Kötülük

İyi ve kötü ile ilgili bazı sorular şunlardır: İyinin ve kötünün ölçütü nedir?. İyi ve kötü evrensel midir yoksa değişken midir?. İyi ve kötünün kaynağı nedir?. Bir davranışın iyi veya kötü olarak değerlendirilebilmesi için hangi ölçütler kullanılır?. İyilik ve kötülük kavramları farklı toplumlarda nasıl farklı anlamlar kazanır?. İyilik yapmak için mutlaka iyi insan aramak gerekir mi?. Kötülük bir problem olarak kabul edilmeli midir?. Ayrıca, iyi ve kötü ile ilgili sorular içeren bazı testler şu sitelerde bulunabilir: onedio.com; socialappbuilder.com.

Kötülüğün devam edip etmeyeceği konusunda farklı görüşler bulunmaktadır: Olumsuz Görüş: Mira Arık'ın Evrim Ağacı'ndaki sorusuna verdiği cevaba göre, kötülük ölümsüzlükle ortadan kalkmaz. Belirsiz Görüş: Melike Karakartal'ın Hürriyet'teki yazısına göre, kötülüğün nereye kadar varabileceği ve ne zaman duracağı belirsizdir. Olumlu Görüş: Sorularla İslamiyet'teki bilgiye göre, kötülük er ya da geç karşılığını bulur ve cezalandırılır. Sonuç olarak, kötülüğün varlığı ve devamı, kişisel ve felsefi yorumlara göre değişiklik gösterebilir.

Dünyada kaç tane kötü insan olduğuna dair kesin bir sayı vermek mümkün değildir. Bu tür bir değerlendirme, kişisel görüşlere ve tanımlara bağlıdır. Ancak, bazı kaynaklar dünyada iyi insanlardan daha fazla kötü insan olduğunu belirtmektedir. Örneğin, bir kullanıcı forum.donanimhaber.com sitesinde en az %50 oranında kötü insan olduğunu ifade etmiştir. Kötü insan kavramına dair bilimsel bir veri veya kabul edilmiş bir oran bulunmamaktadır.

"The Gorge" (2025) filmi, gizemli bir vadinin iki tarafında bulunan gözetleme kulelerinde görev yapan iki ajanın hikayesini anlatır. Ajanlardan biri Amerikalı, diğeri ise Litvanyalıdır.

Buz Kraliçesi'nin sihirli aynası, "Karlar Kraliçesi 4: Sihirli Ayna" adlı animasyon filminde önemli bir rol oynar. Filmde, Kral Harald bu aynayı insanları kandırmak için kullanır.

Kötülüğün Sıradanlığı, Hannah Arendt'in Adolf Eichmann'ın yargılanması üzerine yazdığı kitapta ele aldığı bir kavramdır. Arendt'e göre, Eichmann gibi sıradan insanlar, belirli bir sistem içinde doğru ve uygun hareket ettiklerini düşündükleri için kötülük yapabilirler. Arendt, bu durumun, kurbanların ve mağdurların sisteme direnmekte ısrar etmemelerinden kaynaklandığını savunur. Ayrıca, sosyal yapıya ve kültüre uyum sağlama yeteneğinin, insanları bile inanamayacakları derecede etkileyebileceği ve kötülük yapmaya itebileceği de vurgulanır.

İyilik ve kötülük temasını işleyen bazı resimler: Melek ve şeytan ile işadamı: Bir bankta melek ve şeytan ile oturan bir iş adamını gösteren stok fotoğraf. Yin-yang sembolü: Her iyiliğin içinde bir kötülük, her kötülüğün içinde bir iyilik olduğunu temsil eden sembol. Karşıt semboller: İyi ve kötü, doğru ve yanlış gibi kavramları temsil eden çeşitli semboller ve işaretler. Sanat eserleri: Basquiat, Vija Celmins, Goya ve Picasso gibi sanatçıların eserleri, iyilik ve kötülük temasını farklı şekillerde işlemiştir. Bu temada daha fazla görsel için Pixabay, Pinterest ve Shutterstock gibi siteler ziyaret edilebilir.

