LaboratuvarTeknikleri

İmmünolojik yöntemlerin avantajları şunlardır: 1. Yüksek Özgüllük ve Duyarlılık: İmmünolojik yöntemler, belirli proteinlerin varlığını tespit etmek için yüksek özgüllükte antikorlar kullanır, bu da doğru ve hassas sonuçlar sağlar. 2. Hızlı ve Güvenilir Sonuçlar: Nispeten hızlı sonuçlar verir ve doğru uygulandığında güvenilir veriler sunar. 3. Çeşitli Örnek Tiplerinde Kullanım: Parafin kesitleri, taze donmuş dokular ve hücre kültürleri gibi farklı biyolojik örneklerde uygulanabilir. 4. Kişiselleştirilmiş Tıp: İmmünoterapi gibi immünolojik tedaviler, hastanın bağışıklık sistemini güçlendirerek kişiye özel tedavi planları oluşturur ve hastalığın ilerlemesini kontrol altına alır. 5. Hastalıkların Tanısı ve Sınıflandırması: Kanser, nörodejeneratif hastalıklar ve bulaşıcı hastalıkların tanısında ve sınıflandırılmasında kritik bir rol oynar.

Mikrobiyolojik kültür inkübasyon sonucunu gözlemlemek, mikroorganizmaların üremesi ve çoğalması için uygun koşullarda bekletildikten sonra, oluşan kolonilerin incelenmesini ifade eder. Bu süreçte şu adımlar izlenir: 1. Ekim: Mikroorganizmalar, sıvı veya katı besi yerlerine aktarılır. 2. İnkübasyon: Besi yerleri, mikroorganizmaların üreyebileceği en uygun sıcaklıkta (genellikle 35-37°C) inkübatörde bekletilir. 3. Gözlem: İnkübasyon süresinin ardından, kolonilerin boyutu, yapısı, rengi ve diğer özellikleri incelenir. Bu yöntem, patojen mikroorganizmaların tespiti ve tanımlanması için önemli bir tekniktir.

Absorpsiyon spektroskopisi, bir ortamda bulunan maddelerin türünü ve miktarını belirlemek için kullanılan analitik bir kimyasal yöntemdir. Atomik absorpsiyon spektroskopisi (AAS) özelinde çalışma prensibi: 1. Numune atomizasyonu: Analiz edilecek madde, genellikle bir alev veya fırın aracılığıyla gaz fazındaki atomlara dönüştürülür. 2. Elektromanyetik radyasyon emilimi: Gaz fazındaki atomlar, belirli bir dalga boyundaki elektromanyetik radyasyonu, yalnızca elektronik uyarılmaları için gereken enerjiyi sağlıyorsa absorbe eder. 3. Absorpsiyon ölçümü: Gelen ve iletilen radyasyon yoğunluklarındaki fark ölçülür ve bu, analitin miktarını belirler. AAS, seçici ve hassas bir teknik olup, tespit sınırları mililitre başına nanogram aralığındadır.

Eleme ve sınıflandırma farklı kavramlardır: 1. Eleme: Tanecik boyutları farklı olan katı-katı heterojen karışımların, tanecik boyutlarına uygun gözenekli elek adı verilen araçlar kullanılarak ayrılması yöntemidir. 2. Sınıflandırma: Nesnelerin, bilgilerin veya verilerin belirli kriterlere göre gruplandırılması işlemidir.

TRIzol yöntemi ile DNA izolasyonu şu adımlarla gerçekleştirilir: 1. Kültür Hazırlığı: 50 ml bakteri kültürü gece boyunca yetiştirilir ve hücreler santrifüj ile çöktürülür. 2. Lizis: 2 ml TRIzol reaktifi eklenir ve lizat, 5 ml'lik bir şırınga ve 21 gauge iğne ile üç kez geçirilerek parçalanır. 3. Faz Ayrımı: Lizat iki mikro santrifüj tüpüne aktarılır, 0.2 ml kloroform eklenir, tüpler çalkalanır ve 3 dakika oda sıcaklığında bekletilir. 4. Santrifüj: Örnekler, 4°C'de veya oda sıcaklığında maksimum hızda 15 dakika santrifüj edilir. Üstteki sulu faz yeni tüplere aktarılır. 5. RNase Eklenmesi: Son konsantrasyon 25 µg/ml olacak şekilde DNase-free RNase eklenir ve 37°C'de 30 dakika inkübe edilir. 6. Precipitasyon: 1 ml TRIzol için 0.5 ml izopropanol eklenir, 10 dakika oda sıcaklığında bekletilir ve maksimum hızda 10 dakika santrifüj edilir. 7. Yıkama: DNA peleti bir kez 75% etanol ile yıkanır ve maksimum hızda 5 dakika santrifüj edilir. 8. Kurutma ve Çözündürme: Pelet hava ile kurutulur ve su ile yeniden çözündürülür. Bu yöntem, plazmid DNA'nın saf ve kısıtlama analizi, radyolabelleme ve ligasyon için uygun olmasını sağlar.

