Zehirlilik

Kurbağalar, bazı türleri nedeniyle tehlikeli olabilir: Zehirli kurbağalar: Bazı kurbağa türleri, ciltlerinde zehirli salgılar taşır ve bu salgılar, dokunulduğunda veya yutulduğunda avcılar için ölümcül olabilir. Aşırı avlanma: Kurbağa bacakları için yapılan aşırı avlanma, bazı kurbağa türlerinin popülasyonunu tehdit etmektedir. Türkiye'de bulunan kurbağa türleri genellikle zehirsizdir ve insanlarla arası iyidir.

Akrepler, özellikle zehirli türleri, insanlar için zararlı olabilir. Akreplerin insanlara verebileceği zararlardan bazıları şunlardır: Sokma: Akrep sokması, özellikle küçük çocuklar ve yaşlılar için ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Gıda kirliliği: Evlerde görülen akrepler, yiyeceklere mikrop bırakabilir. Dünyada bilinen yaklaşık 2000 akrep türünden yalnızca 25 tanesi, yetişkin bir insanın sağlığını tehlikeye sokacak kadar güçlü bir zehir üretebilir.

Pb (kurşun) elementi, insan sağlığı ve çevre için tehlikeli olabilir çünkü: İnsan sağlığına zararları: Gıda, hava ve su yoluyla vücuda girerek hemoglobinin yapısında ve sinir sisteminde bozulmalara, kan basıncının yükselmesine, böbrek ve beyin hasarlarına yol açabilir. Çevreye zararları: Bitkilerde klorofil sentezini kısıtlayarak bitki gelişimini olumsuz etkiler. Kurşun, biyolojik olarak parçalanmadığından toksik etkisi giderilemez.

Dülger balığı zehirli değildir, ancak kafa kısmı diğer balıklara göre daha geniş ve kemikli olduğu için yenilebilir kısmı azdır. Dülger balığının sırt ve alt kısımlarındaki dikenler ile başı alındıktan sonra kalan etler tüketilebilir.

Evet, iskorpit balığı zehirlidir. İskorpitin birinci sırt, karın ve anüs yüzgecinde zehir barındıran dikenleri vardır. Zehirlenme durumunda tedavi için amonyak kullanılabilir. İskorpit balığı, zehirli olmasına rağmen lezzetli etiyle birçok masanın misafiri olabilir.

Dünyanın en zehirli yılan türlerinden bazıları şunlardır: Taipan (Oxyuranus microlepidotus). Kara mamba (Dendroaspis polylepis). Kral kobra (Ophiophagus hannah). Doğu kahverengi yılanı (Pseudonaja textilis). Çöl engereği (Echis carinatus). Yılan ısırıklarının ölümcül sonuçları olabileceğinden, bu hayvanlarla karşılaşıldığında mutlaka uzman ekiplere haber verilmelidir.

Aslan balığı, vücudundaki zehirli dikenler nedeniyle insanlar için tehlikeli kabul edilir. Aslan balığı sokmasının yol açabileceği bazı belirtiler şunlardır: aşırı ağrı; kusma; baş dönmesi; etkilenen bölgede kızarıklık; nefes darlığı; terleme. Literatürde aslan balığı nedeniyle ölen hiçbir insan vakası bulunmamaktadır.

Klor, hem insan sağlığı hem de çevre için son derece zararlı bir kimyasaldır. Klorun tehlikeli olmasının bazı nedenleri: Solunum yollarına zarar verir. Gözlere zarar verir. Ciltte tahrişe sebep olur. Ölüm riskini artırır. Çevreye zarar verir. Klor gazı ile çalışırken mutlaka uygun önlemler alınmalı ve koruyucu ekipman kullanılmalıdır.

Zehirli sarmaşık, urushiol adı verilen yağlı bir reçine içerdiği için tehlikeli kabul edilir. Zehirli sarmaşık temasının yol açabileceği bazı tehlikeler: Cilt reaksiyonları. Solunum problemleri. Enfeksiyon riski. Ciddi alerjik reaksiyonlar. Zehirli sarmaşıktan korunmak için bitkiyle temastan kaçınılmalı ve cilt teması durumunda hemen yıkanılmalıdır.

Yılan ağacı, tehlikeli olarak kabul edilmez. Ancak, bu ağacın işlenmesi oldukça zordur çünkü son derece sert ve dayanıklıdır. Yılan ağacı, genellikle tesbih ve enstrüman yapımında kullanılır. Yılan yılanları ise, türlerine ve davranışlarına bağlı olarak insanlara zarar verebilir. Çoğu ağaç yılanı zararsızdır ve insanlarla karşılaştığında kaçmayı tercih eder.

Çekiç balıklarının ısırığı zehirli değildir. Çekiç balıkları, taş balıkları olarak da bilinir ve sırt yüzgeçleri boyunca zehir içeren dikenlere sahip olan türler arasında yer almaz.

Evet, nikotin zehirli bir maddedir. İnsanlar için yüksek dozlarda zehirlidir.

