Karışımlar

Karışımların ve bileşiklerin özkütlesi aynı değildir. Özkütle, sabit sıcaklık ve basınç altında, birim hacimde değişmeyen madde miktarıdır ve maddeler için ayırt edici bir özelliktir. Karışımlar, iki ya da daha fazla maddenin kimyasal özelliklerini kaybetmeden bir araya gelmesiyle oluşur ve özkütleleri, karışıma katılan maddelerin özkütleleri arasında bir değere sahiptir. Bileşikler ise belirli oranlarda birleşmiş farklı elementlerden oluşur ve özkütleleri sabittir.

Karışımlarda çözünme, bir maddenin (çözünen) başka bir madde (çözücü) içinde gözle görülemeyecek kadar küçük taneciklere ayrılması sürecidir. Bu süreç şu aşamalarla gerçekleşir: 1. Taneciklerin Yaklaşması: Çözücü ve çözünenin tanecikleri birbirine yaklaşır. 2. Bağların Kopması: Çözünen maddenin tanecikleri arasındaki bağlar kopar. 3. Yeni Bağların Oluşması: Çözücü ve çözünen tanecikleri arasında yeni bağlar oluşur. Eğer bu yeni bağlar yeterince kuvvetliyse, çözünme gerçekleşir; aksi takdirde gerçekleşmez (örneğin, yağın suda çözünmemesi gibi). Çözünme sonucu oluşan homojen karışımlara çözelti denir.

Süspansiyon ve çözelti arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Süspansiyon: Katı parçacıkların bir sıvı içinde dağıldığı heterojen bir karışımdır. 2. Çözelti: Bir veya daha fazla maddenin (genellikle bir katı, sıvı veya gaz) başka bir madde içinde (genellikle sıvı) tamamen çözündüğü homojen bir karışımdır.

Karışımlar, bazı maddelerin bir araya gelmesi durumunda tehlikeli olabilir çünkü: 1. Zehirli gazların açığa çıkması: Örneğin, çamaşır suyu ve amonyak karıştırıldığında kloramin gazı, çamaşır suyu ve sirke karıştırıldığında ise zehirli klor gazı oluşur. 2. Patlayıcı reaksiyonlar: Karbonat ve sirke kapalı bir şişede karıştırıldığında aşırı gaz üretir ve patlamaya neden olabilir. 3. Kimyasal yanıklara yol açma: Asit ve bazların (alkaliler) şiddetli reaksiyona girmesi, sıçrama tehlikesi oluşturur ve ciltte kimyasal yanıklara neden olabilir. 4. Alerjik reaksiyonlar: Bitkisel karışımların yanlış kullanımı, ciltte alerjik reaksiyonlara ve tahrişe yol açabilir. Bu tür tehlikelerden kaçınmak için, temizlik malzemelerini karıştırmadan kullanmak ve etiketleri dikkatlice okumak önemlidir.

7. sınıf fen bilimleri 4. ünite testleri, "Saf Madde ve Karışımlar" kazanımlarını kapsamaktadır. Bu kazanımlar arasında: Maddenin tanecikli yapısı; Elementler; Saf maddeler; Bileşikler; Karışımların ayrılması; Evsel atıklar ve geri dönüşüm yer almaktadır.

Elementler ve bileşikler birleştiğinde karışımlar oluşur. Bu birleşme, iki ana kimyasal bağ türü olan iyonik bağ veya kovalent bağ yoluyla gerçekleşir.

Heterojen karışımlar, fiziksel yollarla her zaman ayrılmaz. Heterojen karışımlar, emülsiyon, süspansiyon, koloit ve aerosol gibi alt kategorilere ayrılır ve bu karışımların ayrılması için ek yöntemler gerekebilir. Bazı diğer fiziksel ayırma yöntemleri: - Mıknatısla ayırma (demir, nikel, kobalt içeren karışımlar için); - Buharlaştırma (katı-sıvı karışımlar için); - Yoğunluk farkı ile ayırma (farklı yoğunluktaki sıvı karışımlar için).

Karışımların ayrılması çalışma kağıdı hazırlamak için aşağıdaki konuları ve yöntemleri içeren bir plan oluşturulabilir: 1. Karışımların Tanımı ve Türleri: Karışımların ne olduğu, homojen ve heterojen karışımların özellikleri. 2. Ayırma Yöntemleri: - Süzme: Katı-sıvı heterojen karışımları ayırmak için kullanılır. - Eleme: Farklı irilikteki katı taneciklerden oluşan karışımları ayırmak için kullanılır. - Ayırma Hunisi: Yoğunluk farkından yararlanılarak sıvı-sıvı heterojen karışımları ayırmak için kullanılır. - Buharlaştırma: Katı bir maddenin sıvı bir madde içinde çözünmesiyle oluşan karışımları ayırmak için kullanılır. - Damıtma: Birbiri içinde çözünen sıvı-sıvı homojen karışımları ayırmak için kullanılır. - Mıknatısla Ayırma: Mıknatısın çektiği maddeler ile çekmediği maddelerin karışımlarını ayırmak için kullanılır. 3. Örnekler: Her ayırma yöntemi için günlük hayattan ve laboratuvardan örnekler. 4. Deney Düzenekleri: Bağımsız, bağımlı ve kontrol edilen değişkenlerin belirlenmesi, deneylerin nasıl yapılacağı. Bu konular, karışımların ayrılması ile ilgili temel bilgileri ve uygulamaları kapsayan bir çalışma kağıdının ana hatlarını oluşturur.