Proteinlerin denatürasyonu için çeşitli yöntemler kullanılabilir: 1. Isı Uygulaması: Proteinlerin ısı etkisiyle denatüre olmaları prensibine dayanır. 2. Asit veya Baz Kullanımı: Hidroklorik, sülfürik, nitrik ve asetik asitler gibi asitler proteinleri çöktürür. 3. Ağır Metaller: Hg+2, Pb+2, Cu+2 gibi pozitif ağır metal iyonları proteinleri çökeltir. 4. Nötral Tuzlar: Amonyum sülfat gibi nötral tuzların eklenmesi proteinlerin çökmesine neden olur. 5. Organik Çözücüler: Etil alkol ve aseton gibi organik çözücülerin eklenmesi proteinleri çöktürür. Bu yöntemler, proteinin üç boyutlu yapısının bozulmasına ve biyolojik aktivitesinin kaybolmasına yol açar.

Özgül ağırlık sorularını çözmek için aşağıdaki adımlar izlenir: 1. Numune Hazırlama: Seçilen numune etüvde kurutulur ve elek aralıklarından geçebilecek seviyeye gelene kadar öğütülür. 2. Piknometre Kullanımı: Kurutulmuş numune, piknometre kaplarına belirli miktarlarda eklenir ve su ilavesi yapılır. 3. Hacim ve Ağırlık Ölçümü: Derece ile ölçümler yapılır ve vakum yardımı ile piknometredeki hava boşaltılır. 4. Hesaplama: Gerekli hesaplamalardan sonra özgül ağırlık değeri belirlenir. Özgül ağırlık, bir maddenin yoğunluğunun, referans olarak alınan bir maddenin (genellikle su) yoğunluğuna oranıdır ve birimsiz bir büyüklüktür.

RT-qPCR (quantitative reverse transcription PCR), çeşitli alanlarda kullanılan bir laboratuvar tekniğidir: Gen ifadesi seviyesinin ölçülmesi. RNA parazitinin (RNAi) doğrulanması. Patojenlerin tespiti. Genetik olarak değiştirilmiş organizmaların (GMO) tespiti. Ayrıca RT-qPCR, ilaç discovery ve kanser fenotiplemesi gibi alanlarda da yaygın olarak uygulanmaktadır.

Tıbbi Laboratuvar Teknikleri programında toplam 120 AKTS karşılığı ders bulunmaktadır.

CTAB ile DNA izolasyonunda kloroform, DNA'nın yüzeyde kalmasını ve su fazından ayrılmasını sağlamak için kullanılır. Bu yöntemde, fenol proteinleri denatüre ederken, kloroform organik fazda yer alır ve DNA'nın bu fazda çökmesini kolaylaştırır.

Diyaliz sonrası kireç tayini genellikle toprak analizinde kullanılan yöntemlerle yapılır. Bu yöntemler arasında en yaygın olanı Scheibler kalsimetresi kullanımıdır. İşlem adımları: 1. Numune Hazırlığı: Toprak numunesi iyi öğütülüp karıştırılmalıdır, çünkü kirecin topraktaki dağılımı heterojen olabilir. 2. Reaksiyon: Numune, seyreltik hidroklorik asitle reaksiyona tabi tutulur ve bu reaksiyon sonucunda karbonatlardan çıkan CO2 gazı oluşur. 3. Hacim Ölçümü: CO2 gazı, kapalı bir boruda tutularak hacmi ölçülür. 4. Hesaplama: Ölçülen gaz hacminden yararlanılarak toprağın kireç içeriği % CaCO3 cinsinden hesaplanır.

