KadınHakları

Atatürk ve cumhuriyet kadınlarından bazıları şunlardır: Afet İnan. Sabiha Gökçen. Nezide Muhiddin. Sadiye Ardahan. Türkan Saylan. Safiye Ayla. Bahriye Üçok. Ayrıca, Kurtuluş Savaşı yıllarında cepheye mühimmat hazırlayan, düşmanla savaşan veya cepheye erzak, mühimmat taşıyan Kara Fatma, Halime Çavuş, Gördesli Makbule, Tayyar Rahmiye gibi kadınlar da cumhuriyet kadınları arasında yer alır.

TBMM Kadına Karşı Şiddet ve Ayrımcılığın Önlenmesine Yönelik Araştırma Komisyonu toplantıları şu tarihlerde gerçekleşmiştir: 26 Kasım 2024. 8 Ocak 2025. Komisyonun sonraki toplantı tarihleri hakkında güncel bilgi almak için resmi kaynakları takip etmek gerekmektedir.

Cumhuriyet'in ilanıyla birlikte Türkiye'de birçok alanda değişim yaşandı. Bu değişimlerin nedenleri arasında: 1. Siyasi ve yönetimsel yapı: Cumhuriyet, halkın yönetimde söz sahibi olmasını sağladı ve demokratik bir sistemin temellerini attı. 2. Ekonomik reformlar: Sanayi ve ticaret hayatının canlanması, yabancı demiryollarının millileştirilmesi ve ilk milli sigorta şirketinin kurulması gibi adımlarla ekonomi canlandırıldı. 3. Eğitim ve kültür: Okuma yazma yaygın hale getirildi, tarihi ve dili korumak için kurumlar kuruldu. 4. Kadın hakları: Kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanındı, bu da toplumda cinsiyet eşitliğinin sağlanması yolunda önemli bir adım oldu. 5. Özgürlükler: Düşünce, toplantı, gösteri, din ve vicdan özgürlüğü gibi temel haklar güvence altına alındı.

Hitit kadınlarının nispeten özgür oldukları söylenebilir. Hakları ve özgürlükleri şu şekilde özetlenebilir: - Devlet yönetiminde rol alma: Hitit kraliçeleri, "Tavananna" unvanıyla devlet işlerinde etkin rol oynamışlardır. - Boşanma ve miras hakları: Hitit kanunları, kadınlara boşanma ve veraset hakları tanımıştır. - Sosyal statü: Hitit toplumunda kadınların, Mezopotamya ve Mısır'daki kadınlara göre daha yüksek bir sosyal statüye sahip oldukları düşünülmektedir. - Ekonomik özgürlük: Kölelerin bile mülk sahibi olabildiği Hitit kanunlarında, özgür bir kadınla evlenen kölelerin özgürlüklerini kaybetmedikleri belirtilmiştir. Ancak, günlük hayattaki sıradan kadınların durumu hakkında daha az bilgi bulunmaktadır.

20. yüzyılda kadın hakları kapsamında elde edilen bazı kazanımlar şunlardır: Oy kullanma hakkı: 1920 yılında ABD'de, 1928 yılında İngiltere'de, 1934 yılında Türkiye'de kadınlar tam oy hakkını elde etmişlerdir. Eğitim hakkı: 1848 yılında ABD'nin Seneca Falls kasabasında yapılan ilk kadın hakları konferansı, modern kadın hakları hareketinin başlangıcı olarak kabul edilir. Çalışma hakkı: 20. yüzyılda kadınların çalışma hayatına katılımı artmış, eşit işe eşit ücret ilkesi teşvik edilmiştir. Boşanma ve mülkiyet hakları: Birçok ülkede kadınlara boşanma ve mülkiyet hakları tanınmıştır. Şiddetten korunma: Kadına yönelik şiddetle mücadele için uluslararası sözleşmeler imzalanmıştır. Ayrıca, 1948'de kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ve 1979'da imzalanan CEDAW (Kadınlara Yönelik Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılmasına Dair Sözleşme) kadın haklarının uluslararası düzeyde korunmasını sağlamıştır.

