OrtaÇağ

Orta Çağ'da veba, kemirgen hayvanlardaki pireler aracılığıyla yayıldı. Yayılma yolları: 1. Ticaret yolları: Veba, Kırım'daki Kaffa (Feodosya) şehrinden gelen Ceneviz ticaret gemilerindeki sıçanlardan İtalya'ya taşındı. 2. Haçlı seferleri ve savaşlar: Askeri hareketler, hastalığın daha hızlı yayılmasına katkıda bulundu. 3. İnsan teması: Enfekte kişilerin öksürmesi gibi doğrudan temas yolları da vebanın bulaşmasında rol oynadı.

Prens dizisi 1. sezonda Bongomia adlı hayali bir Orta Çağ krallığında geçen olaylar anlatıldı. Sezonun ana olayları: - Kral Thun'un şüpheli ölümünün ardından kimsenin umursamadığı ortanca oğlu Prens tahta geçti. - Prens, üvey annesi, yengesi ve hain amcasıyla mücadele ederken aynı zamanda Macarlar ile bir savaşa sürüklendi. - Dizi, "Alçaklar ve Piçler" adlı 8. bölümle sezon finali yaptı.

Serfler, Orta Çağ Avrupası'nda soyluların topraklarında çalışarak onlara hizmet eden köylülerdi. Başlıca işleri: - Tarım: Vakitlerinin çoğunu senyöre ait topraklarda çalışarak geçirirlerdi. - Ek yükümlülükler: Kışlık ot, şarap gibi ihtiyaç maddelerinin senyörün malikânesine taşınması, hasarlı çitleri onarmak, belirli miktarda bez dokuması, senyöre tavuk ve yumurta verilmesi gibi yöreden yöreye değişen görevleri vardı. Ayrıca, serfler kiracı olarak yaşadıkları toprağın küçük bir parçasına sahiptiler ve bunun için senyöre ayni veya nakdi olarak ödeme yaparlardı.

Komik mizahın ortaya çıkışı, antik dönemlere kadar uzanır. Orta Çağ'da ise kilise ve kralları alaya alan masallar ve jonglörler ile gezgin minstrellerin anlatımlarıyla yeni bir mizah türü yaygınlaşmıştır. 20. yüzyılda ise kara mizah adı verilen, komik öğelerin yanı sıra ürkütücü ve korkunç öğelere de yer veren bir mizah türü ortaya çıkmıştır.

En güçlü eski silahlardan bazıları şunlardır: 1. Uzun Yay: Orta Çağ'da İngiliz okçular tarafından kullanılan, yaklaşık 18 metre menzilli ve zırhları delebilen güçlü bir silahtı. 2. Trebüşe: Kale duvarlarına büyük kayalar fırlatarak yıkmak için tasarlanmış bir kuşatma makinesi. 3. Tatar Yayı: Kullanımı daha kolay olan ve cıvata adı verilen füzesiyle yakın mesafeden zırhları delebilen bir silah. 4. Savaş Baltası: Hem şövalyeler hem de piyade askerleri tarafından kullanılan, acımasız bir ölüm silahı. 5. Kompozit Yay: Suriye'den gelen ve Mısır'ın süper silahı olarak kabul edilen, inanılmaz bir güç oluşturan karmaşık bir silah.

İspanyol eşeği, Orta Çağ döneminde asilerden bilgi almak amacıyla kullanılan bir işkence aletiydi. Bu alette suçlu, bir üçgenin sivri ucuna oturtulur ve acıyı arttırması için ayaklarına ağırlıklar bağlanırdı.

Orta Çağ'da Mısır'da yaklaşık 70 piramit bulunmaktaydı.

Skolastik felsefe, Orta Çağ döneminde yaygın olan ve teoloji, felsefe ve bilimin bir arada ele alındığı bir düşünce akımıdır. Temel özellikleri: - Akıl yürütme ve mantıksal argümanlar kullanılır. - Tanrısal doğa ve insanların varlığı hakkındaki sorular ele alınır ve bunlar hakkında teolojik açıklamalar yapılır. - Aristoteles'in eserleri bu felsefenin gelişiminde önemli bir rol oynar. Dönemleri: Skolastik felsefe, erken dönem (800-1200), yükseliş dönemi (1200-1300) ve geç dönem (1300-1500) olarak üç ana döneme ayrılır. Yıkılma nedenleri: Rönesans ve Aydınlanma Dönemi'nin etkisiyle skolastik felsefe, bilimin ve bireysel düşüncenin önem kazanması sonucu etkisini kaybetmiştir.

Karanlık Çağ, genellikle 5. yüzyıldan 15. yüzyıla kadar olan dönemi kapsar.

Şato, Orta Çağ Avrupa'sında derebeylerin zevk-u sefa etmek amacıyla inşa ettirdikleri korunaklı fakat şatafatlı, geniş evleri temsil eder. Ayrıca, şato şu anlamlara da gelebilir: - Güç: Kale gibi, şato da düşman saldırılarından korunmayı simgeler, ancak asıl amacı derebeyinin konfor ve rahatını sağlamaktır. - Asalet: Şato, monarşik sistemlerde soylu sınıfın şatafatlı köşkü olarak hizmet ederdi.

Süzeren ve vassal terimleri, Orta Çağ Avrupası'ndaki feodal sistem bağlamında kullanılır. Süzeren, bir lorda veya monarşiye karşı hüküm süren, taht sahibi olan kişidir. Vassal ise, bir vasal veya egemen olup, süzerene karşı karşılıklı bir yükümlülüğü olan kişidir.