Elektroforez, yüklü parçacıkların elektrik alanı etkisiyle bir ortam içinde hareket ettirilmesi prensibine dayanan bir ayırma yöntemidir. Kullanım alanları: biyokimya, moleküler biyoloji ve adli bilimler gibi alanlarda DNA, RNA ve protein gibi makromoleküllerin ayrıştırılması ve analiz edilmesi için kullanılır. Elektroforez yöntemleri: - Agaroz jel elektroforezi: DNA ve RNA gibi nükleik asitlerin ayrılması için kullanılır. - Poliakrilamid jel elektroforezi (PAGE): Protein ve küçük DNA parçalarının ayrılması için daha yüksek çözünürlük sağlar. - SDS-PAGE: Proteinlerin moleküler ağırlıklarına göre ayrıldığı özel bir PAGE tekniğidir. - Kapiler elektroforez: Yüksek çözünürlük sağlayan ve küçük hacimli numuneler için kullanılan bir tekniktir. - İzoelektro fokuslama: Proteinlerin izoelektrik noktalarına göre ayrılmasını sağlar. Çalışma süreci: numune hazırlığı, jel hazırlığı, numunenin jele yüklenmesi, elektrik akımının uygulanması ve sonuçların boyalar veya floresan belirteçler ile görselleştirilmesi aşamalarını içerir.

Hücre kültürü, hücrelerin doğal ortamlarının dışında, kontrollü bir laboratuvar ortamında yetiştirilmesi sürecidir. Hücre kültüründe kullanılan temel malzemeler: - Kültür ortamı: Glikoz, amino asitler, vitaminler, tuzlar ve büyüme faktörleri gibi besinleri içerir. - Sıcaklık ve nem: Çoğu memeli hücresi için 37°C sıcaklık ve %95 nem oranı gereklidir. - pH ve CO₂: Tamponlama ajanları ve %5 CO₂ atmosferi ile kontrol edilir. - Sterilite: Bakteri, mantar veya mikoplazma kontaminasyonu deneyi tehlikeye atabilir. Hücre kültürü türleri: - Tek katmanlı (2D) kültür: Hücreler bir yüzeye tutunarak düz bir tabaka oluşturur. - Süspansiyon kültürü: Yapışmayan hücreler için kullanılır. - Üç boyutlu (3D) kültür: Daha fizyolojik ve gerçekçi bir hücre organizasyonu sağlar. - Organoid kültür: Gerçek organların işlevini ve organizasyonunu taklit eden yapılar.

Mikrobiyal üremeyi engellemek için çeşitli yöntemler kullanılabilir: 1. Sıcaklık Kontrolü: Soğutma ve dondurma gibi yöntemlerle mikrobiyal büyüme yavaşlatılabilir veya durdurulabilir. 2. Fiziksel Yöntemler: Isı, otoklavlama ve pastörizasyon gibi yöntemlerle mikroorganizmalar öldürülebilir. 3. Filtrasyon: Sıvılar için membran ve derinlik filtreleri kullanılarak mikroorganizmalar filtrelenebilir. 4. Radyasyon: UV ve gamma ışınları gibi radyasyon türleri, hücre DNA'sında ve plazma membranında hasara neden olarak üremeyi engeller. 5. Kimyasal Yöntemler: Dezenfektanlar, antiseptikler ve antimikrobiyal ajanlar kullanılarak mikroorganizmalar öldürülebilir veya üremeleri durdurulabilir.

Ozonun karakterizasyon yöntemleri şunlardır: 1. Toplam Ozon Ölçüm Yöntemi: Ozonun atmosferdeki toplam miktarını ölçer. 2. Düşey Dağılım Yöntemi: Ozonun dikey dağılımını inceler. 3. Yüzey Ozonu Ölçüm Yöntemi: Yeryüzü seviyesindeki ozonu ölçer. 4. Ozonsonde Yöntemi: Ozonun stratosfer tabakasındaki dağılımını belirlemek için kullanılır. 5. Umkehr Yöntemi: Ozonun konsantrasyonunu ve dağılımını hesaplamak için kullanılır. 6. FTIR (Fourier Dönüşümlü Kızılötesi Spektroskopisi): Ozonun kimyasal bileşimini ve yapısını analiz eder. 7. LC-MS-MS (Sıvı Kromatografisi - Kütle Spektrometresi): Ozonun kütle analizini yapar. 8. SEM (Taramalı Elektron Mikroskobu Analizi): Ozonun mikroyapısını ve yüzey özelliklerini görüntüler. 9. XRD (X-ışını Kırınım Analizi): Ozonun kristalografik yapısı ve fiziksel özellikleri hakkında bilgi sağlar.

