Mezopotamya

Elamlar, MÖ 3000 ile MÖ 646 yılları arasında Güneydoğu Mezopotamya'da hüküm sürmüş Sami kökenli bir medeniyettir. Özellikleri: Başkent: Susa. Yönetim Şekli: Merkezi bir imparatorluk yerine şehir devletleri. Ekonomi: Tarım ve ticaret. Kültür: Güzel sanatlar, madencilik ve çömlekçilikte gelişmiş; çivi yazısı kullanmışlardır. Din: Şamanizm ve Zerdüştlük karışımı bir inanç. Elamlar, tarih boyunca Akadlar ve Sümerlerle savaşmış, zaman zaman bu devletlerin egemenliğini kabul etmek zorunda kalmışlardır.

Etana'nın hikayesi, Sümer mitolojisinde geçen bir efsanedir. Etana, Kish kentine hükmeden efsanevi bir kraldır. Hikayenin ayrıntılı biçiminde tepesinde kartal yuvası olan bir ağaç, tabanında bir yılan yer alır. Kartal, Etana'yı tanrı Anu'nun cennetine götürür ama Etana havada korkar ve tekrar yere iner. Etana'nın hikayesi, her kültürün mitlerinde görülen birçok motifi içinde barındırır. Etana'nın hikayesinin yer aldığı tabletin kısmen de olsa günümüze gelebildiği düşünülmektedir. Etana'nın hikayesinin yer aldığı bazı kaynaklar şunlardır: mitoloji.org.tr; tr.wikipedia.org; eksisozluk.com; mitolojiler.com.

Suriye hakkında en eski kaynaklar, Paleolitik döneme (MÖ 800.000) ait arkeolojik buluntulardır. Ayrıca, 23 Ağustos 1993'te Japonya-Suriye ortak kazı ekibi, Şam'ın 400 km kuzeyindeki Dederiyeh Mağarası'nda, Orta Paleolitik Çağ'da (yaklaşık 200.000 ile 40.000 yıl önce) yaşayan bir Neandertal çocuğuna ait neredeyse tamamlanmış bir çocuk iskeletinin orijinal gömülmüş durumunda kalıntılarını keşfetti. Bunun yanı sıra, Suriye'deki ilk yerleşim tarihi M.Ö. 5000 yıllarına dayanmaktadır.

Anadolu'da tarih boyunca birçok medeniyet kurulmuştur. Bunlar arasında en bilinenleri şunlardır: Hititler; Frigler; Lidyalılar; Urartular; İyonyalılar. Mezopotamya'da ise şu medeniyetler öne çıkmaktadır: Sümerler; Babilliler; Asurlular. Bu bilgilere göre, Anadolu'da yaklaşık 5 medeniyet, Mezopotamya'da ise yaklaşık 3 medeniyet bulunmaktadır.

İlk üç medeniyet genellikle şu şekilde kabul edilir: 1. İndus Vadisi Medeniyeti. 2. Sümer Medeniyeti (Mezopotamya). 3. Mısır Medeniyeti. Bu medeniyetler, yaklaşık MÖ 7000 ila MÖ 6000 yıllarında ortaya çıkmıştır.

Mezopotamya ile Anadolu arasında birçok kültürel etkileşim olmuştur: Ticaret: M.Ö. 2000-1700 yılları arasında Asurlular, Anadolu ile ticaret yaparak "Asur Ticaret Kolonileri Çağı"nı başlatmışlardır. Mimari ve Sanat: Güney Mezopotamya'daki Ur kral mezarlarından çıkarılan sanat eserleri ile orta Anadolu'daki Alaca Höyük'ten çıkan eserler arasındaki benzerlik, iki bölge arasındaki kültürel alışverişi göstermektedir. Yazılı Belgeler: Kültepe'de (Kaniş) yapılan kazılarda, Asurlu tüccarların ticari yazışmalarını içeren çivi yazılı tabletler bulunmuştur. Hukuk ve Diplomasi: Hititler, diplomasi ve hukuk alanında önemli adımlar atmış, ilk yazılı antlaşma olarak bilinen Kadeş Antlaşması'nı Mısır ile imzalamışlardır. Bilimsel Katkılar: Elamlar, Mezopotamya ile Anadolu arasında ticaret yollarını geliştirerek ekonomik ve kültürel alışverişi hızlandırmış, ayrıca bronz ve demir işlemeciliği gibi teknolojik yeniliklerde önemli bir rol oynamışlardır.

Sümerler, Irak'ın güneyinde, Dicle ve Fırat nehirleri arasında yer alan Mezopotamya bölgesinde yaşamışlardır. Bu bölge, günümüzde Irak'ın Bağdat şehrinden Basra Körfezi'ne kadar olan alanı kapsamaktadır.

Mezopotamya uygarlıkları, Dicle ve Fırat nehirleri arasında kurulmuştur. Bu bölge, güneyde Basra Körfezi, kuzeyde Güneydoğu Toros Dağları, doğuda Zagros Dağları, batıda ise Suriye Çölü ve Arabistan Çölü ile çevrilidir.

Irak'ın eski haritaları, tarih boyunca çeşitli medeniyetlerin ve dönemlerin etkisiyle farklı şekillerde tasvir edilmiştir. Örneğin, El-İṣṭaḫrī'nin 951'den sonraki Irak haritası, denizde inci avcılığını ve Fars Denizi'ndeki liman şehirlerini gösteren detaylı bir tasvir içerir. Daha spesifik bir örnek olarak, Uruk dönemi haritaları, Mezopotamya'da kentlerin ve devlet kurumlarının gelişimini gösteren izler barındırır. Bu haritalara ulaşmak için 9lib.net ve iStock gibi kaynaklar kullanılabilir.

