Kötülük

"Kötülüğün Kılavuzu" adlı kitap, Luke Russell tarafından yazılmış ve Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları tarafından yayımlanmıştır. Kitap, kötülüğün felsefi ve psikolojik açıdan analizini yaparak şu soruları ele almaktadır: - Kötülük nedir ve sıradan yanlışlardan farkı nedir? - Kötülük yapanlar, diğerlerinden farklı psikolojik özelliklere sahip midir? - Günümüzde kötülük, modası geçmiş bir mit haline mi gelmiştir? Ayrıca, seri katiller, teröristler ve savaş suçluları gibi ünlü kötülük örneklerini inceleyerek, aşırı kötülüğü sıradan kötülükten ayıran sınırları keşfetmeye çalışmaktadır.

Yüzüklerin Efendisi serisinde kötülük, Sauron ve onun temsil ettiği mutlak kötülük gücü tarafından kazanılmıştır. Kötülüğün kazanmasının nedenleri arasında, yüzüğün yozlaştırıcı etkisi ve insanların güce olan düşkünlüğü yer alır.

Yüzüklerin Efendisi serisinde en büyük kötülük, Sauron tarafından dövülen Tek Yüzük olarak kabul edilir.

Cruella De Vil, kötü olarak kabul edilmesinin birkaç nedeni vardır: 1. Moda Tutkusu: Cruella, moda tasarımcısı olma hayaliyle hareket eder ve bu yolda kimseye acımaz. 2. İntikam Arzusu: Annesinin ölümünden Barones'i sorumlu tutar ve ondan intikam almak ister. 3. Toplumun Dışlaması: Doğuştan gelen farklı saç rengi nedeniyle toplum tarafından dışlanır ve bu da onun öfkesini ve kötülüğünü artırır. 4. Karakter İkiliği: Filmde, Estella adında iyi kalpli bir kızdan Cruella adında acımasız bir karaktere dönüşümü işlenir.

İyilik yapıp kötülük bulmak durumunda yapılması gerekenler şunlardır: 1. Durumu Değerlendirmek: İlk olarak, yaşanan durumun nedenlerini ve arkasındaki niyeti değerlendirmek önemlidir. 2. Kendini Affetmek: Hatayı üstlenmemek ve sorumluluk almak, durumu daha sağlıklı bir şekilde ele almayı sağlar. 3. Hümanizme Başvurmak: Şefkat ve affedicilik, bu tür durumlarda yardımcı olabilir. 4. İyilik Yapmaya Devam Etmek: Kötülüğe karşı iyilikle mukabele etmek, faziletli bir davranıştır ve bu tür durumların üstesinden gelmeye yardımcı olabilir. Ayrıca, eğer hasar zaten oluşmuşsa, yasal veya diğer yollarla haklarını aramak da bir seçenek olabilir.

Kötülükle ilgili bazı cümleler: 1. "Bu dünyada iki tip insan vardır: İyi ve kötü. İyiler daha rahat uyur ama kötüler uyanma vaktinden çok daha fazla keyif alır." (Woody Allen). 2. "İnsanlara kötülük etmek, iyilik etmekten daha kolaydır." (Eflatun). 3. "Kötülüklerden kaçınmak insanlıktır, kötülüklerle savaşmak ise kahramanlıktır." (Anonim). 4. "Hiç bir kötülük cezasız kalmaz.". 5. "Kendinden başka kimseye, kötülük etmeden yaşamak istiyorum." (Lev Tolstoy).

"And Evil" ifadesi iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. "İyilik ve Kötülük Okulu" (The School for Good and Evil) adlı eser, bireyin gerçek karakterini bulma sürecini anlatır. 2. "Extremely Wicked, Shockingly Evil and Vile" adlı 2019 yapımı film ise, ünlü seri katil Ted Bundy'nin hayatını konu alır.

