Jeoloji

Killi kireç taşının çatlamasının birkaç nedeni vardır: Su değişimi: Kil, suya duyarlıdır ve nem değişimlerine bağlı olarak şişme veya büzülme yapabilir. Kuruma: Kilin içindeki su molekülleri kurudukça buharlaşır ve kilin hacmi azalır. Hava kabarcıkları: Kil hamurunun yoğrulması sırasında içinde oluşan hava kabarcıkları da kuruma esnasında çatlaklara sebep olabilir. Mineral ve katı malzeme farkı: Kilin içinde bulunan minerallerin ve diğer katı malzemelerin farklı oranlarda büzülmesi de çatlak oluşumunu tetikleyebilir.

Rüzgarın aşındırma ve biriktirme yaptığı yerler genellikle kurak ve yarı kurak iklim bölgeleridir. Rüzgarın aşındırma yaptığı yerler: Mantar kaya (şeytan masası). Tafoni. Yardang. Şahit kaya. Hamada (kaya çölü). Rüzgarın biriktirme yaptığı yerler: Barkan. Kumullar. Lösler.

Murat Dağı'nın önemli olmasının bazı nedenleri: Su kaynakları: Ege Bölgesi'nin önemli su kaynaklarından olan Gediz, Büyük Menderes, Porsuk ve Banaz Çayı'nın kaynağı Murat Dağı'dır. Endemik bitkiler: 114 endemik bitki türüne ev sahipliği yapar. Termal turizm: Şifalı sıcak su kaynakları bulunur. Tarihî ve kültürel önem: Antikçağ'da "Kral Yolu" Murat Dağı'nın güneyinden geçmiştir. Ekosistem: Nadir canlılara ev sahipliği yapar; yılkı atları, boz ayı, tilki, vaşak, su samuru ve kızıl geyik gibi türler burada yaşar. Coğrafi konum: Uşak ve Kütahya illerinin doğal sınırını oluşturur.

2025 yılı içinde Marmara'da meydana gelen en son deprem, 10 Ağustos'ta Balıkesir'in Sındırgı ilçesinde kaydedilen 6,1 büyüklüğündeki depremdir. Marmara Bölgesi'nde 17 Ağustos 1999 tarihinde, saat 03.02'de, 7,4 büyüklüğünde bir deprem meydana gelmiştir.

Türkiye'deki yeraltı sularının hangi fay hatları boyunca yüzeye çıktığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, Türkiye'deki bazı yeraltı suyu kaynakları ve fay hatları şunlardır: Fay kaynakları. Kuzey Anadolu Fay Hattı. Doğu Anadolu Fay Hattı. Batı Anadolu Fay Hattı.

Jeolojik harita formasyon adlarından bazıları şunlardır: Yakacık Formasyonu. Çaltepe Kalker Tabakası. Karatepe Bazalt Tabakası. Tanin Grubu. Ergene Grubu. Cudi Grubu. Jeolojik formasyonların adları, tip yer ve tip kesitteki bir coğrafya adından alınır.

Kayaçlarda insan izleri, genellikle tarih öncesi dönemlerde insanların el izlerini mağara duvarları veya antik tapınaklara bırakmaları nedeniyle oluşur. Ayrıca, kayaçlardaki insan izleri, el yapımı sanatın doğuşuna dair ipuçları da sunabilir. Kayaçlardaki insan izlerinin bir diğer nedeni ise, kayaçların üzerindeki sanatsal ifadeler olabilir. Kayaçlardaki insan izlerinin oluşum nedenleri arasında, ritüellerin bir parçası veya belirli bir anlamı temsil etme ihtimali de bulunmaktadır. Kayaçlardaki insan izlerinin oluşum nedenleri, bilimsel olarak tam olarak tartışılmış ve kabul edilmiş bir teoriye dayanmamaktadır.

Episantr ve hiposantr, depremle ilgili kavramlardır: Hiposantr (Odak Noktası). Episantr (Dış Merkez).

Falezler, oluşum şekilleri ve konumlarına göre farklı türlere ayrılır. Başlıca falez türleri: Sözde (yalancı) falez: Tektonik hatlara bağlı olarak oluşmuş, dalga aşındırması dışında şekillenmiş dikliklerdir. Ölü falez: Dalga aşındırmalarının etkisi dışında kalmış, iyice gerilemiş falezlerdir. Canlı falez: Doğrudan deniz dalgalarının etkisinde kalan falez türüdür. Dalan falez: Aşındırma platformu olmadan deniz suları altına dalan, tektonik kökenli falezlerdir. Çift falez: Aynı kıyı üzerinde yan yana oluşmuş falez türüdür. Falezler ayrıca, yer aldıkları kıyıdaki tabakaların eğim yön ve değerlerine göre de farklı görünümlerde olabilir. Falezlerin ayırt edici özellikleri: Eğim: Genellikle 40°'den daha dik bir eğime sahiptirler. Malzeme: Kumtaşı, kireçtaşı veya granit gibi erozyona dirençli malzemelerden oluşurlar. Konum: Deniz ve göl kenarlarında dalga aşındırması sonucu meydana gelirler.

Karstik şekillerin en büyüğü polye'dir. Polye, uvalaların genişleyip birleşmesiyle oluşan, genişlikleri 100-150 km arası değişen geniş karstik ovalardır.