Pierre Boileau ve Thomas Narcejac'ın Şeytani adlı romanı, sevgilisiyle bir olup karısını öldürmeye kalkışan bir adamın hikâyesini anlatır. Satış temsilcisi Fernand, doktor sevgilisi Lucienne’le birlikte hayat sigortasından alacakları parayla evlenip güney Fransa’daki Antibes’e yerleşmek için karısı Mireille’den kurtulmaya karar verir. Birbirini izleyen garip olaylar kurban ile suçluyu ayıran çizgiyi giderek bulanıklaştırırken, roman da yarı fantastik bir havaya bürünür. Olayların giderek çığırından çıkması Fernand'ın dengesini bozarak gerçeklikle bağını günbegün zayıflatır. Şeytani, Fransız yönetmen Henri-Georges Clouzot'nun başyapıtı olarak sinema tarihine geçen Les Diaboliques adlı filme esin vermiştir.

Felsefe kötülük sorununun çözümü için farklı yaklaşımlar geliştirilmiştir: Teodise: Kötülük problemine çözüm üretmeyi amaçlayan bir teşebbüstür. Özgür İrade Savunması: Kötülüklerin, insanın özgürlüğü için izin verildiğini ve Tanrı'nın, insanın özgürlüğünü kötüye kullanarak yaptığı kötülüklerden sorumlu tutulamayacağını savunur. İyiliğin Yokluğu Olarak Kötülük: Bu yaklaşıma göre, kötülük, iyiliğin yokluğunda ortaya çıkar ve kendi başına bir varlığı yoktur. Schopenhauer'un Yaklaşımı: Kötülüğe tahammülün, sanat, ahlak ve sevgi yoluyla mümkün olduğunu savunur. Bu yaklaşımlar, kötülük sorununun tamamen çözüldüğünü iddia etmese de, kötülüğün varlığını anlamlandırma ve minimize etme çabaları olarak değerlendirilebilir.

"Dabi dabi" ifadesi, farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşıyabilir. Mısır cipsi reklamı: "Dabi dabi" ifadesi, bir mısır cipsi markasının reklam sloganında kullanılmıştır. Beşik Kertmesi dizisi: "Dabi dabi dabi" ifadesi, 1960'larda başlayan ve yıllar sonra İstanbul'da hayatları kesişen beşik kertmesi Elmas'la Ferdi'nin hikayesini anlatan "Beşik Kertmesi" dizisiyle ilişkilidir. TikTok videoları: "Dab dabi dab" ifadesi, TikTok'ta eğlenceli ve ilginç videoların etiketi olarak kullanılmaktadır.

"Deccal'in Doğuşu" filmi, "Omen: İlk Kehanet" olarak da bilinir ve şu konuları işler: Deccal'in doğumu: Film, Deccal'in doğum sürecini anlatır. 70'lerin sosyokültürel yapısı: Hikaye, 70'lerin kargaşa dolu günlerini ve gelişmelerini arka plana yerleştirir. İnanç ve din: Dine olan ilgi ve inancın azalmasına dair bir motivasyon sunar. Yetimhanede geçen bir hikaye: Amerikalı genç rahibe Margaret'in, bir kız yetimhanesinde yaşadığı karanlık deneyimleri konu alır. Filmin yönetmeni Arkasha Stevenson, güçlü sanat yönetimi ve kostüm tasarımıyla 70'ler korku sinemasını andıran bir atmosfer yaratmıştır.

Karanlığın ve kötülüğün çölü, farklı eserlerde çeşitli temaları yansıtabilir: Cormac McCarthy'nin "Blood Meridian" adlı romanı, kötülüğü dünyanın ta kendisi olarak görür. Coetzee'nin "Barbarları Beklerken" adlı eseri, çöl sahnesiyle bir sınır geçişini simgeler. Joseph Conrad'ın "Karanlığın Yüreği", insanın içindeki karanlığın ve sömürgeciliğin yol açtığı kötülükleri ele alır.

Kötülük yapan insanların konu alındığı bazı filmler: "Kötülüğün Yüzü" (1996). "Kötülüğün Gölgesinde" (2005). "Kötülüğün İzleri" (2009). "Kötülüğün Sessizliği" (2011). "Kötülüğün Yükselişi" (2003). Ayrıca, "A Clockwork Orange" (1971) ve "Dogville" (2003) gibi filmler de insan doğasındaki kötülüğü ve toplumsal ahlak kavramını ele alır. Önerilen diğer filmler: "Malefiz: Kötülüğün Gücü" (2019); "Suicide Squad: Gerçek Kötüler" (2016); "We Need to Talk About Kevin" (2011).