Dünyada kaç tane kötü insan olduğu kesin olarak belirlenemez, çünkü bu kavram görecelidir ve farklı kriterlere göre değişebilir. Tarihin en kötü insanları arasında kabul edilen bazı isimler şunlardır: 1. Adolf Hitler: Nazi Almanyası'nda milyonlarca insanın ölümünden sorumlu tutulan lider. 2. Kazıklı Voyvoda (Vlad Tepeş): Osmanlı döneminde acımasız işkence yöntemleriyle tanınan Eflak Voyvodası. 3. Josef Mengele: Nazi toplama kamplarında yaptığı insanlık dışı deneylerle bilinen doktor. 4. İdi Amin Dada: Uganda'da yönetimi sırasında 100.000 ile 500.000 insanın ölümünden sorumlu tutulan eski başbakan. 5. Pol Pot: Kamboçya'da iktidarı döneminde bir milyonun üzerinde insanın ölümüne sebep olan lider.

Kötülüğün devamı konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Felsefi açıdan, kötülük problemi, Tanrı'nın varlığı ve iyiliği ile dünyadaki kötülüklerin bir arada nasıl var olabileceği sorusunu ele alır. Teolojik açıdan, kötülüğün bir kısmı insanın özgür iradesinden kaynaklanır ve bu nedenle kötülüklerin tamamen ortadan kaldırılması mümkün değildir. Sonuç olarak, kötülüğün devam edip etmediği, kişinin inançları ve felsefi yaklaşımına bağlı olarak değişir.

İyi ve kötü ile ilgili bazı sorular şunlardır: 1. İyinin ve kötünün ölçütü nedir?. 2. İyiyi iyi, kötüyü kötü yapan şey nedir? Bu, iyinin ve kötünün hangi kriterlere göre değerlendirilmesi gerektiğini sorar. 3. İyi ve kötü evrensel midir yoksa değişken midir?. 4. Filozofların ahlak görüşleri nelerdir?. 5. Kötülüğün kaynağı nedir?.

"Kötülüğün Sıradanlığı" ifadesi, Hannah Arendt'in "Eichmann in Jerusalem: A Report on the Banality of Evil" adlı kitabında kullandığı bir terimdir. Arendt'e göre, Nazi Almanyası'nda milyonlarca Yahudinin toplama kamplarına gönderilmesinden sorumlu olan Adolf Eichmann, sadist bir canavardan ziyade, korkunç derecede normal bir insandı.

"The Gorge" filmi, iki ajanın insanlığı yok edebilecek bir tehdide karşı mücadelesini anlatıyor. Filmde, yüksek eğitimli iki ajan, gizemli bir vadinin iki tarafını korumak için gönderildikten sonra yakınlaşırlar.

Buz Kraliçesi'nin sihirli aynası, dünyada olan biteni izlemek ve kötülükler saçmak için kullanılır. Ayrıca, "Karlar Kraliçesi 4: Sihirli Ayna" adlı animasyon filminde, bu ayna insanları kandırmak ve sihri dünya üzerinden silmek için de bir araç olarak gösterilmiştir.

"Kötülüğün sıradanlığı" ifadesi, düşünür Hannah Arendt'in Nazi subayı Adolf Eichmann'ın yargılanmasını analiz ettiği eserinde gündeme getirdiği bir kavramdır. Bu kavram, büyük kötülüklerin sıradan insanlar tarafından nasıl işlenebileceğini anlatır. Arendt'e göre, Eichmann gibi failler: - Otoriteye kayıtsız itaat nedeniyle emirlere uyarak zarar verecek kadar ileri gidebilmişlerdir. - Kişisel sorumluluk hissetmeme (diffusion of responsibility) sonucu, görevlerini küçük bir dişli olarak görerek ahlaki sonuçları göz ardı etmişlerdir. - Dehümanizasyon ve empatiden yoksunluk nedeniyle kurbanlarını insan dışı varlıklar olarak görmüşler ve onlara karşı şiddet uygulamayı sıradanlaştırmışlardır. Bu kavram, kötülüğün sadece olağanüstü durumlarda değil, bürokratik ve toplumsal süreçler içinde de yayılabileceğini vurgular.

