LaboratuvarTeknikleri

Kağıt kromatografisi ve ince tabaka kromatografisi (İTK) arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Sabit Faz: Kağıt kromatografisinde sabit faz olarak kağıt kullanılırken, İTK'de adsorban maddeler (alumina, silika jel, sellüloz vb.) cam veya plastik plakalar üzerine ince bir tabaka halinde yayılır. 2. Uygulama Şekli: Kağıt kromatografisinde numune ve standart, kromatografi kağıdına tatbik edilir ve hareketli faz (organik çözücü) tankta yürütülür. 3. Ayırma Hızı ve Verimlilik: İTK, daha çeşitli adsorban seçme olanağı sunar ve genellikle daha hızlı ve verimli bir ayırma sağlar (20-40 dakika gibi kısa bir sürede). 4. Görünür Hale Getirme: Kağıt kromatografisinde lekeler, uygun bir boya (genellikle ninhidrin) ile boyanarak görünür hale getirilirken, İTK'de UV ışığı veya özel reaktifler kullanılır.

Kolon kromatografisi kolonu doldurmak için iki yöntem vardır: kuru doldurma ve ıslak doldurma. Kuru doldurma yöntemi: 1. Kolonun tepesine yerleştirilen bir huniden kolona toz halinde sabit faz (dolgu maddesi) eklenir. 2. Daha sonra çözücü eklenir. Bu yöntemle homojen bir kolon hazırlanması zordur, çünkü çözücü eklendikten sonra kolona doldurulan dolgu maddesinin tanecikleri arasında hava kabarcıkları oluşur ve kolonun homojenliği bozulur. Islak doldurma yöntemi: 1. Sabit faz, kullanılacak çözücü içinde süspansiyon haline getirilir. 2. Bu süspansiyon iyice karıştırılarak içindeki hava kabarcıkları yok edilir. 3. Kolona yavaş yavaş eklenir. Bu şekilde daha homojen bir kolon hazırlanmış olur.

Cam pastör pipeti kullanımı şu adımlarla gerçekleştirilir: 1. Hazırlık: Pastör pipetini steril bir ortamda paketinden çıkarın. 2. Sıvıyı Çekme: Pipetin ucunu sıvıya daldırın ve kafa kısmındaki havayı boşaltarak geri dolumda sıvıyı çekmesine izin verin. 3. Transfer: Sıvıyı hedef kaba dikkatlice boşaltın. 4. Atma: Tek kullanımlık pastör pipetleri doğrudan atılmalıdır. Yeniden kullanılacak pastör pipetleri ise iyice yıkanmalı ve ardından sterilize edilmelidir.

Boyalarda yoğunluk, TS EN ISO 2811-1 standart metotları kullanılarak belirlenir. Yoğunluk belirleme adımları: 1. Kap Darası: Yoğunluk kabının darası alınır. 2. Boya Dolumu: Kap, çok az taşacak şekilde boya ile doldurulur ve kapağı kapatılarak taşan boya temizlenir. 3. Tekrar Tartım: Kap tekrar tartılır ve iki tartım arasındaki fark, 100 ml boyanın ağırlığı olarak hesaplanır. 4. Hacme Bölme: Hesaplanan değer, kabın iç hacmine bölünerek yoğunluk bulunur. Ayrıca, boyanın yoğunluğu piknometre ile de ölçülebilir.

Diferansiyel ultrasantrifüj, santrifüjleme yöntemiyle karışımdaki parçacıkları boyutlarına göre ayıran bir tekniktir. Bu yöntemde, numune tekrarlanan ultrasantrifüj işlemlerine tabi tutulur ve her santrifüjden sonra pelet adı verilen bir tortu oluşur. Diferansiyel ultrasantrifüj genellikle hücrelerin toplanması veya doku homojenatından ham hücre altı fraksiyonlarının üretimi için kullanılır.

Eksoz izolasyonu iki ana yöntemle yapılır: gemilerde egzoz devresi izolasyonu ve eksozomların izolasyonu. 1. Gemilerde Egzoz Devresi İzolasyonu: - Malzemeler: Cam yünü, mineral yün, seramik lifler, paslanmaz çelik kaplamalı izolasyon ve elastomerik kauçuk köpük gibi dayanıklı malzemeler kullanılır. - Uygulama: İzolasyon, egzoz devresindeki aşırı sıcaklığı kontrol altına almak ve çevredeki ekipmanların zarar görmesini engellemek için yapılır. 2. Eksozomların İzolasyonu: - Yöntemler: Diferansiyel ultra santrifüjleme, boyuta dayalı izolasyon, polimer bazlı çökeltme, mikroakışkanlık, nanolitografi ve elektro-biriktirme gibi modern teknolojiler kullanılır. - Amaç: Eksozomların saflığını ve biyoaktivitesini korumak için mekanik hasardan kaçınarak izolasyon sağlamaktır.