Ordu'da en son deprem, 9 Ağustos 2025 tarihinde meydana gelmiştir. Bu deprem, 05:54:40 saatinde 36.54278 enlem ve 28.69222 boylam üzerinde, Akdeniz - Ortaca (Muğla) bölgesinde kaydedilmiştir ve büyüklüğü 1.2 ML olarak ölçülmüştür. Daha güncel bilgiler için AFAD ve Kandilli Rasathanesi'nin resmi deprem listelerini kontrol etmek önerilir.

Canlıların üzerinde yaşadığı katmanın adı biyosfer veya canlı küredir. Biyosfer, Dünya'da canlıların yaşadığı 16-20 km kalınlığındaki tabakadır.

Jeosenklinal teorisi, Dünya tarihindeki tektonik süreçleri açıklayan, 1980'lerden beri modası geçmiş bir jeolojik teoridir. Bu teoriye göre, jeosenklinal rejimin ilk aşaması, yer kabuğunun büyük bölümlerinin çökmesinin eşlik ettiği aktif tektonik süreçlere karşılık gelir. Jeosenklinal teorisi, sonraki teoriler için önemli bir veri birikimine ve cevher oluşumu teorisinin geliştirilmesine katkıda bulunmuştur. Günümüzde jeosenklinaller, kıtalar arasında veya kıta kenarında yer alan, içinde çok kalın depoların biriktiği büyük çanaklaşma ve tortullaşma alanları olarak kabul edilmektedir.

Yer kabuğundaki en ağır element uranyumdur. Uranyum, atom numarası 92 olan ve 238 atom kütlesine sahip olan bir elementtir. Ancak, doğal olarak oluşan en ağır element plütonyumdur. Plütonyum-244, 94 proton ve 146 nötron içerir. Sentezlenen en ağır element ise oganessondur (Og). Bu elementin 118 protonu ve 176 nötronu vardır, atom kütlesi 294'tür.

Kayarak yer değiştiren kütlelere "heyelan" veya "toprak kayması" adı verilir. Heyelan, zemini kaya veya yapay dolgu malzemesinden oluşan bir yamacın, yer çekimi, eğim, su ve benzeri diğer kuvvetlerin etkisiyle aşağı ve dışa doğru hareketidir.

Manisa'daki en tehlikeli fay hattı, Manisa Fayı olarak bilinmektedir. Manisa Fayı'nın yanı sıra, Gediz Grabeni Fay Sistemi ve Akhisar Fayı gibi diğer fay hatları da sismik risk taşımaktadır. Fay hatlarının tehlikeleri ve sismik riskleri zamanla değişebileceğinden, güncel bilgiler için AFAD ve MTA'nın yayınlarını takip etmek önemlidir.

Kırık, kıvrımlı ve volkanik dağlar ile platolar şunlardır: Kırık Dağlar: Ege Bölgesi: Kaz Dağları, Madra Dağı, Yunt Dağı, Bozdağlar, Aydın Dağları, Menteşe Dağları. Akdeniz Bölgesi: Nur (Amanos) Dağları. Kıvrımlı Dağlar: Kuzey Anadolu: Küre, Canik, Giresun, Rize, Kaçkar Dağları. Güney Anadolu: Akdağ, Barla, Bey Dağları, Sultan, Dedegöl, Geyik Dağları. Doğu Anadolu: Mercan, Munzur, Karasu-Aras Dağları. Volkanik Dağlar: Doğu Anadolu: Büyük Ağrı, Küçük Ağrı, Tendürek, Süphan, Nemrut Dağları. İç Anadolu: Erciyes, Melendiz, Hasandağı, Karacadağ, Karadağ. Güneydoğu Anadolu: Karacadağ. Platolar: İç Anadolu: Haymana, Uzunyayla, Cihanbeyli, Obruk, Bozok. Güneydoğu Anadolu: Gaziantep, Şanlıurfa. Doğu Anadolu: Erzurum-Kars, Ardahan. Akdeniz: Taşeli, Teke. Marmara: Çatalca-Kocaeli.

Kocaeli ve Çatalca platoları, deniz seviyesine yakın düzlüklerin III. Jeolojik zamanın sonu ve IV. Jeolojik zamanın başında toptan yükselmesiyle oluşmuştur.

Erozyon teorisine bazı örnekler: Su Erozyonu: Yağmur damlalarının aşındırmasının yanında, yüzey akışa geçen suların da önemli bir etkisi vardır. Rüzgar Erozyonu: Rüzgarın etkisiyle gerçekleşen aşınım ve taşınım olayıdır. Doğal Erozyon (Jeolojik veya Normal Erozyon): Toprak materyalinin, su ve rüzgar gibi doğal kuvvetlerle aşınma ve taşınmasıdır. Hızlandırılmış Erozyon: İnsan ve hayvanın yeryüzünde görünmesiyle birlikte başlayan erozyon türüdür. Tünel Erozyonu: Sel sularının yamaçlardan inerken kayaları aşındırması sonucu oluşur. Sivri Tepe Erozyonu: Volkanik tepelerdeki aşınmalar sonucu oluşur. Korunmuş Sütun Erozyonu: Volkanik arazilerde, sel sularının kayaları aşındırmasıyla meydana gelir.

Bazalt sütunları şu yerlerde bulunmaktadır: Güzelcehisar, Bartın, Türkiye. Kula, Manisa, Türkiye. Dünya genelinde.