Kocatepe Papatya olarak bilinen Türk Kadınını Güçlendirme ve Tanıtma Vakfı, 1986 yılında kurulmuştur.

Süfrajet filmi, 1912 yılında İngiltere'de kadınların oy hakkı için mücadele eden süfrajet hareketini anlatıyor. Filmin konusu, çamaşırcı olarak çalışan Maud Watts'ın (Carey Mulligan) tesadüfen süfrajetlere katılmasını ve seçme hakkı için mücadele etmeye başlamasını merkezine alıyor. Filmde, kapitalist sömürü düzeni, işçilerin durumu, erkek hegemonyası ve kadınların yaşadığı cinsel saldırılar gibi konular da ele alınıyor.

Ahmet Mithat Efendi, Letaif-i Rivayat adlı eserde kadın konusunu işlemiştir çünkü: Toplumsal eleştiri: Kadın hakları, esaret, çok eşlilik gibi konuları ele alarak toplumsal sorunlara dikkat çekmiştir. Eğitici amaç: Kadınların eğitimi, çalışması ve meslek sahibi olması gibi konuları vurgulayarak okurlarını eğitmeyi hedeflemiştir. Aile kurumunun önemi: Evlilik ve kadın-erkek ilişkileri gibi konuları işleyerek yeni girilen Batı medeniyeti dairesinde aile kurumunun doğru algılanmasını amaçlamıştır. Ayrıca, yazar, kadınların toplum hayatında karşılaştıkları zorlukları ve erkeklerin kadına yönelik olumsuz tutumlarını eleştirmiştir.

Bazı önemli feminist protestolar 1960'lar ve 1970'lerde Amerika Birleşik Devletleri'nde gerçekleştirilmiştir: 1968: New York Radical Women grubunun düzenlediği protesto, Miss America Pageant'ı hedef aldı. 1969: Redstockings grubunun organize ettiği New York Abortion Speakout, kadınların kürtaj deneyimlerini paylaşmalarına olanak tanıdı. 1970: Ulusal Kadın Örgütü (NOW) tarafından düzenlenen Women's Strike for Equality, kadın hakları için ülke çapında bir gösteri oldu. Ayrıca, 2003 yılından itibaren her yıl 8 Mart'ta Türkiye'de de Feminist Gece Yürüyüşü yapılmaktadır.

Çocuk ve kadın hakları, toplumsal adalet ve eşitlik ilkelerinin bir gereğidir ve çeşitli uluslararası sözleşmelerle güvence altına alınmıştır. Çocuk hakları şunlardır: 1. Yaşama ve Gelişme Hakkı: Çocukların sağlıklı bir ortamda büyümesi ve gelişimini tamamlaması. 2. Eğitim Hakkı: Çocukların ücretsiz ve eşit bir şekilde eğitim alma hakkı. 3. Koruma Hakkı: Çocukların istismar, ihmal ve kötü muameleden korunması. 4. Sağlık Hakkı: Çocukların sağlık hizmetlerine eşit ve ücretsiz şekilde erişimi. 5. Kimlik ve Aile Hayatı Hakkı: Çocukların doğumdan itibaren kimlik alma ve bir aile ortamında büyüme hakkı. Kadın hakları ise şunlardır: 1. Toplumsal Cinsiyet Eşitliği: Kadınların temel hak ve özgürlüklerden eşit şekilde yararlanması. 2. Şiddetin Önlenmesi: Kadına yönelik fiziksel, cinsel, ekonomik ve psikolojik şiddetin önlenmesi. 3. Çalışma Hayatında Kadın Hakları: Eşit ücret hakkı, doğum izni ve emzirme saatleri gibi düzenlemeler. 4. Mülkiyet ve Miras Hakları: Kadınların eşit miras ve mal varlıklarını yönetme hakkı.

