Plasenta

Anne karnındaki bebeğe oksijen, plasenta ve göbek kordonu aracılığıyla gider. Bu süreçte: 1. Plasenta, annenin kanından aldığı oksijeni bebeğe taşır. 2. Bebek, ihtiyaç duyduğu oksijeni doğrudan anneden alırken, karbondioksiti de yine anneye geri verir. 3. Göbek kordonu, bu madde alışverişini sağlayarak anne ile bebek arasında bir köprü görevi görür.

Kotiledon iki farklı anlamda kullanılan bir terimdir: 1. Bitki Biyolojisi: Tohumlu bitkilerin tohumunda bulunan ilk yaprak veya yapraklar olup, fotosentez yapan yaprakları verir ya da toprak altında kalır. 2. Veterinerlik: Geviş getirenlerde fetal plasentanın koryon zarında villi koriyalislerin kümeleşmesi sonucu oluşan, plasentasyonda fonksiyonel görev yapan, karunküllerle birleşerek plasentomu oluşturan yapı.

Bazı hastalıklar plasentadan bebeğe geçebilir: 1. Enfeksiyonlar: Human immunodeficiency virus (HIV) gibi birçok virüs plasental zardan geçerek fetal doğumsal anomalilere neden olabilir. 2. Bakteriler ve protozoalar: Plasenta, genellikle birçok bakterinin anneden fetusa ulaşmaması için bariyer oluşturur, ancak bazı bakteriler ve protozoalar plasentayı geçebilir. 3. Toksinler ve zararlı maddeler: Plasenta, bazı zararlı maddelerin ve toksinlerin fetüse geçişini engellemez ve bu maddeler bebeğe ulaşabilir. Bu nedenle, hamilelik sırasında plasentanın sağlığı ve bebeğin korunması için düzenli tıbbi takip önemlidir.

Umbilikal kordun anormal yerleşimi, plasentaya yanlış yerden bağlanması durumunu ifade eder. Bu durumun bazı türleri şunlardır: 1. Marjinal yerleşim: Göbek kordonu plasentanın kenarına yakın bölgeden giriş yapar, genellikle problem yaratmaz. 2. Vasa previa: Göbek kordonu içerisindeki damarların, koruyucu tabaka olmadan serbest bir şekilde rahim ağzının önünden geçmesi durumudur, ciddi kanamalara neden olabilir. 3. Valementöz insersiyon: Göbek kordonu direkt olarak plasentaya girmez, damarlar göbek kordonundan çıktıktan sonra bir süre zarların içinde uzandıktan sonra plasentayla bağlantı kurar, bu durum da tehlikelidir.

Doğum sonrası plasentanın çıkmaması, plasenta retansiyonu olarak adlandırılır ve çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir: 1. Plasentanın rahim duvarına anormal şekilde yapışması. 2. Rahim kasılmalarının yetersizliği. 3. Rahim şekil bozuklukları ve anomalileri. 4. Uzamış veya zor doğum süreçleri. 5. Önceki sezaryen ve cerrahi müdahaleler. Plasenta retansiyonu, anne sağlığı için ciddi riskler taşıdığından, erken teşhis ve müdahale önemlidir.

Trofoblastın görevleri şunlardır: 1. Plasenta Oluşumu: Trofoblast, plasentanın bir kısmını oluşturarak gelişmekte olan embriyoyu besler. 2. Oksijen ve Besin Taşınması: Anneden fetüse oksijen ve besinlerin taşınmasını sağlar. 3. İmplantasyon: Blastosistin endometriyuma tutunmasını ve gebeliğin başlamasını sağlar. 4. Hormon Üretimi: Gebeliğin sürdürülmesi için gerekli olan hormonları üretir. 5. Bağışıklık Yanıtı: Maternal bağışıklık sisteminden korunmak için çeşitli mekanizmalar geliştirir.

Monotremler (yumurtlayan memeliler) ve keseliler plasenta yapmayan memeli gruplarıdır.

Göbek bağının içinde iki atardamar ve bir toplardamar bulunur. Bu kan damarları, bebeğin gelişimi sırasında plasentadan bebeğe oksijen ve besin taşıyan kanı taşır ve bebeğin atıklarını plasentaya geri götürür.

Yapışık hamilelik, yani plasentanın rahim duvarına aşırı yapışık olması, riskli bir durumdur. Riskli gebelik olarak değerlendirilen yapışık plasentanın olası komplikasyonları şunlardır: - Aşırı kanama: Plasenta doğum sırasında ayrılmazsa, annenin hayatını tehlikeye sokacak derecede ciddi kanamalar oluşabilir. - Erken doğum: Yapışık plasenta, gebeliğin 20. haftasından önce tespit edilmezse, erken doğuma neden olabilir. - Bebekte sakatlıklar: Plasentanın yanlış yerleşimi, bebekte gelişim geriliği ve doğuştan sakatlıklara yol açabilir. Bu tür durumlarda, gebeliğin takibi ve doğumun gerçekleştirilmesi için perinatolog gibi uzman doktorlara başvurmak önemlidir.

Koryon zarı, tüm canlılarda bulunmaz, sadece plasentalı memelilerde görülür.