MS 2-MS 15. yüzyıl felsefesinin 15-17. yüzyıl felsefesine etkileri şunlardır: 1. Aristo Felsefesinin Sistematikleşmesi: Orta Çağ felsefesi, Aristoteles'in eserlerini teoloji ile birleştirerek sistematik hale getirmiştir. 2. Akıl ve İnanç Dengesi: Skolastik felsefe aracılığıyla akıl ve inanç arasındaki ilişkiyi açıklama çabası, modern felsefeye model olmuştur. 3. İslam Felsefesinin Katkıları: İbn Sina ve İbn Rüşd gibi İslam filozoflarının bilimsel yöntemleri ve Aristoteles metinlerini Avrupa'ya taşıması, deneyci yaklaşımların temelini oluşturmuştur. 4. Kozmolojik Görüşlerin Gelişimi: Orta Çağ'da yapılan kozmoloji çalışmaları, modern dönemdeki bilim insanlarının fikirlerini etkilemiştir. 5. Terminoloji ve Kavramsal Çerçeve: Orta Çağ felsefesinin geliştirdiği metafizik ve epistemoloji terminolojisi, modern filozoflara kavramsal bir çerçeve sunmuştur.

Orta Çağ'da şövalyelik unvanı, yılda sadece 40 gün çalıştıktan sonra verilirdi.

Gotik arşiv, genellikle Orta Çağ'ın 12. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar olan dönemini kapsayan Gotik sanat ve mimarisi hakkında bilgiler sunar. Gotik sanatın anlattıkları arasında: - Mimari: Yükselen katedraller, sivri kemerler, vitray pencereler ve dini sembolizmle biçimlenen yapılar. - Resim ve Heykel: Dini temalara odaklanan, figürlerin duygusal tasvirleri ve perspektifin karmaşık kullanımı. - Toplumsal ve Dini Bağlam: Kilise'nin sanatın hamisi olması ve sanat eserlerinin dini hikayeleri ve değerleri yansıtması. Gotik edebiyat ise, tema, motif ve figürleri itibarıyla korku ve dehşete dayalı eserler olarak tanımlanır.

Orta Çağ'da dört ana şövalye türü vardı: 1. Normal Şövalye: Askeri tarikatlara mensup olup, Kâfirlere karşı silah taşımayı ve kutsal yerlere giden hacıları korumayı taahhüt ederdi. 2. Askeri Şövalye: Savaş alanında kahramanlıklarıyla ün yapmış, eski şövalyelerdi. 3. Onursal Şövalye: Onursal bir düzene katılan ve prensler tarafından onurlandırılmak için seçilen şövalyelerdi. 4. Sosyal Şövalye: Sahte veya süslü bir düzene katılan, genellikle soylu olmayan şövalyelerdi.

Mangonel, Orta Çağ'da kullanılan bir siege silahı olup, kalelerin duvarlarını yıkmak ve savunucuları demoralize etmek için kullanılırdı. İşlevleri: - Projeiller atmak: Kayalar, yanan nesneler, hastalık yayan yarı çürümüş hayvan ve insan bedenleri gibi çeşitli projeiller fırlatırdı. - Savaş alanında kullanmak: Daha sonra, mangoneller savaşta birlikleri korumak için de kullanılmaya başlandı. Mangonelin çalışma prensibi, bir kolu indirip bir kancayı bağlayarak ropları germek ve ardından projeili fırlatmaktı.

"Yedinci Mühür" (The Seventh Seal) filmi, Orta Çağ'da Haçlı Seferleri'nden dönen bir şövalye ve bayraktarının hikayesini anlatır. Filmde, vebanın yol açtığı tahribatı gören şövalye, Tanrı'nın varlığına dair şüphe duymaya başlar ve bu ızdıraba neden olan Tanrı'dan hesap sorar. Diğer bir öyküde ise, genç ve masum bir çift, bebekleri ve bir akrobat grubuyla birlikte köy köy dolaşırken, bağnaz dincilerin ve şeytanın esiri köylülerin neden olduğu korku ve acılarla karşılaşırlar.

Yedinci Mühür ifadesi, iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Vahiy Kitabı'nda: Yedinci Mühür, Vahiy Kitabı'nda zamanın sonunda gelen üç yargı dizisinden biridir. 2. Ingmar Bergman'ın Filmi: 1957 yapımı İsveç filmi Yedinci Mühür (Det sjunde inseglet), Orta Çağ'da savaştan bıkmış bir şövalyenin Tanrı ile olan ilişkisini sorgulamasını konu alır.

Sarazen, Orta Çağ'da Hıristiyanların Haçlı Seferleri sırasında Müslümanlara taktığı aşağılayıcı bir tanımlamadır ve "Hıristiyan olmayan" anlamına gelir.

En iyi Orta Dünya filmi konusunda kesin bir görüş birliği yoktur, ancak bazı öne çıkan yapımlar şunlardır: 1. "Excalibur" (1981): Kral Arthur efsanesini konu alan bu film, epik hikayesi ve görsel efektleriyle dikkat çeker. 2. "Braveheart" (1995): Mel Gibson'ın yönettiği bu film, İskoçya'nın bağımsızlık mücadelesini anlatır ve sürükleyici anlatımıyla akıllarda yer eder. 3. "Kingdom of Heaven" (2005): Haçlı Seferleri dönemini konu alan bu yapım, Ridley Scott tarafından yönetilmiş ve büyük ölçekli savaş sahneleriyle öne çıkmıştır. 4. "The Seventh Seal" (1957): Ingmar Bergman'ın yönettiği bu film, Orta Çağ'ın karanlık ortamını simgesel bir şekilde ele alır ve varoluşsal temaları işler. Diğer önemli Orta Dünya filmleri arasında "Monty Python and the Holy Grail" (1975) ve "A Knight's Tale" (2001) da bulunmaktadır.