II. Meşrutiyet sonrası Türk kadınının sosyal ve siyasi hayattaki yeri şu şekilde özetlenebilir: 1. Sosyal Hayat: II. Meşrutiyet ile birlikte kadınlar, basın ve dernekler aracılığıyla haklarını savunmaya başladılar. 2. Siyasi Hayat: Kadınlar, siyasi hakların kazanımı için taleplerde bulundular, ancak doğrudan siyasi hayata katılma hakkı hemen elde edilemedi.

Kadının İnsan Hakları - Yeni Çözümler Derneği (KİH-YÇ), kadının insan haklarını savunmak ve hayata geçirmek amacıyla çeşitli faaliyetler yürütür. Bu faaliyetler şunlardır: 1. Savunuculuk: Kadın hakları ve toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması için ulusal ve uluslararası düzeyde savunuculuk yapar, yasalar ve uygulamaların iyileştirilmesi için çalışır. 2. Eğitim Programları: Kadınların haklarını kullanabilmeleri için farkındalık ve becerilerini artırmak amacıyla eğitim programları geliştirir ve uygular. 3. Ağ Oluşturma: Kadın hakları alanında çalışan kişi ve kurumları bir araya getiren uluslararası, ulusal, bölgesel ve yerel dayanışma ağları oluşturur. 4. Yayın ve Materyal Üretimi: Feminist bilgi, yayın ve araçlar üretir ve bunları yaygınlaştırır. 5. Araştırma: Kadının insan haklarına ilişkin araştırmalar yürütür ve elde edilen bulguları ilgili kişi ve kurumlarla paylaşır.

Aile İçi ve Kadına Karşı Şiddetle Mücadele Büro Amirlikleri, şiddete uğrayan veya uğrama tehlikesi bulunan kadınların ve çocukların korunması ile bu kişilere yönelik şiddetin önlenmesi amacıyla aşağıdaki görevleri yürütür: Başvuru alımı ve yönlendirme: Şiddete maruz kalan veya kalma riski taşıyan kadınlar, bu bürolara başvurarak koruma talep edebilir. Kanunların uygulanması: 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun'un etkin bir şekilde uygulanmasını sağlar. Veri analizi ve strateji geliştirme: Aile içi ve kadına yönelik şiddet olaylarına ilişkin verileri inceleyerek mücadeleye yönelik stratejiler geliştirir. Toplumsal farkındalık: Şiddet konularında toplumsal farkındalık oluşturmak için çalışmalar yürütür. Kolluk kuvvetleri ile koordinasyon: Cumhuriyet Savcısı ve ilgili diğer kurumlarla koordine içinde çalışır. Adli işlemler: Görev alanına giren olaylar hakkında Cumhuriyet Savcısını bilgilendirir ve adli süreçleri yürütür.

2025 yılının "Aile Yılı" ilan edilmesine tepki gösteren bazı kişiler ve kuruluşlar şunlardır: Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu Başkanı Canan Güllü. Ankara Milletvekili Yüksel Arslan. CHP Mersin Milletvekili Gülcan Kış. Önce Çocuklar ve Kadınlar Derneği. TBMM Başkanvekili Gülizar Biçer Karaca.

Atatürk döneminde kadın eğitimi, kadınların erkeklerle eşit şekilde öğrenim görmesi ve toplumda aktif rol alması hedefiyle geliştirilmiştir. Bazı önemli adımlar: Karma Eğitim: 1924'te kabul edilen Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile kız-erkek ayrımı ortadan kaldırılmış ve her kademede karma eğitime geçilmiştir. Zorunlu Eğitim: 20 Nisan 1924'te yürürlüğe giren Anayasa'nın 87. maddesi ile ilköğretim kız-erkek herkese zorunlu hale getirilmiştir. Öğretmen Yetiştirme: 1848'de açılan ilk öğretmen okulu yalnızca erkeklere eğitim verirken, 1869'da Kız Sanat Okulu (İnas Öğretmen Okulu) açılarak kadın öğretmenlerin yetiştirilmesi amaçlanmıştır. Modern Eğitim Kurumları: Kız Enstitüleri açılarak kızlara iş alanı açılmış, el becerileri kazandırılmış ve modern ev hanımı olmaları sağlanmıştır. Atatürk, kadınların eğitim yoluyla meslek edinip toplum yaşamına katılmasının, Cumhuriyetin en önemli dönüşümlerinden biri olduğunu belirtmiştir.

