Kuramlar

Klasik ve neoklasik yönetim kuramları arasındaki temel farklar şunlardır: Klasik Yönetim Kuramı: İnsan unsuru: İnsan, makine gibi bir üretim kaynağı olarak görülür ve psikoloji, motivasyon gibi unsurlar göz ardı edilir. Verimlilik ilkeleri: İş bölümü, emir birliği, kontrol alanı gibi ilkelere odaklanır. Organizasyon yapısı: Kapalı bir sistem olarak ele alınır, dış çevre unsurları dikkate alınmaz. Neoklasik Yönetim Kuramı: İnsan unsuru: İnsan, psikolojik, sosyal ve fizyolojik bir varlık olarak ele alınır. Sosyal ilişkiler: Çalışanların beceri ve potansiyelinden maksimum düzeyde yararlanmayı hedefler. Organizasyon yapısı: Örgütü sosyal bir varlık olarak görür ve insan unsuruna değer verir. Neoklasik yönetim, klasik yönetim düşüncesindeki eksiklikleri gidermek amacıyla geliştirilmiş ve insan unsuruna daha fazla önem vermiştir.

Albert Bandura, sosyal öğrenme kuramı ve sosyal bilişsel kuram olarak da bilinen sosyal bilişsel teoriyi savunur. Sosyal öğrenme kuramı, insanların başkalarının davranışlarını gözlemleyerek ve bu davranışların sonuçlarını değerlendirerek öğrenebileceğini öne sürer. Sosyal bilişsel kuram, Bandura'nın daha sonra kuramını bilişsel süreçleri de içerecek şekilde genişletmesiyle ortaya çıkmıştır.

Bazı etik kuramlar şunlardır: Teleolojik (Sonuççu) Kuram. Deontolojik (Kural/Ödev Temelli) Kuram. Erdem Etiği. Meta Etik. İlkeci Etik Kuram. Mutlakçılık. Görecelik. Ayrıca, Toplumsal Sözleşme Etiği, Kişisel Etik, Sosyal Yaşam Etiği, Sezgici Etik, Kazuistik (Örnek Olaya Dayalı) Etik, Realist Etik, Materyalist Etik ve Pragmatik Etik gibi diğer etik kuramlar da bulunmaktadır.

Milliyetçilik paradigmaları şu şekilde sınıflandırılabilir: İlkçi (Primordialism) Yaklaşım: Milletlerin doğal ve değişmez yapılar olduğunu savunur. Modernist Yaklaşım: Milletlerin ve milliyetçiliğin modern çağlara ait yapılar olduğunu öne sürer. Organik Milliyetçilik: Milliyetçiliği genetik ve ilk zamanlardan beri var olan bir olgu olarak görür. Daimici Yaklaşım: Milletlerin kökenlerini olabildiğince eskiye dayandırır. Etno-Sembolcülük (Etno-Sembolizm): Millet oluşum sürecini, kültürel motiflerin yeniden yorumlanması ve etnik bağların yeniden inşası olarak görür. İdeolojik Paradigma: Milliyetçiliği, yıkılan imparatorlukların ardından var olmayan milletlerin yaratılması ve milliyetçi ideolojinin Avrupalı kökenlerine dayandırır. İnşacı Paradigma: Milliyetçiliği, kozmik dinlerin ve monarşilerin geri çekilmesiyle yerini doldurmak adına icat edilmiş gelenekler olarak açıklar.

Destekleyici terapi, psikodinamik kurama dayanır. Bu kurama göre, hastanın sorunları ve belirtileri bilinçdışı süreçlerle ilgilidir ve geçmiş dönem travmalarının etkisi bulunmaktadır. Ancak terapist, hastanın ihtiyaçlarını dikkate alarak bütüncül bir tedavi yöntemi uygular.