"Kim Demiş Kötüyüz Diye?" (The Bad Guys) filmi, genel olarak olumlu eleştiriler almıştır. Bazı olumlu noktalar: Animasyon ve görsellik. Senaryo ve diyaloglar. Karakterler. Bazı olumsuz noktalar: Konu tekrarı. Sonuç olarak, "Kim Demiş Kötüyüz Diye?" filmi, özellikle çocuklar için uygun, eğlenceli ve keyifli bir animasyon olarak değerlendirilebilir.

"Sana kötülük yapanı, iyilik yaparak cezalandır" atasözü, kötülüğe kötülükle karşılık vermenin bir fark yaratmayacağını, ancak kötülüğe iyilikle yaklaşmanın karşıdaki kişiyi etkileyebileceğini ifade eder. Bu durumda: Kötülüğe kötülükle karşılık verildiğinde, kötülük yapan kişiyle aynı seviyeye inilmiş olur. Kötülüğe iyilikle yaklaşıldığında ise kötülük yapan kişi, yaptığı davranışın hatasını anlayabilir ve vicdan azabı hissedebilir. Ayrıca, bu tür bir yaklaşım diğer insanlara da iyilik yapmanın örnek teşkil edebileceğini gösterir.

Kötülük, genellikle bilinçli ve kasıtlı yanlış yapma, başkalarına zarar vermek için tasarlanmış ayrımcılık, insanların psikolojik ihtiyaç ve itibarlarını azaltmak için tasarlanmış aşağılama, yıkıcılık ve gereksiz veya ayrım gözetmeyen şiddet eylemleriyle ilişkilendirilir. Gerçek hayattan kötülük örnekleri: Bencillik ve empati eksikliği: İletişim eksikliği veya karşı tarafın empati kurmaması nedeniyle yapılan incitici davranışlar. Zevk alarak yapılan kötülük: Tek amacı kötülük yaparak eğlenmek olan kişilerin eylemleri. Orman kanunları: Bazı insanların kötülük olarak gördüğü davranışlar, aslında toplumun bazı kesimlerinde "normal" kabul edilebilir. Kötülüğün tanımı, dini ve etik bakış açılarına göre de değişebilir.

"Kayıp Çocuk ve Cadının Oyunu" masalı, meraklı bir çocuğun ormanda kaybolması ve bir cadının tuzağına düşmesini anlatır. Masalda, gerçek sevginin kötülüğe karşı zaferi ve ormanın perilerinin yardımı da vurgulanır.

"Remnant: From the Ashes" oyununun konusu, ROOT adlı ölümcül bir kötülüğün sardığı, canavarlar tarafından istila edilmiş bir dünyada hayatta kalma ve bu karanlık varlıktan kurtulma çabasıdır. "Remnants" (2013) filminin konusu ise, yaşayanların ve ölülerin dünyaları arasında sıkışıp kalmış kalıntıların, bir alana yanmış şiddetli bir anı olmasıdır. "Remnants" (2020) filminin konusu ise, Gettysburg, PA'nın paranormal merkezinde, zengin iş adamı Snap Nimzer'in yeni bir iş icat etmesi: "kalıntıları temizleme" işidir.

Sokrates'e göre iyilik ve kötülük şu şekilde açıklanabilir: İyilik: Sokrates'e göre, bütün iyiliklerin kaynağında bilgi bulunmaktadır. İnsan, neyin iyi olduğunu biliyorsa zorunlu olarak iyi olanı yapar. İyi bir ruh, doğru bir şekilde yaşar ve bu da mutluluğu getirir. Kötülük: Kötülüğün kaynağı ise bilgisizliktir. İnsan, bilerek ve isteyerek kötülük yapmaz; kötülük, genellikle bilgisizlik nedeniyle ortaya çıkar. Kötü bir ruh, yanlış kararlar alır ve bu da mutsuzluğa yol açar. Sokrates'e göre, adalet de bir erdemdir ve karşıdaki insana ait olanı vermek, ona hakkını ödemek anlamına gelir.

Augustinus, kötülüğün insandaki irade zayıflığından kaynaklandığını ifade eden filozoftur. Augustinus'a göre Tanrı, insanlara iyiliği emreder ve kötülükten uzak durmalarını ister, ancak onlara iyiyi veya kötüyü seçme özgürlüğü de tanır.