İmmuno-çıkarım elektroforezi — antikorların çözeltisi ile birleştirilmesi yoluyla serum veya idrardaki spesifik immünoglobulin bileşenlerinin ayrılması için kullanılan bir laboratuvar yöntemidir. Bu yöntemde, moleküllerin ayrılması elektroforez ile yapılır ve tespit, antijenler ve antikorlar arasında çökelti çizgilerinin oluşturulmasıyla immünolojik reaksiyonla gerçekleştirilir. İmmuno-çıkarım elektroforezi, özellikle miyelom, Waldenstrom hastalığı ve Bence Jones proteininin idrarda aranması gibi hastalıkların araştırılmasında tıpta kullanılmaktadır.

MLPA (Multiplex Ligation-Dependent Probe Amplification) delesyon analizi, genetik materyaldeki kopya sayısı değişikliklerini tespit etmek için kullanılan bir laboratuvar tekniğidir. Bu analiz yöntemi, SMN1 ve SMN2 genlerinin kopya sayılarını detaylı ve güvenilir bir şekilde belirleyerek, hem homozigot hem de heterozigot delesyonları tespit eder.

Grafen elementinin spekt analizi, çeşitli spektroskopi yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilir: 1. Raman Spektroskopisi: Grafendeki titreşim modlarını analiz etmek için kullanılır. 2. Optik Spektroskopi: Fotolüminesans ve absorpsiyon spektroskopisi gibi yöntemlerle grafenin optik özellikleri araştırılır. 3. X-Işını Fotoelektron Spektroskopisi (XPS): Grafenin yüzey kimyasal modifikasyonlarını ve sp2/sp3 karbon oranını ölçmek için kullanılır. 4. Taramalı Tünelleme Mikroskobu (STM): Grafenin elektronik durumlarını atomik düzeyde incelemek ve yerel durum yoğunluğu hakkında bilgi elde etmek için kullanılır. Bu yöntemler, grafenin yapısal ve elektronik özelliklerini anlamak ve kalitesini değerlendirmek için kritik öneme sahiptir.

Protein stabilizasyonu için kullanılabilecek bazı yöntemler şunlardır: 1. Filtrasyon Yöntemleri: Proteinlerin belirli boyutlarda ayrılarak istenmeyen proteinlerin ve diğer bileşenlerin ayrılması sağlanır. 2. Membran Teknolojileri: Proteinlerin seçici olarak ayrılmasını sağlayarak istenmeyen proteinlerin kaçaklarını minimize eder. 3. Isıl İşlem Uygulamaları: Proteinlerin denatüre olmasını sağlayarak kaçakları azaltır. 4. Enzimatik İşlemler: Belirli proteinlerin parçalanmasını sağlayarak kaçakları kontrol altına alır. 5. Kimyasal Stabilizasyon Yöntemleri: Proteinlerin yapısal bütünlüğünü koruyarak denatürasyonu önler. Diğer yöntemler ise şunlardır: - Liyoprotektanların Kullanımı: Proteini denatürasyondan koruyan camsı bir durum oluşturur. - pH Ayarı: Çözünürlüğü artırabilir ve hidroliz ile topaklanma riskini azaltabilir. - Püskürterek Kurutma (Spray Drying): Preparatın püskürtülerek havadaki partiküllerin yüksek sıcaklıkla ve kısa sürede kurutulması.

Histolojik doku takibi, dokuların mikroskop altında incelenebilmesi için uygulanan işlemlerin tümüne verilen isimdir. Bu işlemler genel olarak yedi aşamadan oluşur: 1. Tespit (Fiksasyon). 2. Suyunu Alma (Dehidratasyon). 3. Şeffaflandırma. 4. Parafinle Muamele (Parafinizasyon). 5. Blok Hazırlama (Gömme İşlemi). 6. Kesit Hazırlama. 7. Boyama.