Plasenta, gebelik sırasında anne ile bebek arasında önemli bir bağlantı sağlayan geçici bir organdır ve şu işlevleri yerine getirir: 1. Bebeğe oksijen ve besin sağlar: Plasenta, göbek kordonu vasıtasıyla bebeğe besin ve oksijen taşır. 2. Atıkların uzaklaştırılması: Bebeğin ürettiği atık maddeleri ve karbondioksiti annenin kanına geri döndürür. 3. Hormon üretimi: Bebek gelişimi için gerekli olan hormonları üretir. 4. Bağışıklık transferi: Annenin bağışıklığını bebeğe aktararak onu korur. Plasenta, doğum sonrası rahim kasılmaları ile birlikte dışarı atılır.

Anne, yediği gıdayı bebeğe plasenta aracılığıyla aktarır. Bu süreç şu şekilde gerçekleşir: 1. Sindirim: Anne yemek yediğinde, gıda mide ve ince bağırsakta sindirilir ve kana karışır. 2. Kan Dolaşımı: Kandaki besin öğeleri, kan dolaşımı ile vücudun farklı bölgelerine taşınır. 3. Plasenta: Plasenta, anne ile bebek arasındaki besin, oksijen ve atık maddelerin taşınmasını sağlar. 4. Bebeğe Ulaşım: Besinler, plasenta tarafından filtre edilip bebek için gerekli olan maddelere dönüştürülür ve bebeğin kan dolaşımına aktarılır.

Plasental bariyer, anne ve fetüsün kan dolaşımını ayırarak seçici geçirgenlik gösterir. Geçirgen olduğu maddeler: - Oksijen ve besinler: Annenin kanından fetüse geçer. - Hormonlar: Progesteron, insan koryonik gonadotropin ve prolaktin gibi hormonların geçişine izin verir. Geçirgen olmadığı maddeler: - Büyük moleküller: Protein, antikor ve bazı hormonlar gibi büyük moleküllerin geçişini engeller. - Toksik maddeler: Uyuşturucu, alkol, nikotin ve virüsler plasental bariyeri geçebilir, ancak bakteri ve virüsler gibi bazı zararlı maddeler tutulur.

Trofoblast, gebelik sürecinde önemli işlevler üstlenen bir hücre tabakasıdır. Başlıca görevleri şunlardır: 1. Plasenta Oluşumu: Trofoblast, plasentanın temel yapısını oluşturur ve fetal gelişim için gerekli olan ortamı sağlar. 2. Maternal Dolaşıma Entegrasyon: Maternal kan damarları ile etkileşime girerek, fetüs için gerekli besin maddelerinin ve oksijenin sağlanmasını sağlar. 3. Hormon Üretimi: Başta HCG (İnsan Koryonik Gonadotropin) olmak üzere, çeşitli hormonların üretilmesini sağlar. Bu hormonlar, gebeliğin sürdürülmesi ve fetal gelişim için kritik öneme sahiptir. 4. Bağışıklık Yanıtı: Maternal bağışıklık sisteminden korunmak için çeşitli mekanizmalar geliştirir, böylece fetal gelişim güvence altına alınır.

Primer koryon villusları plasentada 11-12. günlerde görülür. Sekonder koryon villusları ise 15-16. günlerde primer koryon villuslarının içine ekstraembriyonik mezodermin girmesiyle oluşur.

Plasentanın iyi olup olmadığını anlamak için ultrason ve diğer tıbbi testler kullanılır. Bu testlerde plasentanın: Büyüklüğü, konumu, yapısı ve kan akışı değerlendirilir. Hormon üretimi ve bebeğe yeterli oksijen ile besin sağlayıp sağlamadığı kontrol edilir. Ayrıca, kanama, karın ağrısı veya fetal hareketlerde azalma gibi belirtiler varsa hemen doktora başvurulmalıdır.

Normal doğumlarda plasenta, bebek doğduktan yaklaşık yarım saat sonra kendiliğinden ayrılır.

Plasental villuslar, plasentanın içinde bulunan ve anne ile fetus arasında madde alışverişini sağlayan temel yapılardır. Üç ana plasental villus türü vardır: 1. Kök villus: Koryon plağına tutunan villuslardır. 2. Bağlayıcı/demirleyici villus: Desidua basalis'e tutunan villuslardır. 3. Serbest/yüzen villus: Koryon plağı veya desidua basalis'e temas etmeyen, plasental aralıkta bağımsız yerleşimli villuslardır.

Plasental yaşlanma, genellikle gebeliğin 32. haftasından önce başladığında doktorlar tarafından endişe edilir.

30 haftalık gebelikte kanama çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir, bunlar arasında: 1. Plasenta Previa: Plasentanın rahim ağzına yakın bir konumda yerleşmesi, doğum sırasında kanama riskini artırır. 2. Abruptio Plasentae: Plasentanın rahim duvarından erken ayrılması, ani ve şiddetli kanamaya neden olabilir. 3. Rahim Yolu Enfeksiyonları: Enfeksiyonlar iltihaplanma ve kanamalara yol açabilir. 4. Servikal Erozyon veya Polipler: Serviksin dış yüzeyinin iltihaplanması veya polipler kanama nedenleri arasında yer alır. 5. Düşük Riski: Özellikle daha önce düşük yapmış olan kadınlarda düşük riski daha yüksektir. Bu durumlar ciddi sağlık riskleri taşıyabileceğinden, kanama durumunda bir sağlık uzmanına danışılması önemlidir.