İdariYargı

İdari davalarda 6 ay kuralı, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 20. maddesinin 5. fıkrasında yer alır. Ancak bu süre hak düşürücü değildir. Ayrıca, idari davalarda dosyanın karara bağlanması için öngörülmüş azami süre, tekemmül tarihinden itibaren 6 aydır. İdari davaların ne kadar süreceği, işin niteliğine ve yüküne göre değişir.

Adalet müfettişlerinin denetim yetkisi şu konuları kapsar: Denetleme. Araştırma ve soruşturma. Rapor düzenleme. Mevzuat değişikliği önerileri. Diğer görevler. Adalet müfettişleri, yargı yetkisine giren konulara karışamaz, tavsiye ve telkinde bulunamaz.

Dava açma süresinde esas alınan tarih, idari işlemin tebliğ, yayın veya ilan tarihi değil, öğrenme tarihidir. Ancak, bu kuralın istisnaları vardır: Tebliğ durumu: Eğer idari işlem tebliğ edilmişse, dava açma süresi tebliğ tarihini izleyen günden itibaren işlemeye başlar. İvedi yargılama usulü: 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'na 6545 sayılı Kanun'la eklenen 20/A maddesi uyarınca, ihaleden yasaklama kararları hariç ihale işlemleri için ivedi yargılama usulü uygulanır ve bu durumlarda dava açma süresi 30 gündür. Öğrenme tarihinin belirlenmesi, davanın türüne ve tarafların durumuna göre yargı mercileri tarafından değerlendirilir.

İdari para cezasına itiraz süresi geçerse, ceza kesinleşir ve icra yoluyla tahsil edilir. Ancak, süre geçtikten sonra bazı özel durumlarda yeniden değerlendirme veya uzlaşma yolları denenebilir. İtiraz süresinin çok kritik olduğu ve hak kaybına yol açabileceği için, idari para cezası ile karşı karşıya kalan kişilerin mutlaka bir avukata danışması önerilir.

İYUK 17, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 17. maddesini ifade eder. İYUK 17'ye göre: Danıştay ile idare ve vergi mahkemelerinde açılan iptal ve 25.000 Türk Lirasını aşan tam yargı davaları ile belirli mali yükümlülüklerin dava edildiği durumlarda, taraflardan birinin isteği üzerine duruşma yapılır. Temyiz ve istinaflarda duruşma yapılması, tarafların istemine veya ilgili mahkeme kararına bağlıdır. Duruşma talebi, dava dilekçesi, cevaplar ve savunmalarda yapılabilir. Duruşma davetiyeleri, duruşma gününden en az 30 gün önce taraflara gönderilir. Danıştay, mahkeme veya hakim, belirli durumlarda kendiliğinden duruşma yapılmasına karar verebilir.

1567 Sayılı Kanun'a göre idari para cezasına itiraz, cezayı veren kuruma ve cezanın türüne göre değişiklik gösterir: Emniyet (trafik cezası): Sulh Ceza Hakimliğine. Belediye (zabıta cezası): İdare Mahkemesine. SGK: İdare Mahkemesine. Valilik/Kaymakamlık: İdare Mahkemesine. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı: İdare Mahkemesine. İtiraz süresi genellikle 15 gündür, ancak cezanın dayanağı olan kanuna göre bu süre değişebilir.

Uzman Erbaş sağlık raporunun iptal edilmesi durumunda, personelin sözleşmesi sağlık nedeniyle feshedilir ve askeri görevle ilişiği kesilir. Ancak, sağlık raporu iptali için idari yargı yoluna başvurulabilir. Sağlık raporu iptali için açılacak davada, bir avukattan hukuki destek alınması önerilir.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'na eklenen Geçici 9. madde, 27 Mart 2018 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu madde, 7103 sayılı Kanunun 23. maddesiyle eklenmiş olup, kaldırılan Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin tarafsız ve bağımsız olmadığı iddiasıyla Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvuruların derdest olması durumunda, ilgililere Ankara İdare Mahkemelerinde yargılamanın yenilenmesi talebinde bulunma hakkı tanımıştır.

İYOS ve İYÖS aynı sınavlardır. İYÖS, İdari Yargı Ön Sınavı'nın kısaltmasıdır. İYÖS'ün amacı, idari yargı hakim yardımcılığı sınavına girebilmek için adayların bilgi ve becerilerini ölçmektir.

İdari yargı, kamu kurum ve kuruluşları tarafından gerçekleştirilen hukuka aykırı iş ve işlemlere karşı açılan davaları kapsar. İdari yargının kapsadığı bazı kurumlar: İdare mahkemeleri. Vergi mahkemeleri. Bölge idare mahkemeleri. Danıştay. Ayrıca, Cumhurbaşkanının doğrudan yaptığı işlemler idari yargı denetimi dışındadır.

İdari kapatma kararına karşı dava açma süresi, ilgiliye işlemin tebliğini izleyen günden itibaren 60 gündür. Vergi mahkemelerinde ise dava açma süresi 30 gündür. Süreler, aksi özel bir düzenleme olmadıkça, tebliğ veya bildirimi izleyen günden itibaren hesaplanır. Dava açma süresi içinde, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılması için üst makamlara başvurulabilir.

