi çeşitli sanat akımlarında önemli bir tema olarak yer almıştır. - Rönesans döneminde kadın bedeninin estetik açıdan idealize edilmesi ve zarif kıvrımlarla betimlenmesi öne çıkmıştır. - Empresyonizmde ise kadın figürleri, doğanın bir parçası olarak ve sanatçının duygusal durumunu yansıtan bir şekilde ele alınmıştır. Ayrıca, Sürrealizm ve Fütürizm gibi modern sanat akımlarında da kadın silueti, farklı duygusal ve toplumsal mesajlar vermek amacıyla yeniden yorumlanmıştır.

Avni Engüllü, belirli bir edebî akıma mensup olarak tanımlanmamıştır. Kendisi, Makedonya'da Türkçe yazılan edebiyata katkı sunan, şiir, hikâye ve çocuk edebiyatı alanlarında eserler veren bir edebiyatçı ve gazetecidir. Edebî ve toplumsal hayatında, 1970'ler kuşağından bir yazar olarak, Türkçe edebiyata renklilik ve çok seslilik kazandırdığı belirtilmektedir.

Parnasizm (Pasend akımı olarak da bilinir), Fransa'da 1860 yılında ortaya çıkmış bir edebi akımdır. Özellikleri: - Sanat için sanat anlayışını benimser. - Şiirde ölçü, uyak ve ritim gibi biçim güzelliğine önem verir. - Antik Yunan ve Roma mitolojisine hayranlık duyar. - Konular, tarihte yaşanan olay ve var olan kişilerden alınır; yabancı ülkelerin kültür ve efsanelerinden yararlanılır. - Duygu yerine düşünceyi öne çıkarır, ayrıntılı ve nesnel betimlemeler yer alır. Temsilcileri: Theophile Gautier, Theodore de Banville, François Coppee, Jose Maria de Heredia gibi isimler bu akımın önde gelen şairlerindendir.

Romantizm akımının kahramanları, klasisizmdeki soyut tiplerin aksine, gerçekçi ve tek yönlü karakterlerdir. Bu kahramanlarda ya hep iyi ya hep kötü gibi abartılı iyi ve kötü kavramları görülür. Romantizmde ayrıca, hayalî beldelere, ıssız yerlere, tarihe ve tabiata kaçan kahramanlar da sıkça işlenir.

Talip Apaydın, toplumcu gerçekçi / sosyalist gerçekçi akımın önde gelen temsilcilerindendir.

Filippo Tommaso Marinetti, Fütürizm hareketinin kurucusu olarak önemli bir figürdür. Marinetti'nin önemi şu noktalarda ortaya çıkar: 1. Edebiyat ve Sanatta Yenilik: 1909'da yayımlanan "Fütürizm Manifestosu" ile geçmişle bağlantılı her şeyin yok edilmesi gerektiğini savunarak, teknoloji, hız ve moderniteyi kutlayan bir hareket başlattı. 2. Etkili Bir Aktivist: Fütürizmi tanıtmak için reklam, okuma etkinlikleri ve kamuya açık gösteriler düzenledi. 3. Dadaizm ve Surrealizm'e Etki: Fütürizm, daha sonraki sanat akımları olan Dadaizm ve Surrealizm'in gelişimine zemin hazırladı. 4. Mirası: Marinetti'nin çalışmaları, 20. yüzyıl sanat ve edebiyatının evriminde kalıcı bir iz bıraktı.

Cumhuriyet şiirinde bağımsız sanatçılar, öz (saf) şiir akımına mensuptur.

Bekir Yıldız, toplumcu gerçekçi akıma mensuptur.

Servet-i Fünun şiirinde etkili olan akımlar şunlardır: 1. Parnasizm: Bu akım, şiirde biçim mükemmelliğine ve ahenge önem verilmesini sağlamıştır. 2. Sembolizm: Şiirde musikiye ve duygusallığa vurgu yapılmış, semboller aracılığıyla insanın iç dünyası ve izlenimleri anlatılmıştır. Ayrıca, romantizm akımının etkileri de görülmüştür.

Millî romantizm ve Nihad Sâmi Banarlı şu şekilde tanımlanabilir: 1. Millî Romantizm: Milletlerin kriz dönemlerinde tarihî, siyasî ve içtimâî buhranların etkisiyle ortaya çıkan bir akımdır. 2. Nihad Sâmi Banarlı: Önemli bir edebiyat tarihçisi, yazar ve eğitimci olan Banarlı, Türkçenin hayranı ve savunucusudur.

İkinci Dünya Savaşı sonrası sanatta ortaya çıkan bazı akımlar şunlardır: Soyut Ekspresyonizm (Soyut Dışavurumculuk). Pop Art. Art Brüt. KOBRA Grubu. Ayrıca, Dadaizm ve Sürrealizm gibi akımlar da savaş sonrası sanatta etkisini sürdürmüştür.

Namık İsmail, "Türk İzlenimcileri" olarak adlandırılan sanat akımına mensuptur.