Namık Kemal'in, Ernest Renan'ın "İslam ve Bilim" adlı konferansına verdiği cevap, "Renan Müdâfaanâmesi" olarak bilinir. Bu eserde Namık Kemal, Renan'ın İslam'ın bilim ve ilerlemeye engel olduğu yönündeki iddialarına karşı şu ana tezleri öne sürmüştür: 1. Bilim ve Medeniyet Tarihi: Bilim, din ve milliyet ötesi bir niteliğe sahiptir ve İslam, ne terakkiye mani ne de bilime karşıdır. 2. İslam'ın İlk Yılları: İslam'ın ilk dönemlerinde fizik ilimleri yoktu, ancak daha sonra Müslümanlar matematik ve felsefe gibi ilimlerle ilgilenmişlerdir. 3. Kur'an'ın Telkinleri: Kur'ân-ı Kerim, Müslümanları tefekküre ve ilme teşvik eder. 4. Milliyetçilik ve Ümmet: İslam, milliyet fikrini öldürmemiş, aksine ümmet etrafında bir toplum inşa etme gayreti içindedir. Ayrıca, Namık Kemal, Renan'ın dini taassup ve fanatiklik iddialarını da eleştirerek, Müslümanların diğer din mensuplarına karşı hoşgörülü olduklarını savunmuştur.