Muhasebe

Muhasebe eğitiminde etik, muhasebe meslek mensuplarının mesleki faaliyetlerini yürütürken uymaları gereken ahlaki ilkeler, değerler ve standartlar bütünüdür. Etik eğitimin konuları arasında: muhasebede etik beklentiler ve tehditler; muhasebe skandalları ve itibar ile güvenin yeniden kurulmasının önemi; etik teoriler ve ahlaki gelişim; muhasebede ahlaki düşünce geliştirme yer alır. Etik eğitimin amaçları: öğrencilerde etik farkındalık oluşturmak; mesleki nitelikler, etik standartlar ve ahlaki davranış kurallarını öğretmek; meslek mensubunun müşteriye, kamuya ve mesleğe karşı sorumluluklarını vurgulamak. Etik kurallar bağımsızlık, dürüstlük, tarafsızlık, sosyal sorumluluk, standartlara uyma, bilgi güvenliği ve özenli çalışmayı içerir.

TFRS (Türkiye Finansal Raporlama Standartları) ve VUK (Vergi Usul Kanunu) arasındaki bazı farklar: Borçlanma maliyetleri: TFRS'de tüm borçlanma maliyetleri oluştukları dönemde kâr veya zarara atılmak suretiyle muhasebeleştirilirken, VUK'ta maliyete dahil edilebilir. Araştırma, geliştirme ve peştemallık giderleri: TFRS'de araştırma ve geliştirme giderleri mukayyet değerleri ile doğrudan gidere alınırken, VUK'ta aktifleştirme seçeneği vardır. Stok değerleme: TFRS'de FIFO, LIFO ve ortalama maliyet yöntemleri uygulanabilirken, VUK'ta maliyet bedeli cari olup, %10'luk bir düşüklük durumunda emsal bedel uygulaması vardır. Hasılat muhasebesi: TFRS 15 standardına göre, edim yükümlülüğü yerine getirildiğinde hasılat gelir olarak tahakkuk ettirilirken, VUK'ta tamamlanma sözleşmesi yöntemi kullanılır. Amortisman: TFRS'de amortisman süresi faydalı ömre göre belirlenirken, VUK'ta %20 normal ve %40 azalan bakiyeler gibi farklı yöntemler uygulanabilir.

Muhasebe yevmiyesinde ilk kayıt, açılış kaydıdır. Açılış kaydı, bir işletmenin faaliyet başlangıcında veya yeni bir dönemin başında varlıklarını, borçlarını ve öz kaynaklarını kaydettiği ilk yevmiye kaydıdır. Bilanço ve yevmiye kaydı örnekleri açısından açılış kaydı, bilançonun aktif ve pasif kalemlerini yevmiye defterine taşır. Ayrıca, yevmiye defterinin açılışı, şirketin kurulduğu günkü açılış bilançosuna göre yapılır.

İkinci sınıf tacirler, işletme hesabı esasına göre defter tutarlar.

"Paket kontrol işlemi hatalıdır defter beyan" ifadesi, Defter-Beyan Sistemi'nde gelir veya gider belgesi kaydedilirken alınan bir uyarı mesajını ifade edebilir. Bu hatayı gidermek için aşağıdaki adımlar izlenebilir: Beyanname sürecini tamamlamak: "Eklenen gider veya gelir, süreci devam eden KDV-1/KDV-2-Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerini etkilemektedir" uyarısı alınıyorsa, öncelikle bu beyannamelerin onaylanması gerekmektedir. Sistemi kontrol etmek: Mükellef bilgileri (telefon, mail vb.) eksiksiz girilmiş olmalıdır. Eğer sorun devam ederse, Gelir İdaresi Başkanlığı'na başvurulması önerilir.

Hayır, basit usule geçenler defter tutmaz. Basit usulde vergilendirilen mükellefler, kazancın tespiti ve Vergi Usul Kanunu'nun defter tutma hükümleri hariç, bildirme, vesikalar, muhafaza, ibraz, diğer ödevler ve ceza hükümleri ile bu kanun ve diğer kanunlarda yer alan ikinci sınıf tüccarlar hakkındaki hükümlere tabidirler. Ancak, basit usulde vergilendirilen mükelleflerin, alınan ve verilen yasal belgelerin kayıtlarını tutması gerekir.

