NazımŞekilleri

Koşma nazım şekli, Halk Edebiyatı dönemine aittir.

Terbaîk konusu, edebiyatta terkib-i bend nazım şeklinin işlendiği konuları ifade eder. Bu nazım şeklinde genellikle aşağıdaki konular ele alınır: Dinî konular: Münâcât ve na't gibi dinî metinler. Övgü (medhiye): Padişah, şehzade ve diğer devlet büyüklerinin övülmesi. Hiciv: Toplumun bozuk yönleri, dalkavukluklar ve idarecilerin kötü davranışları gibi konular. Felsefi ve tasavvufî düşünceler: Hayatın anlamı, insanın kâinat karşısındaki durumu gibi konular. Hayattan şikâyet: Felekten ve talihten yakınma.

Gazel, divan şiirinde en çok kullanılan nazım şeklidir.

Cenap Şahabettin, sona veteremayı (sone) Türk edebiyatına kazandırmıştır çünkü Paris'te bulunduğu dönemde modern Fransız şiirini incelemiş ve sone gibi Batılı bir nazım şeklini edebiyatımıza tanıtmıştır.

Dörtlüklerle yazılan dört nazım şekli şunlardır: 1. Rubai: Aruzun kendine özgü kalıplarıyla yazılan, dört dizeden oluşan bir nazım şeklidir. 2. Tuyuğ: Aruzun "fâilâtün, fâilâtün, fâilün" kalıbıyla yazılan, tek dörtlükten oluşan bir nazım şeklidir. 3. Murabba: Dörder dizelik bentlerden oluşan, kafiye düzeni "aaaa, bbba, ccca" şeklinde olan bir nazım şeklidir. 4. Şarkı: Bestelenmek için yazılan, genellikle 3-5 dörtlükten oluşan bir nazım şeklidir.

Hem Divan hem de Tanzimat şiirinin ortak özellikleri şunlardır: 1. Nazım Şekilleri: Her iki edebiyat türünde de gazel, kaside, terkib-i bend, müseddes gibi ortak nazım şekilleri kullanılmıştır. 2. Ölçü: Aruz ölçüsü her iki edebiyat türünde de kullanılmıştır. 3. Kafiye Düzeni: Uyak düzeni aynıdır. 4. Dil Kullanımı: Arapça ve Farsça kelime ve tamlamalar sıkça kullanılmıştır. Farklılıklar ise şunlardır: - Konu: Divan şiirinde aşk, tasavvuf, devlet büyüklerini övme gibi konular işlenirken, Tanzimat şiirinde eşitlik, hürriyet, adalet gibi temalar ele alınmıştır. - Yapı: Tanzimat şiirinde beyit sayıları değiştirilmiş, hece ölçüsü de kullanılmıştır. - Başlıklandırma: Tanzimat şiirinde şiirlerin adlarına nazım türünün yanı sıra konu da eklenmiştir.

Tahmis ve terbi arasındaki farklar şunlardır: 1. Tahmis: Bir gazelin her beytinin başına aynı vezinde üç mısra eklenerek oluşturulan bir nazım şeklidir. 2. Terbi: Bir gazeldeki her beytin başına, başka bir şairin aynı vezinde iki mısra eklemesi suretiyle yapılır.

Rubai nazım şeklinde tek dörtlük bulunur.

Yandaki şiir, mesnevi nazım şekliyle yazılmıştır.

Selis ve selaset terimleri edebiyatta farklı anlamlar taşır: 1. Selis: Halk edebiyatında aruzun "Feilatün feilâtün feilâtün feilün" vezniyle yazılan bir nazım şeklini ifade eder. 2. Selaset: Bir yazıda cümle ve kelimelerin akıcı, ahenkli, kolay ve anlaşılır olması durumunu tanımlar.

“Zulmü Alkışlayamam” şiiri, serbest nazım şeklinde yazılmıştır.