Türkiye'de zehirli mantar türlerinden bazıları şunlardır: Köygöçüren mantarı (Amanita phalloides). Sinek mantarı (Amanita muscaria). Amanita pantherina. Mürekkep mantarı (Coprinus atramentarius). Kükürt öbeği mantarı (Hypholoma fasciculare). Cenaze çanı mantarı (Galerina marginata). Kuzu göbeği ebesi mantarı (Gyromitra esculenta). Ağulu mantar (Omphalotus olearius). Çukur çanak mantarı (Sarcosphaera coronaria). Zehirli mantarların belirlenmesinde kesin bir yöntem yoktur, bu nedenle laboratuvar analizi gereklidir. Doğada mantar toplama konusunda deneyiminiz yoksa, uzman değilseniz, doğada karşınıza çıkan mantarları toplayıp yememeniz önerilir.

Denizanaları, savunma amaçlı olarak yakıcı hücreler taşır ve bu hücreler, temas halinde ciltte yanma, kızarıklık ve şişlik gibi rahatsızlık verici belirtilere neden olabilir. Denizanalarının tehlikeli olmasının bazı nedenleri: Zehir etkisi: Denizanası türlerinde zehir etkisi genelde hafifken, az rastlanan bazı türlerin zehri ölüme yol açabilir. Alerjik reaksiyonlar: Özellikle hassas bünyelerde, denizanasının zehri nefes darlığı, düşük tansiyon, kas spazmları ve bayılma gibi ciddi reaksiyonlara yol açabilir. Yoğunluk artışı: Son yıllarda denizanası sayısında artış gözlemlenmektedir ve bu durum, yaralanma riskini artırmaktadır. Türkiye kıyılarında görülen denizanası türleri genellikle daha hafif etkili olsa da, denizanası sokması durumunda belirtiler tamamen geçmeden denize girilmemesi ve bir sağlık kuruluşuna başvurulması önerilir.

Kırkayaklar genellikle tehlikeli değildir, ancak bazı türleri alerjik reaksiyonlara neden olabilecek tahriş edici sıvılar üretebilir. Kırkayakların tehlikeli olabilecek bazı özellikleri: Sokma veya ısırma: Kırkayaklar ısırmaz veya sokmaz; dişleri veya iğneleri yoktur. Zehirli salgı: Bazı türleri, ciltle temas ettiğinde tahrişe yol açabilen zehirli bir sıvı salgılar. Hastalık bulaşma riski: Tüm böcekler gibi kırkayaklar da mikrop taşıyabilir ve bu durum enfeksiyona yol açabilir. Kırkayak ısırığı durumunda yapılması gerekenler: Isırık bölgesi su ve sabunla yıkanmalıdır. Şişme varsa buz kompresi yapılabilir. Alerjik reaksiyon veya enfeksiyon belirtileri görülürse doktora başvurulmalıdır.

Aflatoksinin en tehlikeli türü, Aflatoksin B1'dir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Aflatoksin B1’i “insanlar için kanserojen” sınıfında değerlendirmiştir.

Metanol, insan tüketimi için uygun olmayan ve son derece tehlikeli bir kimyasaldır. Tehlikeli olmasının bazı nedenleri: Zehirlenme: Metanol, vücutta formaldehit ve formik asit gibi son derece zararlı maddelere dönüşür. Körlük: 10 ml metanol içilmesi bile kalıcı görme kaybına yol açabilir. Organ yetmezliği: Metanol zehirlenmesi, böbrek ve diğer organların yetmezliğine neden olabilir. Ölüm: 15 ml'den fazla metanol tüketimi ölümcül olabilir. Uzun vadeli etkiler: Düşük dozlarda bile metanol, sinir sistemi ve organlarda kalıcı hasara yol açabilir. Metanol zehirlenmesi, genellikle sahte alkollü içeceklerin tüketimi veya endüstriyel ürünlerin yanlış kullanımı sonucu meydana gelir.

NO2 (azot dioksit) gazının tehlikeli olmasının bazı nedenleri: Solunum yolları üzerinde zararlı etkiler: Yüksek konsantrasyonda NO2 solunması, solunum yollarında iltihaplanma ve tahrişe yol açarak nefes darlığı ve öksürük gibi semptomlara neden olabilir. Çevreye zarar: NO2, su buharı ile reaksiyona girerek korozif nitrik asit oluşturur ve bu da asit yağmurlarına yol açar. Atmosferik reaksiyonlar: NO2, ozon ve partikül madde oluşumuna katkıda bulunur. Besin kirliliği: NOx emisyonları, kıyı sularında besin kirliliğine neden olur. NO2, aynı zamanda yanıcı maddelerin yanmasını hızlandıran bir gazdır ve cilt emilimi ile de toksiktir.

NH3 (amonyak) zehirlidir çünkü yüksek konsantrasyonlarda solunması ölümcül olabilir. NH3'ün zehirli olmasının diğer nedenleri: Solunum yolu tahrişi. Sinir sistemi etkileri. Yanıcı ve patlayıcı özellik. Çevresel etkiler. ABD Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü’nün belirttiği limitlere göre, çalışma ortamında uzun süreli (10 saatlik) maruziyet sınır değeri 25 ppm, kısa süreli (15 dakika) maruziyet sınır değeri ise 35 ppm’dir, 300 ppm amonyak bulunan ortam ise derhal terk edilmelidir.

Evet, su çıyanı zehirlidir. Su çıyanının zehri, insan derisiyle temas ettiğinde güçlü bir nörotoksin enjekte ederek bölgede yoğun tahriş ve ağrılı yanma hissine sebep olur. Su çıyanı sokmalarında veya temasında ilk olarak bölgenin yıkayıp kurutulması ve kılların temizlenmesi önerilir.