Ahlak gelişimi kuramlarından bazıları şunlardır: Piaget'in Ahlaki Gelişim Kuramı. Kohlberg'in Ahlaki Gelişim Kuramı. Freud'un Psikoanalitik Yaklaşımı. Davranışçı Yaklaşım. Sosyal Öğrenme Yaklaşımı. J. Dewey'in Yaklaşımı. Carol Gilligan'ın Yaklaşımı. James Rest'in Yaklaşımı.

Reklam kuramları, reklamcılık ve pazarlama ile ilgili temel prensipleri, stratejileri ve yöntemleri inceleyen teorik ve uygulamalı çalışmaları kapsar. İşte bazı önemli reklam kuramları: 1. İletişim Modeli: Reklamın gönderici, alıcı ve mesaj arasındaki etkileşimi ele alır. 2. Hedef Kitle Analizi: Reklam stratejisinin doğru bir şekilde belirlenmesine yardımcı olur. 3. AIDA Modeli: Dikkat, ilgi, arzu ve eylem aşamalarından oluşan bir reklam modelidir. 4. STR Modeli: Reklamın stratejik planlama sürecini ele alır ve strateji, hedef, ileti ve medya unsurlarını içerir. 5. Elmas Modeli: Reklamın etkisini artırmak için hedef kitle, rekabet, fayda ve neden unsurlarını içeren bir modeldir. Diğer reklam kuramları arasında SEO ve SEM, PPC, native reklam ve remarketing gibi dijital pazarlama modelleri de yer alır.

Psikoterapi ve psikolojik danışma kuramları disk kavramı yerine kuram terimini kullanır. Psikoterapi kuramları, bireylerin psikolojik sorunlarını anlamalarını ve çözmelerini sağlayan terapi yöntemlerini tanımlar. Psikolojik danışma kuramları ise, bireylerin duygusal, davranışsal ve zihinsel sorunlarıyla başa çıkmalarına yardımcı olmayı amaçlayan danışma süreçlerini kapsar.

Sanatın kuramları PDF formatında şu şekilde özetlenebilir: 1. Taklit Olarak Sanat: Bu kurama göre sanatçı, doğada var olan güzellikleri ve düzeni taklit eder. 2. Yaratma Olarak Sanat: Sanatçının doğayı taklit etmediği, mükemmelliği ve ideali hayal gücü ve yaratıcılıkla oluşturduğu yaklaşımdır. 3. Oyun Olarak Sanat: Sanat ile oyun arasında benzerlikler kurarak, sanatın insanı gündelik hayatın sıkıntılarından uzaklaştıran özgür bir etkinlik olduğu görüşüdür. Bu kuramlar, sanatın farklı yönlerini ve işlevlerini açıklamaya yönelik temel yaklaşımlardır.

Estetik kuramları dört ana başlık altında toplanabilir: 1. Realist Teoriler: Sanat eserinin doğadaki objeleri doğrudan veya idealize ederek yansıtması anlayışına dayanır. 2. Formalist Teoriler: Sanat eserini oluşturan yapısal öğelerin biçimsel ilişkilerini önemli bir unsur olarak ele alır. 3. Ekspresyonist Teoriler: Sanatçının kişisel duygularını ve ifadelerini ön plana çıkarır. 4. Fonksiyonelci Teoriler: Sanat eserini sadece estetik amaçlarla değil, başka işlevlere hizmet etmek için de değerlendirir.

Temel iç hastalıkları hemşireliği kavram ve kuramlar, hemşirelerin hasta bakımını optimize etmek ve sağlık sorunlarına çözüm üretmek için kullandıkları teorik çerçeveleri açıklar. Bazı önemli kavramlar ve kuramlar şunlardır: 1. Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri Modeli: Marjory Gordon tarafından geliştirilmiştir ve 11 temel sağlık örüntüsüne dayanarak veri toplama ve hemşirelik tanılarını belirlemeyi sağlar. 2. Temel İnsan Gereksinimleri: Virginia Henderson, 14 temel insan gereksinimi belirlemiştir: normal solunum, yeterli beslenme, boşaltım, hareket, uyku, uygun giyim, vücut ısısının normal sınırlarda tutulması gibi. 3. Öz Bakıma Dayalı Hemşirelik Modeli: Dorothea Orem tarafından geliştirilmiştir ve bireyin kendi sağlığına katılma yeteneğini vurgular. 4. Bütüncül Sağlık Görüşü: Bireyi fiziksel, mental, ruhsal ve sosyal bir varlık olarak ele alır ve çevre ile etkileşimini dikkate alır. Bu kuramlar, hemşirelerin hasta bakımını daha sistematik ve etkili bir şekilde planlamalarına yardımcı olur.