İyilik ve kötülük kavramlarını içeren resimler için aşağıdaki örnekler verilebilir: 1. "Yin-yang sembolü" içeren resimler: Bu sembol, iyiliğin içinde kötülüğün, kötülüğün içinde ise iyiliğin olabileceğini ifade eder. 2. "Doğa ve gökyüzü" temalı resimler: Güneşli havalarda iyilik, yağmurlu havalarda ise kötülük tasvir edilebilir. 3. "Melek ve şeytan" sembolleri: Melekler iyiliği, şeytan ise kötülüğü temsil edebilir. 4. "Toplumsal semboller": Gerald Holtom barış sembolü ve Kızılay amblemi gibi semboller iyilikle ilişkilendirilebilir. Ayrıca, Leonardo da Vinci'nin "Son Akşam Yemeği" adlı eserinde İsa ve Yahuda karakterleri üzerinden iyilik ve kötülük kavramları da işlenmiştir.

Pierre Boileau ve Thomas Narcejac'ın "Şeytani" adlı eseri, sevgilisiyle bir olup karısını öldürmeye kalkışan bir adamın hikayesini anlatır. Olayların özeti: Satış temsilcisi Fernand, doktor sevgilisi Lucienne ile birlikte hayat sigortasından alacakları parayla evlenip güney Fransa'daki Antibes'e yerleşmek için karısı Mireille'den kurtulmaya karar verir. Hikaye ilerledikçe, olaylar ters gitmeye başlar ve birbirini izleyen garip olaylar, kurban ile suçluyu ayıran çizgiyi bulanıklaştırır. Eser, insan doğasının barındırdığı kötülüğe ve karakter zayıflıklarına odaklanır.

Felsefe'de kötülük sorunu, teodise olarak adlandırılan bir yaklaşımla çözülmeye çalışılmıştır. Kötülük sorununa çözüm sunan bazı felsefi yaklaşımlar şunlardır: 1. Augustinus'un Yaklaşımı: Kötülük, insanın özgür irade kullanımı sonucu ortaya çıkar ve Tanrı, insanlara iyiyi veya kötüyü seçme özgürlüğü vermiştir. 2. İbn Sina'nın Yaklaşımı: Kötülük, kusurlu olan insanın erdemden uzak oluşundan kaynaklanır ve iyinin anlaşılabilmesi için kötülük gereklidir. 3. Plantinga'nın Özgür İrade Savunusu: Tanrı, özgür iradeye sahip yaratıkların iyi veya kötüyü seçmelerine müdahale edemez.

Dabi, "My Hero Academia" animesinin bir karakteri olup, kötülüğe dönüşme hikayesini anlatır. Dabi'nin bu dönüşümü, çocukluğunda yaşadığı ailevi sıkıntılar ve beklentiler nedeniyle gerçekleşmiştir. Ayrıca, fiziksel acıları ve kontrol edemediği Quirk'i de onun için ek bir yük olmuştur. Sezon 6, Bölüm 11'de, Dabi'nin gerçek kimliği ortaya çıkmış ve bu, onun karakter gelişiminin önemli bir noktası olmuştur.

İçimizdeki kötülüğün devamı konusunda iki farklı görüş bulunmaktadır: 1. İnsan Özünde Kötülük Barındırır Görüşü: Bu görüşe göre, insanlar özünde kötüdür ve kötülük yapma eğilimi doğuştan gelir. 2. Kötülük Dış Etkenlerden Kaynaklanır Görüşü: Bu görüşe göre, kötülük insan doğasının temel bir unsuru değildir ve hiyerarşik güç yapıları içinde yer alan insanların sunulan rolleri sorgulamadan benimsemesiyle ortaya çıkar. Bu bağlamda, içimizdeki kötülüğün devamı, bireysel sorumluluklarımız ve çevremizdeki toplumsal ve güç dinamikleriyle ilişkilidir.

"Deccalin Doğuşu" filmleri, kehanetler ve kötülüklerin dünyaya yayılması temalarını işlemektedir. 2015 yapımı "Deccal" filmi, İstanbul'un göbeğinde küçük bir odada atılan tohumlarla başlayan ve kehanetlerin gerçekleşmesiyle yayılan kötülüğü anlatmaktadır. 2024 yapımı "Omen: İlk Kehanet" filmi ise, kiliseye hizmet etmek üzere Roma'ya gönderilen genç bir Amerikalı kadının, kendi inancını sorgulamasına neden olan bir karanlıkla karşılaşmasını ve bu durumun sonuçlarını ele almaktadır.