Bölge İdare Mahkemeleri ve Danıştay'ın hiyerarşik sıralaması şu şekildedir: Bölge İdare Mahkemeleri, idari yargıda ilk derece mahkemelerinin bir üstü olarak yer alır ve istinaf başvurularını karara bağlar. Danıştay, idari yargının yüksek mahkemesidir ve bölge idare mahkemelerinin bazı kararlarına karşı yapılan itirazları inceler. Özetle: - Bölge İdare Mahkemeleri (ikinci derece) - Danıştay (yüksek mahkeme).

İdari yargılama usulünde süreler, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'na göre hesaplanır. Sürelerin hesaplanması şu şekilde yapılır: Gün olarak belirtilen süreler. Hafta veya ay olarak belirtilen süreler. Sürelerin başlangıcı, idari davalar için yazılı bildirimin yapıldığı tarihten itibaren işlemeye başlar. Sürelerin durması ise idareye yapılan bazı başvurularla mümkündür. Sürelerin hak düşürücü olması, idari yargıda önemli bir unsurdur; bu sürelerin kaçırılması, dava açma hakkını sona erdirir.

İdari yargılama usulünde 10/1 ve 10/2, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 10. maddesinin birinci ve ikinci fıkralarını ifade eder. Madde 10/1: İlgililer, haklarında idari davaya konu olabilecek bir işlem veya eylemin yapılması için idari makamlara başvurabilirler. Madde 10/2: İlgililer, altmış günün bittiği tarihten itibaren dava açma süresi içinde, konusuna göre Danıştaya, idare ve vergi mahkemelerine dava açabilirler. Bu madde, önceden idari bir işlemin tesis edilmemiş olduğu durumlarda, idari bir işlem tesisi istemiyle idareye yapılan başvurular üzerine açılacak davalarda süre yönünden uygulanması gereken kuralları belirler.

Kamu bankaları, idari yargı kapsamında değerlendirilebilir. İdari yargının görev alanına, kamu kurum ve kuruluşlarının idari işlemleri girer. Ancak, kamu bankalarının özel hukuk hükümlerine tabi olduğu durumlar da olabilir. İdari yargıda dava açılabilmesi için, işlemin hukuka aykırı olduğunun açıklanması ve belirli sürelerde başvuru yapılması gereklidir.

Aynen ifanın zımni reddi, alacaklının, gecikmiş ifayı hemen reddetmemesi ve dürüstlük kuralına uygun düşünme süresi içinde borçluya gecikmiş ifayı reddettiğini ve yerine tazminat istendiğini bildirmemesi durumunda gerçekleşir. Alacaklı, seçimlik hakkını kullanarak ya aynen ifadan vazgeçip olumlu zararın tazminini talep edebilir ya da sözleşmeden dönüp menfi zararın tazminini isteyebilir. Ayrıca, ek süre verilmesi gerekmeyen durumlarda, örneğin borçlunun ifayı gerçekleştirmeyeceğini açıkça söylemesi durumunda, hemen bildirimde bulunulmaması da zımni ret olarak değerlendirilebilir. Bu konuda kesin bir bilgi için bir avukata danışılması önerilir.

İdari işlem, idari yargı organlarınca verilen iptal kararlarının kesinleşmesiyle hükümsüz hale gelir. Ayrıca, idari işlemin hükümsüz hale geldiği durumlar şunlardır: Hukuka aykırılık. Kazanılmış hakların ihlali. İdari işlemin hükümsüz hale gelmesiyle, bu işlemin doğurduğu tüm hukuki sonuçlar da geçersiz olur.

Evet, idari yargı kararları geriye yürür. İdari yargı yerlerince verilen iptal kararları, dava konusu idari işlemi tesis edildiği tarihten itibaren ortadan kaldırarak, idari işlemden önceki hukuki durumun geri gelmesini sağlar. Ancak, bazı durumlarda iptal kararları ile hukuki durumun eski haline döndürülmesi mümkün olmayabilir.

İdari yargıda yargı kısıntısına bazı örnekler: Cumhurbaşkanının tek başına yaptığı işlemler. Yüksek Askeri Şura (YAŞ) kararları. HSYK kararları. Sıkıyönetim komutanlarının işlemleri. Askeri disiplin cezaları. Bazı idari işlemler.

İdari yargıda kesin kararlar, şekli ve maddi anlamda kesin hükümler olarak ikiye ayrılır. Şekli anlamda kesin hüküm: Bir kararın, itiraz ve yasa yollarından geçerek veya başvuru sürelerinin sona ermesiyle değişmez bir nitelik kazanması durumudur. Maddi anlamda kesin hüküm: Bir kararın, mahkeme tarafından yargılamanın sonunda verilmiş ve hakimin davadan el çekmesi sonucunu doğuran kararlar olmasıdır. Bazı kesin karar örnekleri: 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu'na göre, bu kanunda düzenlenen idari para cezalarına karşı yapılan itirazlar üzerine idare mahkemesinin verdiği kararlar. 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'na göre, sınır dışı etme kararlarına karşı idare mahkemesine yapılan başvurular üzerine verilen kararlar. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 46. maddesine göre, bazı davalar hakkında idari istinaf mahkemelerinin verdiği kararlar.