Arbane, Mezopotamya ve Anadolu uygarlıklarına ait bir müzik aletidir. Özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Ayrıca, Fransa'nın Champagne bölgesinde de tarihsel olarak yetiştirilen bir beyaz şarap üzüm çeşididir, ancak günümüzde çok nadir olarak bulunmaktadır.

Tizbion adı geçen bir uygarlık bulunmamaktadır. Ancak, benzer bir terim olan "ziggurat" Mezopotamya uygarlıklarına aittir. Zigguratlar, Sümerler, Akadlar, Babilliler ve Asurlular gibi Mezopotamya uygarlıkları tarafından tanrılarına ibadet etmek ve tanrıların ikametgahı olarak kullanılmak amacıyla inşa edilmiştir.

Mezopotamya'da bulunan ilk yazılı belgeler, Sümerler tarafından M.Ö. 3500-3000 yılları arasında çivi yazısı ile kil tabletler üzerine yazılmış olanlardır. Bu tabletler, ticari kayıtlar, hukuki belgeler, mitolojik metinler ve edebi eserler gibi çeşitli konuları içerir. Bilinen ilk yazı sistemi olan çivi yazısı, üçgeni andıran keskin bir aletle kil tabletler üzerine çizilen işaretler şeklinde ortaya çıkmıştır.

Gılgamış, Sümer şehir devleti Uruk'un tarihî kralı ve antik Mezopotamya mitolojisinin önemli bir kahramanıdır. Gılgamış Destanı'nda, Gılgamış üçte iki tanrı, üçte bir ölümlü olarak tanımlanır. Gılgamış, kültür tarihinde önemli bir yere sahiptir; Homer'in İlyada ve Odysseia destanlarına etki ettiği düşünülmektedir.

Mezopotamya ve Anadolu'nun haritalarının farklı olmasının nedeni, bu bölgelerin coğrafi ve kültürel sınırlarının kesin olarak belirlenmesinin zor olmasıdır. Mezopotamya, Dicle ve Fırat nehirleri arasında yer alır ve genellikle kuzeyde Toros Dağları, güneyde Basra Körfezi, doğuda Zagros Dağları ve batıda Suriye Çölü ile çevrilidir. Anadolu ise, Hititler, Frigler ve Roma İmparatorluğu gibi birçok uygarlığın ortaya çıktığı bir bölgedir ve sınırları daha geniş bir alanı kapsar. Bu nedenle, Mezopotamya ve Anadolu'nun haritaları, bu bölgelerin tarihsel ve kültürel mirasını yansıtacak şekilde farklı şekillerde çizilmiştir.

Dikdörtgenin ilk ne zaman bulunduğuna dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, dikdörtgenin eski Mısır ve Yunan medeniyetlerinde ortaya çıktığı bilinmektedir. Dikdörtgen, antik uygarlıklardan itibaren mimari yapılarda ve matematiksel hesaplamalarda kullanılmıştır.

5. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabı sayfa 37'de, MEB yayınlarına göre, "Sosyal Sorumluluk Projesine Yönelik Fikirler" ve "Fikirlerin Güçlü ve Zayıf Yönleri" tablosu yer almaktadır. Ayrıca, sayfa 37'de "Yazı bulunmasaydı yaşamımız nasıl olurdu?" sorusu ve bu soruyla ilgili cevaplar da bulunmaktadır. Sayfa 37'deki içeriklere ulaşmak için aşağıdaki siteler kullanılabilir: derskitabicevaplarim.com; forumdirilis.net; forumsinifkitabi.com.

Bozanın çıkış yeri Mezopotamya olarak kabul edilir. İlk çağlarda darı, arpa gibi hububat fermantasyonları ile elde edilen bozanın, o dönemlerde Mısır ve Trakya’da da yayıldığı bilinmektedir.

Asur ve Babil uygarlıkları, konumları ve kültürel gelişimleri nedeniyle birbirlerini etkilemişlerdir. Coğrafi Yakınlık: Asur, Kuzey Irak ve Dicle Nehri civarında; Babil ise güneyde kurulmuştur. Ticaret ve Kültürel Yayılma: Asur, ticarette gelişerek Anadolu'ya yazıyı getirmiş ve koloniler kurmuştur. Dini ve Kültürel Benzerlikler: Asur ve Babil panteonları, Sümerlerden etkilenerek benzer tanrı ve inanç sistemlerini paylaşmıştır. Bu faktörler, Asur ve Babil uygarlıklarının birbirini etkilemesini ve kültürel alışverişte bulunmasını sağlamıştır.

Şırnak, tarih boyunca birçok uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Bu uygarlıklar arasında Subartular, Sümerler, Gutiler, Hurriler, Babiller, Mitanniler, Asurlar, Urartular, Medler, Persler, Makedonyalılar, Parthlar, Sasaniler, Emeviler, Abbasiler, Hamdaniler, Mervaniler, Büyük Selçuklu Devleti, Artuklular, Eyyubiler, Moğollar, Memlükler, Anadolu Selçukları ve İlhanlılar bulunmaktadır. Şırnak'ın adının kökeni ise Şehr-i Nuh'a dayanmaktadır. Bu isim, Hz. Nuh'un gemisi kalıntılarının bulunduğu öne sürülen Cûdi Dağı'nın kuzeyinde kurulan şehre verilmiştir.

Mezopotamya sanat eserlerinin taştan yapılmasının birkaç nedeni vardır: Malzeme kıtlığı. Dayanıklılık ve ebediyet. Buna ek olarak, Mezopotamya'da ilk sanat eserlerini gerçekleştirenlerin Orta Asya'dan gelerek Aşağı Mezopotamya'ya yerleşen Sümerler olduğu düşünülmektedir.