Finansman giderlerinin muhasebeleştirilmesi, firmanın faaliyet yapısına, kredinin kullanım amacına ve muhasebe politikasına göre farklılık gösterebilir. Finansman giderlerinin muhasebeleştirilmesinde kullanılan bazı yöntemler şunlardır: 780 Finansman Giderleri hesabına doğrudan kayıt. Stoklarda aktifleştirme. Gelecek Aylara Ait Giderler hesabına kayıt. Finansman giderlerinin muhasebeleştirilmesi için kullanılan hesaplardan bazıları şunlardır: 780 Finansman Giderleri; 660 Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri; 661 Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri; 656 Kambiyo Zararları; 689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar. Finansman giderlerinin muhasebeleştirilmesi konusunda bir uzmana danışılması önerilir.

Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Programı, 2 yıllık ön lisans eğitimi vermektedir.

CMA (Certified Management Accountant) sertifikasını, aşağıdaki kriterleri sağlayan kişiler alabilir: Eğitim: Finans, muhasebe veya ilgili bir alanda lisans derecesine sahip olmak. İş Deneyimi: En az 2 yıl kesintisiz mali işler/finans alanında iş deneyimine sahip olmak. Sınavları Başarıyla Tamamlama: CMA sınavlarının her iki bölümünü de başarıyla geçmek. CMA sınavları, belirli bir sırayla alınmamaktadır; her iki sınav da herhangi bir sırada yapılabilir. Ayrıca, sertifika almak için IMA (Institute of Management Accountants) üyesi olmak ve üyelik ücretini ödemek gereklidir.

CPA (Sertifikalı Kamu Muhasebecisi) olmak için Uniform CPA Sınavı (CPA Exam) gereklidir. Bu sınav, dört bölümden oluşur: 1. Denetim ve Tasdik (AUD). 2. İş Ortamı ve Kavramlar (BEC). 3. Finansal Muhasebe ve Raporlama (FAR). 4. Düzenleme (REG). Adaylar, 18 ay içinde bu dört bölümü de geçmek zorundadır. Ayrıca, bazı eyaletlerin ek olarak iş deneyimi gereksinimleri de olabilir.

Cari hesap alacak bakiyesi, bir işletmenin diğer şirketlerden tahsil edeceği tutarları ifade eder. Cari bakiye, borç ve alacak arasındaki farkı gösterir ve borç bakiyesi (işletmenin diğer taraflara borçlu olduğu miktar) ile alacak bakiyesini (işletmenin diğer taraflardan alacaklı olduğu miktar) içerir. Cari hesap, müşteri ve tedarikçilerle gerçekleştirilen tüm işlemlerin kaydedildiği bir hesaptır.

Mali kalemler, farklı türdeki defterlere kaydedilir: Yevmiye Defteri (Günlük Defter). Defteri Kebir (Büyük Defter). Envanter Defteri. Ortaklar Pay Defteri. Yönetim Kurulu Karar Defteri. Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri. Damga Vergisi Defteri.

Mali Çözüm Dergisi'nde yer alan bazı konular: Vergi uygulamaları. Sosyal güvenlik. 7440 Sayılı Kanun uygulama rehberi. Ticaret sicili işlemleri. Şirket sözleşmeleri. Ayrıca, dergide muhasebe denetimi, mevzuat, TESMER yayınları gibi çeşitli konularda da içerikler bulunmaktadır. Temmuz-Ağustos 2025 tarihli 190. sayıya ismmmo.org.tr adresinden ulaşılabilir.

Netsis'te özel KDV tanımı yapmak için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Stok Kartı Kayıtlarında Değişiklik: Stok kartı kayıtları ekranında "Satış KDV Oranı" ve "Alış KDV Oranı" alanları manuel olarak değiştirilebilir. Ayrıca, "Stok > İşlemler > Hızlı Değişiklik" menüsü ile toplu olarak da değiştirilebilir. 2. Entegrasyon Kodlarında Düzenleme: "Fatura KDV" ve "Fatura İade KDV" sekmelerindeki KDV oran sayısı artırılarak yeni oranlara ait KDV hesapları tanımlanabilir. KDV oranı değişikliklerinde, muhasebe detay kodlarında %10 ve %20 için detay kodları açılmalıdır. Netsis'te özel KDV tanımı yaparken bir uzmandan destek alınması önerilir.

Para tahsilatı makbuzu iki nüsha olarak kesilir. Bir nüsha alıcıda, diğer nüsha ise satıcıda kalır.

Dernek işletme defteri kapanış tasdiki, izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar yapılır. Normal hesap dönemleri için bu tarih Haziran ayı sonudur. Kapanış tasdiki yapılması gereken defterler arasında sadece bilanço esasına göre defter tutan derneklerin yevmiye defteri bulunmaktadır. Dernekler, Türk Ticaret Kanunu'na tabi olmadıkları için yönetim kurulu karar defterleri için kapanış tasdiki yapmak zorunda değildir.