Türkiye'de ilk kadın kongresi, 18-26 Nisan 1935 tarihlerinde İstanbul'da düzenlenen 12. Uluslararası Kadınlar Birliği Kongresi'dir.

Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu, Türkiye Büyük Millet Meclisi bünyesinde kadın haklarının korunması ve geliştirilmesi amacıyla çeşitli görevler üstlenir. Bu komisyonun başlıca işleri şunlardır: 1. Yasa tasarı ve tekliflerini incelemek: Toplumsal cinsiyet perspektifinden yasa önerilerini değerlendirmek. 2. Mevzuatın uyumunu denetlemek: Mevzuatın uluslararası standartlara uygunluğunu kontrol etmek. 3. Bilgi istemek ve görüş bildirmek: Bakanlardan ve ilgili kurumlardan bilgi talep etmek, ihtisas komisyonlarına görüş sunmak. 4. Yurt dışı incelemeler yapmak: Diğer ülkelerdeki ve uluslararası kuruluşlardaki gelişmeleri takip etmek, gerektiğinde yurt dışında incelemelerde bulunmak. 5. Ayrımcılık iddialarını incelemek: Kadın erkek eşitliğinin ihlaline ve toplumsal cinsiyete dayalı ayrımcılığa dair iddiaları incelemek ve ilgili mercilere iletmek. 6. Kamuyu bilgilendirici etkinlikler düzenlemek: Kadın erkek eşitliği konusunda toplumu bilgilendirici faaliyetler yürütmek.

Selma Rıza, Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk Müslüman kadın gazetecisi ve Türkiye'nin erken dönem romancılarından biri olarak önemli kabul edilir. Önemli katkıları şunlardır: - Kadın Hakları Savunuculuğu: Kadınların sosyal, kültürel ve politik yaşama katılımını savunmuş, bu alanda öncü rol oynamıştır. - Eğitim Çalışmaları: II. Meşrutiyet döneminde kızların eğitimi için reformlara katılmış ve Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti'nin genel sekreterliğini yapmıştır. - Uluslararası Aktivizm: Paris'te bulunduğu dönemde İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne katılmış, cemiyetin yayın organlarında kadın hakları üzerine yazılar yazmıştır. - Edebiyat: 1892 tarihli "Uhuvvet" adlı romanı, Osmanlı'da kadın haklarını savunan ilk roman olarak kabul edilir.

Theodora, Bizans İmparatorluğu tarihinde önemli bir figürdür çünkü: 1. Sosyal ve Hukuki Reformlar: Kadınların haklarını genişletmek için yasalar çıkarmış, zorla prostitüsyon ve tecavüzü yasaklamış, boşanma ve mülkiyet konularında kadınlara daha fazla hak tanımıştır. 2. Siyasi Etki: İmparator I. Justinianus'un eşi ve danışmanı olarak, devlet işlerinde aktif rol oynamış ve kocasını birçok konuda etkilemiştir. 3. Dini Politikalar: Monofizit inancına destek vermiş, bu mezhebin takipçilerine koruma sağlamış ve Konstantinopolis'te bir manastır kurmuştur. 4. Mimari Katkılar: Bizans İmparatorluğu'nun mimari ihtişamına katkıda bulunmuş, Ayasofya dahil birçok kilise ve yapının inşasında yer almıştır.

Süfraje ve süfrajet terimleri, kadınların oy hakkı mücadelesi bağlamında farklı anlamlar taşır: - Süfraje, genel olarak kadınların oy hakkı için çalışan kadın grupları ve destekçilerini ifade eder. - Süfrajet ise, süfrajet hareketinin daha radikal ve militan kadın üyelerini tanımlar.