Bandura'nın sosyal öğrenme kuramı altı temel ilkeye ayrılır: 1. Karşılıklı Belirleyicilik: Öğrenme; birey, çevre ve davranış olarak üç temel faktörden oluşur. 2. Sembolleştirme Kapasitesi: İnsanlar dünyada gördüklerini zihninde sembolleştirir. 3. Öngörü Kapasitesi: Bireyler, geçmişte yaşadıklarını düşünce ve sembollerle zihinlerine kodlayarak ileriye dönük planlar yaparlar. 4. Dolaylı Öğrenme Kapasitesi: Bireyler, başkalarının davranışlarını ve davranışlarının sonuçlarını gözlemleyerek öğrenirler. 5. Kendini Düzenleme Kapasitesi: Birey, kendisini biçimlendirme potansiyeline sahiptir. 6. Kendini Yargılama Kapasitesi: Birey, kendi fikir ve düşüncelerini uyguladıktan sonra sonuçları değerlendirir ve kendisini yargılayabilir.

Çeviri kuramları, çevirinin farklı yönlerini ele alan ve çevirmenin kararlarını şekillendiren çeşitli yaklaşımlardır. İşte bazı önemli çeviri kuramları: 1. Skopos Kuramı: Alman dilbilimci Hans J. Vermeer tarafından geliştirilmiştir ve çevirinin amacını hedef kitleye yönelik en uygun ürünü üretmek olarak tanımlar. 2. Eylem Kuramı: Çevirmenin işlevsel bir ürün elde etmek için eylemlerini bu doğrultuda belirlediğini savunur. 3. Çoğuldizge Kuramı: Yazınsal çeviriye öncelik verir ve erek metin odaklı bir yaklaşım benimser. 4. Bağıntı Kuramı: Çeviri yaparken betimleyici değil, yorumlayıcı dil kullanımına dikkat çeker. 5. Yerlileştirme ve Yabancılaştırma Kuramları: Lawrence Venuti tarafından ortaya atılmıştır; yerlileştirme, hedef kültürün özelliklerini taşıyan bir çeviri stratejisi iken, yabancılaştırma, kaynak metnin kültürel, tarihsel veya dilbilimsel özelliklerini vurgulamak üzere kullanılır. Bu kuramlar, çevirinin sosyal, kültürel ve dilbilimsel bağlamlarını dikkate alarak daha etkili ve anlamlı çeviriler yapmayı hedefler.

Çeviri eğitiminde kullanılan bazı kuramlar şunlardır: 1. Skopos Kuramı: Hans J. Vermeer tarafından geliştirilen bu kuram, çevirinin amacını ve erek kültürdeki işlevini vurgular. 2. Yorumlayıcı Çeviri Kuramı: Çevirmenin metni sadece söylenenle yetinmeyip, söylenenden hareketle söylenmek isteneni anlamasını sağlar. 3. Metin Türü Odaklı Çeviri Modeli: K. Reiss tarafından önerilen bu kuram, metinlerin bilgilendirici, anlatımcı ve işlevsel gibi türlerine göre çeviri yöntemlerini belirler. 4. Betimleyici Çeviri Kuramı: Gideon Toury tarafından geliştirilen bu kuram, çevirilerin betimlenmesini ve çeviriye daha gerçekçi bir yaklaşım getirilmesini sağlar. Ayrıca, iletişimsel yaklaşım ve işlevsel çeviri kuramı gibi diğer kuramlar da çeviri eğitiminde yer almaktadır.