Aşık tarzı halk şiirine örnekler şunlardır: 1. Koşma: Aşık tarzı halk edebiyatının en fazla kullanılan nazım şeklidir. Örnek: > Elâ gözlüm ben bu ilden gideyim > Zülfü perişanım kal melil melil > Kerem et aklından çıkarma beni > Ağla gözyaşını sil melil melil. 2. Semai: Sevgi, doğa, ayrılık gibi konuları işleyen, koşmadan farklı olarak 8'li hece ölçüsüyle söylenen bir nazım şeklidir. Örnek: > İncecikten bir kar yağar > Tozar Elif Elif diye > Deli gönül abdal olmuş > Gezer Elif Elif diye. 3. Varsağı: Yiğitçe ve sert bir söyleyişin olduğu, 8'li ve 11'li hece ölçüsüyle söylenen bir nazım şeklidir. Örnek: > Yörü bre yörü Antep illeri > Senin yakışığın yazınan gelir > Başı top top olmuş eğri peçeli > Gelinler karışmış kızınan gelir. 4. Destan: Özel ezgilerle söylenen, genellikle 11'li ve 8'li hece ölçüleriyle yazılan oldukça hacimli şiirlerdir. Örnek: > Güzeller Destanı - Aşık Bayburtlu Celali.

Tuyuğ, rubaiden daha az kullanılmasının nedeni, kurallarının tam oturmamış olması ve 16. yüzyılda klasik dönemin başlamasıyla tercih edilmemesi olarak gösterilebilir. Ayrıca, tuyuğun daha çok bireysel konular işlerken, rubainin felsefi yönünün ağır basması da bu nazım şeklinin daha az kullanılmasına katkıda bulunmuş olabilir.

Mesnevi, Divan edebiyatının en uzun nazım şeklidir.

Koçaklama ve destan, aşık edebiyatı nazım şekilleri arasında yer alsa da aynı değildir. Koçaklama, savaş, kahramanlık, yiğitlik gibi konuları coşkulu bir söyleyişle işleyen koşmalara verilen isimdir. Destan ise, bir olayı hikâye ederek anlatan, konu bütünlüğü olan uzun şiirlere denir.

Şeyh Galib, "mütekerrir müsemmen" nazım şekliyle şarkı yazmıştır.

Terzarima ve sone arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Bent Yapısı: Terzarima, üçer mısralık bentlerden oluşur ve son bent tek bir mısradan meydana gelir. 2. Kafiye Düzeni: Terzarima'da kafiye düzeni "aba, bcb, cdc, ded, e" şeklindedir. 3. Kullanım: Terzarima, ilk olarak İtalyan edebiyatı'nda Dante tarafından "İlahi Komedya" adlı eserde kullanılmıştır.

Miyan, kaside nazım şeklinde üçüncü dizeye verilen isimdir.

Divan şiiri yazmak için aşağıdaki adımları izlemek ve örneklerden yararlanmak mümkündür: 1. Konu Seçimi ve Nazım Şekli Belirleme: Divan şiiri yazarken öncelikle aşk, doğa, din gibi temalardan birini seçmek ve şiirinizi hangi nazım şekli ile yazacağınıza karar vermek gerekir (ghazel, kaside, mesnevi vb.). 2. Araştırma Yapma: Seçtiğiniz konu hakkında kitaplar okuyarak ve benzer konularda yazılmış şiirleri inceleyerek fikir sahibi olabilirsiniz. 3. İlk Dize ve Genel Hava: Şiirinizin ilk dizesi, genel havasını belirleyeceği için önemlidir. 4. Kafiye ve Redifler: Kafiye ve redifleri belirlerken, nazım şekline uygun olarak seçim yapmak ve uyumlarına dikkat etmek gerekir. 5. Dil ve Üslup Seçimi: Divan şiiri, Farsça ve Arapça kelimeler içerdiği için dil seçimi önemlidir, ancak okuyucunun anlayabileceği bir seviyede olmasına da özen gösterilmelidir. 6. Duygu ve Düşünceler: İç dünyanızdaki duyguları, hayalleri ve yaşadığınız deneyimleri yansıtmaya çalışarak şiirinizi yazın. 7. Tamamlama: Tüm bu adımları takip ederek şiirinizi tamamlayın. Örnek Divan Şiiri: Gazel Mefâîlün Mefâîlün Feûlün Güzelim leylâ, taze çiçek, hoş kokulu miaam. Sana geldim ey can, yüzüme gülen cân, seninle uçar kalbim, bahara erdi bahâr.

Evet, murabbada aşk konusu işlenir. Murabba, genellikle felsefi konular ve aşk temaları üzerine yazılan bir divan edebiyatı nazım şeklidir.