Hakların taksitli ödenmesinde muhasebe işlemleri, taksitli satışların veya kiralama işlemlerinin muhasebeleştirilmesi ilkelerine göre yapılır. Taksitli satışlarda muhasebe işlemleri: Satış ve maliyetlerin takibi: Normal satışlardan farklı olarak, taksitli satışların ve satılan malın maliyetlerinin ayrı ayrı izlenmesi gerekir. Alacakların takibi: Taksitli satışlardan doğan alacaklar, ayrı bir başlık altında "dönen varlıklar" içinde gösterilmelidir. Geciktirilmiş brüt kâr: Taksitli satışlar üzerinden elde edilen kâr, pasifte ayrı bir başlık altında gösterilmelidir. Taksitli kiralamalarda muhasebe işlemleri: Kayıt: Kiraya verilen taşınmazların kayıtlı değerleri üzerinden 990-Kiraya Verilen, İrtifak Hakkı Tesis Edilen Maddi Duran Varlıkların Kayıtlı Değerleri hesabına borç kaydedilir. Gelirlerin takibi: Toplam kira gelirleri, 993-Maddi Duran Varlıkların Kira ve İrtifak Hakkı Gelirleri hesabının ilgili yardımcı hesaplarına kaydedilir. Daha detaylı bilgi ve doğru muhasebe kaydı için bir muhasebe uzmanına danışılması önerilir.

Genel muhasebe için kullanılabilecek bazı programlar şunlardır: Logo Muhasebe Programı: Fatura, cari ve stok yönetimi gibi özelliklerle dikkat çeker. Mikro Yazılım: Küçük ve orta ölçekli işletmeler için kapsamlı muhasebe ve ticari yazılım çözümleri sunar. Paraşüt: Küçük ve orta ölçekli işletmeler için fatura, cari hesap takibi ve gelir-gider yönetimi gibi temel işlevleri sunan bir ön muhasebe programıdır. Netlogo: Stok ve sipariş yönetiminden finansal raporlamaya kadar geniş bir kullanım alanına sahip bir çözümdür. Luca Muhasebe Programı: Serbest muhasebeci mali müşavirler ve yeminli mali müşavirler tarafından yaygın olarak kullanılan bir online muhasebe sistemidir. Genel muhasebe için uygun program seçimi, işletmenin ihtiyaçlarına, bütçesine ve kullanım kolaylığına bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

İç Kontrol Güvence Beyanı, her yıl Ocak-Şubat aylarında yapılır. Üst yönetici, her yıl bu beyanı imzalar ve idare faaliyet raporuna ekler. Üst yönetici, her yıl Ocak-Şubat aylarında İç Kontrol Güvence Beyanı imzalar. Harcama yetkilileri, her yıl Ocak-Şubat aylarında Harcama Yetkilisinin İç Kontrol Güvence Beyanını imzalar ve birim faaliyet raporlarına ekler. İç Kontrol Güvence Beyanı, iç kontrol sisteminin yeterli güvenceyi sağladığını beyan eder ve harcama birimleri tarafından sunulan faaliyet raporları, iç denetim raporları ve mali hizmetler birimi tarafından hazırlanan değerlendirme raporu gibi bilgilere dayanır.

Yıl sonu itibariyle en son düzenlenen TİF (taşınır işlem fişi) sıra numarasını gösterir tutanak, "Yıl Sonu İtibari ile En Son Düzenlenen Taşınır İşlem Fişinin Sıra Numarasını Gösterir Tutanak" olarak adlandırılır. Bu tutanak, şu şekilde hazırlanır: "Okulumuzda 2016 mali yılında ……. adet taşınır işlem fişi düzenlenmiştir" ifadesi yer alır. Tutanak, komisyon başkanı, üye ve üye olacak şekilde imzalanır. İki nüsha olarak çıktısı alınır. Son düzenlenen taşınır işlem fişinin numarasını bulmak için, TKYS (Taşınır Kayıt Yönetim Sistemi) sistemine giriş yapılıp, "Onaylı Taşınır İşlem Fişleri" bölümünden "Tif Çeşidi" seçilerek (giriş ve çıkış tifleri ayrı ayrı seçilmelidir) çıkan sayfada en üst satırda 2016 yılına ait en yüksek rakamlı TİF numarası yazılır.