RT-qPCR'da iki yöntem kullanılır: bir-adım (one-step) ve iki-adım (two-step) yöntemi. Bir-adım yönteminde, ters transkripsiyon (RT) reaksiyonu ve qPCR amplifikasyonu aynı tüpte ve tamponda gerçekleştirilir. İki-adım yönteminde ise, RT reaksiyonu ayrı olarak yapılır ve elde edilen cDNA, qPCR için yeni bir tüpe aktarılır.

Konsantrasyon ölçümü çeşitli yöntemlerle yapılabilir: 1. Titrimetri (Volümetri): Bilinmeyen konsantrasyondaki bir çözeltinin, bilinen konsantrasyonlu başka bir çözeltiyle reaksiyona sokulmasıyla yapılır. 2. Gravimetri: Çözünen maddenin kütlesinin, çözeltinin kütlesine oranlanmasıyla yapılır. 3. Kolorimetri ve Fotometri: Çözeltinin renginden veya geçen/tuttuğu ışık miktarından faydalanarak yapılır. 4. Spektrofotometri: Çözeltinin absorpladığı ışık miktarının, bilinen standart çözeltilerle karşılaştırılmasıyla yapılır. 5. Kromatografi: Karışımların bileşenlerine ayrılarak her bir bileşenin konsantrasyonunun belirlenmesi yöntemidir. Ayrıca, endüstriyel alanlarda asit gibi kirleticilerin konsantrasyon ölçümü, özel cihazlar ve yöntemler kullanılarak gerçekleştirilir.

Laboratuvarda havan, maddelerin fiziksel özelliklerini değiştirmek için kullanılır. Kullanım adımları: 1. Uygun havanı seçin: Dövülecek maddeye göre cam, porselen veya çelik havan kullanılabilir. 2. Maddeleri havana yerleştirin: Katı maddeyi havanın içine koyun. 3. Tokmakla ezin: Maddenin istenen doku elde edilinceye kadar tokmakla ezilmesi, preslenmesi ve döndürülmesi gerekir. 4. İşlem sonrası temizlik: Havan kullanıldıktan sonra hemen yıkanmalıdır.

SDS-PAGE ve agaroz jel elektroforezi arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Destek Matrisi: SDS-PAGE'de destek matrisi poliakrilamid iken, agaroz jel elektroforezinde agaroz kullanılır. 2. Ayırma Gücü: SDS-PAGE, daha yüksek ayırma gücüne sahiptir ve küçük gözenekli jeller oluşturarak birçok protein ve oligonükleotidin ayrılmasını sağlar. 3. Proteinlerin Hareketi: SDS-PAGE'de proteinler, SDS deterjanı sayesinde sadece molekül büyüklüklerine göre hareket eder ve ayrılır.

Transfeksiyon, ökaryotik hücrelere genetik materyalin aktarılması işlemidir. Bu işlem, çeşitli yöntemler kullanılarak gerçekleştirilebilir: 1. Fiziksel Yöntemler: Elektroporasyon, mikroenjeksiyon, gene gun, sonoporation ve optik transfeksiyon gibi yöntemler kullanılır. 2. Kimyasal Yöntemler: Kalsiyum fosfat, lipofeksiyon ve polimerik gene taşıyıcılar (polyplexes) gibi kimyasallar kullanılır. 3. Biyolojik Yöntemler: Genetik materyal, virüsler aracılığıyla hücrelere aktarılır. Transfeksiyon işlemi, geçici veya stabil olabilir.

Ayırma yöntemi ile ayrılan karışımlara bazı örnekler şunlardır: Sıvı-sıvı karışımlar: Etil alkol-su, su-ham petrol karışımları ayrımsal damıtma ile ayrılır. Katı-sıvı karışımlar: Deniz suyu, süt, şeker, pestil, salça, reçel, marmelat karışımları buharlaştırma ile ayrılır. Yoğunlukları farklı karışımlar: Su-yağ, su-benzin karışımları ayırma hunisi ile ayrılır. Tanecik boyutları farklı karışımlar: Kum-çakıl, un-kepek karışımları eleme ile ayrılır. Erime noktaları farklı karışımlar: Kalay-çinko, altın-bakır karışımları erime noktası farkı ile ayrılır. Çözünürlükleri farklı karışımlar: Demir tozu-tuz karışımı, su içerisine atıldığında tuz çözünürken demir tozu çözünmez. Ayrıca, mıknatıs, elektriklenme ve yüzdürme (flotasyon) yöntemleri de karışımları ayırmak için kullanılan ayırma yöntemlerindendir.

Gerçek zamanlı polimeraz zincir reaksiyonu (Real-time PCR), polimeraz zincir reaksiyonuna (PCR) dayanan bir moleküler biyoloji laboratuvar tekniğidir. Temel prensibi, hedeflenen bir DNA molekülünün amplifikasyonunu PCR'da olduğu gibi sonunda değil, reaksiyon sırasında (yani gerçek zamanlı olarak) izlemektir. Bu teknik, hastalıkların teşhisinde, DNA haritalama ve dizi analizinde, adli tıpta suçlu profillerinin çıkarılmasında ve diğer birçok alanda kullanılmaktadır.