Katı ve sıvıların birlikte bulunduğu karışımlara örnek olarak süspansiyon verilebilir. Süspansiyon, bir katının bir sıvı içerisinde çözünmeden çok küçük zerreler halinde dağılmasıyla oluşan sistemlerdir. Diğer örnekler arasında su-kum veya su-tebeşir tozu karışımı yer alır.

Karışımların sabit bir kaynama noktası yoktur.

Homojen karışımlar bileşik değildir çünkü homojen karışımları oluşturan maddeler kendi özelliklerini kaybetmezken, bileşiklerde bileşenler kimyasal bağlarla birleşir ve yeni bir madde oluşturur.

Likör, çeşitli içeceklerle karıştırılabilir, bunlar arasında: Kahve. Meyve suyu. Tonik veya soda suyu. Diğer likörler. Likörün karıştırılacağı içecek, likörün türüne ve kişisel tercihlere bağlıdır.

Karışımlar iki ana kategoriye ayrılır: homojen ve heterojen. Homojen karışımlar, her tarafında aynı özelliği gösteren, tek bir madde gibi gözüken karışımlardır. Heterojen karışımlar, bileşenlerinin karışımın her tarafında aynı oranda bulunmadığı ve aynı özelliği göstermediği karışımlardır. Heterojen karışımlar ayrıca süspansiyon, emülsiyon ve aerosol gibi alt gruplara ayrılır.

Sabit Oranlar Kanunu'na uymayan bileşikler, karışımlar ve katlı oranların uygulanamadığı bileşiklerdir. Karışımlar, birden fazla element veya bileşiğin rastgele oranlarda birleşmesiyle oluşur ve bu nedenle sabit kütle oranlarına sahip değillerdir. Katlı oranların uygulanamadığı bileşikler ise, farklı elementlerden oluşan ve basit formülleri aynı olan bileşiklerdir.

Kar ve çamur karışımı heterojen karışım olarak adlandırılır.

İncirle karıştırılabilecek yağlar arasında ceviz yağı ve tarçınlı tereyağı bulunmaktadır. Ayrıca, incir çekirdeği yağı da elde edilebilir ve bu yağ, özellikle cilt ve saç bakımında kullanılmak üzere çeşitli yağlarla karıştırılabilir.

Süspansiyon, heterojen karışımlar grubuna girer.

Yunanistan'ın Kavala kentinde yapılan kavala kurabiyesi ile Türkiye'de yapılan arasındaki farklar şunlardır: 1. Şekil: Yunanistan'da yapılan kurabiyeler daha tombik ve kalınken, Türkiye'de yapılanlar daha ince ve ay şeklindedir. 2. Malzeme: Türkiye'de kurabiyelerin yapımında tereyağı kullanılırken, Yunanistan'da ayrıca bal ve tahin de eklenir. 3. Dayanıklılık: Türkiye'de yapılan kurabiyeler uzun süre tazeliğini korur ve bir sene boyunca saklanabilirken, Yunanistan'da yapılanlar daha kısa ömürlüdür.

7. sınıf karışımlar konusu, birden fazla maddenin rastgele oranlarda bir araya gelerek aralarında kimyasal bir etkileşim olmadan oluşturdukları saf olmayan maddeleri kapsar. Karışımların özellikleri: - Saf madde değildir. - Elementlerin, bileşiklerin veya her ikisinin karışımından oluşabilir. - Karışımı oluşturan maddeler arasında belirli bir oran yoktur. - Fiziksel yöntemlerle kendini oluşturan maddelere ayrıştırılabilirler. Karışımlar, homojen ve heterojen olmak üzere ikiye ayrılır: - Homojen karışımlar: Her tarafında aynı özelliği gösteren karışımlardır, çözelti olarak da adlandırılırlar (örneğin, tuzlu su, şekerli su). - Heterojen karışımlar: Her tarafında aynı özelliği göstermeyen karışımlardır (örneğin, su ve kum karışımı, ayran).

Ayran, homojen ve heterojen olarak iki şekilde ayırt edilebilir: 1. Homojen Ayran: Homojen karışımlar, tek bir madde olarak görünür ve karışımı oluşturan maddeler her tarafa eşit olarak dağılır. 2. Heterojen Ayran: Heterojen karışımlar, gözle görülecek kadar büyük parçacıklar halinde dağılır ve mikroskopla ayırt edilebilir.