Kapiler elektroforez (CE) ve kılcal elektrokromatografi (CEC) arasındaki temel fark, ayırma mekanizmalarında yatmaktadır. Kapiler elektroforez, yüklü moleküllerin elektriksel bir alanda göç etmesi prensibine dayanır ve iyonik bileşenleri elektroforetik hareketliliklerine göre ayırır. Kılcal elektrokromatografi ise, kılcal boruların polar olmayan sabit bir faz ile kaplanmasıyla çalışır ve nötr türlerin, sabit faz ile tampon çözelti arasında dağılmaları sırasında ayrılmasını sağlar.

Kristallendirme yöntemi, katı maddelerin saflaştırılmasında kullanılan bir tekniktir. Kristallendirme işlemi şu adımlarla gerçekleştirilir: 1. Saf olmayan madde, uygun bir çözücüde kaynama noktasında çözülür. 2. Çözünmeyen maddeler, sıcak çözelti halindeyken süzülür. 3. Çözelti, mümkün olduğu kadar yavaş soğumaya bırakılır. 4. Soğuma tamamlandıktan sonra oluşan kristaller süzülür. 5. Kristallere yapışmış olan çözücü, kristalleri çözmeyen, kolay buharlaşabilen bir sıvı ile yıkanır. 6. Elde edilen kristaller, uygun bir kurutma yöntemi ile kurutulur.

Fotometri ve spektrofotometre farklı ölçüm yöntemleridir: 1. Fotometri: Işığın insan gözünün algılayabildiği toplam parlaklığını ölçen bir bilim dalıdır. 2. Spektrofotometre: Maddenin rengini ve yoğunluğunu tespit eden, madde miktarı veya konsantrasyonunu bulmayı sağlayan bir cihazdır.

PCR'da kantitatif ifadesi, gerçek zamanlı PCR (qPCR) yöntemini ifade eder. qPCR, DNA amplifikasyonunun gerçek zamanlı olarak izlenmesini sağlayan bir tekniktir. Böylece, qPCR sayesinde bir örnekte bulunan DNA miktarı hakkında gerçek zamanlı veriler elde edilir ve başlangıçtaki şablon konsantrasyonu hesaplanabilir.

Karışımları ayırmak için çeşitli yöntemler kullanılır: 1. Eleme: Değişik iriliğe sahip katı maddeleri ayırmak için kullanılır. 2. Süzme: Kalın tanecikleri olan sıvı maddeleri ayırmak için kullanılır. 3. Yüzdürme: Birbirine karışmış tanecikleri ayrıştırmak için kullanılır. 4. Damıtma: Birbirine karışmış sıvıları ayırmak için kullanılır. 5. Mıknatısla Ayırma: Mıknatısın çektiği maddeleri karışımdan ayırmak için kullanılır. 6. Buharlaşma: Herhangi bir sıvı madde ile karışmış maddeyi ayrıştırmak için kullanılır. 7. Dinlendirme: Bir sıvı içerisinde dağılmış katı taneciklerin dibe çökmesi için kullanılır.

Flow sitometrik analiz yöntemleri şunlardır: 1. Hücre Büyüklüğü ve Granül Yapısı Analizi: Hücrelerin lazer ışını önünden tek tek geçmesi ve ileri saçılma (forward scatter) ve yana saçılma (side scatter) grafikleriyle boyut ve granül yapılarının belirlenmesi. 2. Floresan Analizi: Hücrelerin florokrom boyalarla işaretlenmesi ve bu boyaların yaydığı floresan ışığın ölçülmesi. 3. Çok Renkli Analiz: Birden fazla florokrom boya kullanılarak hücrelerin daha detaylı şekilde analiz edilmesi. 4. Monoklonal Antikor Kullanımı: Hücrelerin spesifik antijenlere karşı geliştirilmiş monoklonal antikorlarla işaretlenmesi. 5. Hücre Ayırma (Cell Sorting): Ayrılan hücre popülasyonlarının farklı özelliklere göre gruplandırılması. Bu yöntemler, flow sitometri cihazının temel bileşenleri olan ışık kaynağı, filtreler ve sinyal dedektörleri kullanılarak gerçekleştirilir.

Lamel-Lugol yöntemi, mikroskobik incelemelerde örneklerin boyanarak daha net görüntülenmesini sağlamak için kullanılan bir tekniktir. Bu yöntemde: 1. Kesit alma: İncelenecek örnekten ince bir kesit alınır. 2. Lam ve lamel: Lam üzerine damlatılan inceleme ortamının (genellikle su veya biyolojik boyalar) üzerine kesit bırakılır ve lamel 45 derecelik açıyla kapatılır. 3. Lugol solüsyonu: Bazı durumlarda, örneğin bitki örneklerinde, Lugol solüsyonu kullanılarak ksilem gibi yapıların daha belirgin hale gelmesi sağlanır. Bu yöntem, özellikle tiroid hastalıklarının teşhisinde ve mikrobiyoloji laboratuvarlarında yaygın olarak kullanılmaktadır.