İdariYargı

Sağlık Bakanlığı tarafından soruşturma başlatılması durumunda, sağlık çalışanları üzerinde psikolojik baskı ve motivasyon kaybı yaşanabilir. Ayrıca, soruşturma süreci şu sonuçları doğurabilir: 1. Disiplin Cezaları: Çalışanlar hakkında uyarma, kınama, aylıktan kesme, kademe ilerlemesinin durdurulması veya memurluktan çıkarma gibi disiplin cezaları uygulanabilir. 2. İş Verimliliğinin Düşmesi: Soruşturma ve incelemelerin yoğunluğu, iş verimliliğinin düşmesine neden olabilir. 3. Yasal Süreç: Soruşturmaya karşı idari yargıda iptal davası açma hakkı bulunmaktadır. Soruşturmaların adil ve usulüne uygun yapılması, sağlık çalışanlarının haklarının korunması açısından önemlidir.

Adalet müfettişlerinin denetim yetkisi şu konuları kapsar: Denetleme. Araştırma ve soruşturma. Rapor düzenleme. Mevzuat değişikliği önerileri. Diğer görevler. Adalet müfettişleri, yargı yetkisine giren konulara karışamaz, tavsiye ve telkinde bulunamaz.

İdari davalarda 6 ay kuralı, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 20. maddesinde düzenlenmiştir.

İdari para cezasına itiraz süresi geçerse, ceza kesinleşir ve ödeme yükümlülüğü başlar.

İdari yargıda dava açma süresinde tebliğ tarihi esas alınır. Anayasa'nın 125. maddesi ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'na göre, idari işlemlere karşı açılacak davalarda süre, yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren işlemeye başlar.

İYUK 17, İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 17. maddesi anlamına gelir. İYUK 17. maddeye göre: 1. Danıştay ile idare ve vergi mahkemelerinde açılan iptal ve tam yargı davalarında, taraflardan birinin isteği üzerine duruşma yapılır. 2. Duruşma talebi, dava dilekçesi, cevap ve savunmalarda yapılabilir. 3. Duruşma davetiyeleri, duruşma gününden en az otuz gün önce taraflara gönderilir.

Uzman Erbaş sağlık raporunun iptal edilmesi durumunda, kişinin uzman erbaş adaylığı kabul edilmez ve bu işleme karşı idari yargıda yürütmenin durdurulması istemli iptal davası açılabilir. Dava açma süresi, işlemin tebliğinden itibaren 60 gündür ve bu sürenin geçirilmesinden sonra dava açmak mümkün değildir.

1567 Sayılı Kanun'a göre idari para cezasına itiraz, cezayı veren kuruma ve cezanın türüne göre değişiklik gösterir: Emniyet (trafik cezası): Sulh Ceza Hakimliğine. Belediye (zabıta cezası): İdare Mahkemesine. SGK: İdare Mahkemesine. Valilik/Kaymakamlık: İdare Mahkemesine. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı: İdare Mahkemesine. İtiraz süresi genellikle 15 gündür, ancak cezanın dayanağı olan kanuna göre bu süre değişebilir.

İYOS (İdari Yargı Ön Sınavı) ve İYÖS (İdari Yargı Ön Sınavı) aynı sınavdır.

İdari yargı, aşağıdaki kurumları kapsar: 1. İlk derece mahkemeleri: İdare ve vergi mahkemeleri. 2. İstinaf mahkemesi: Bölge İdare Mahkemeleri. 3. Yüksek mahkeme: Danıştay. Bu kurumlar, idarenin hukuka uygun hareket etmesini sağlamak ve bireylerin devlete karşı açtığı davalarda denetim yapmak amacıyla görev yapar.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'na eklenen Geçici 9. madde, 27 Mart 2018 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu madde, 7103 sayılı Kanunun 23. maddesiyle eklenmiş olup, kaldırılan Askeri Yüksek İdare Mahkemesinin tarafsız ve bağımsız olmadığı iddiasıyla Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvuruların derdest olması durumunda, ilgililere Ankara İdare Mahkemelerinde yargılamanın yenilenmesi talebinde bulunma hakkı tanımıştır.

İdari kapatma kararına karşı dava açma süresi, idari işlemin yazılı olarak tebliğ edildiği tarihten itibaren başlar.

Bölge İdare ve Danıştay, idari yargı hiyerarşisinde şu şekilde sıralanır: 1. Bölge İdare Mahkemeleri: İlk derece mahkemeleri olan idare ve vergi mahkemelerinin verdiği kararları inceleyen istinaf mahkemeleridir. 2. Danıştay: Türkiye'de idari yargının en yüksek yargı organıdır ve bölge idare mahkemelerinin kararlarına karşı yapılan temyiz başvurularını inceler.

İdari yargılama usulünde süreler şu şekilde hesaplanır: 1. Genel Dava Açma Süresi: 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'na göre, Danıştay ve idare mahkemelerinde dava açma süresi 60 gündür. 2. Süre Hesaplamasında İlk Gün: Süreler, tebliğ tarihini izleyen günden itibaren işlemeye başlar, ancak ilk gün hesaba katılmaz. 3. Özel Kanunlar: İlgili idari işlemin dayanağı olan özel mevzuat hükümlerinde farklı dava açma süreleri öngörülmüş olabilir. Bu durumda, özel kanunda belirtilen süre esas alınır. 4. Mücbir Sebepler: Mücbir sebep durumlarında (doğal afetler vb.), bu durumun belgelenmesi koşuluyla, mücbir sebebin ortadan kalkmasından itibaren 7 gün içinde dava açılabilir.

İdari yargılama usulünde 10/1 ve 10/2 maddeleri, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun ilgili hükümlerini ifade eder: 1. Madde 10/1: İlgililer, haklarında idari davaya konu olabilecek bir işlem veya eylemin yapılması için idari makamlara başvurabilirler. 2. Madde 10/2: Otuz gün içinde bir cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır. Bu maddelerde yapılan 14.07.2021 tarihli değişiklikle, daha önce 60 gün olan cevap süresi 30 güne düşürülmüştür.

İdari işlem, hukuka aykırı olduğu mahkeme tarafından tespit edildiğinde hükümsüz hale gelir. Bu süreçte: 1. İdari düzeltme yolu: İdari işleme karşı ilk olarak idari düzeltme yoluna başvurulabilir, bu yol sonuç vermezse veya kullanılmak istenmezse idari dava yoluna gidilebilir. 2. İdari dava: İdari yargı yerlerinde açılan dava sonucunda mahkeme, idari işlemin iptaline karar verirse, işlem ortadan kalkar ve hükümsüz olur. İdari dava açma süresi, işlemin tebliğinden itibaren 60 gündür.

Kamu bankaları, idari yargı kapsamında yer almaz. İdari yargı, devlet ve diğer kamu tüzel kişilerinin idari nitelikteki işlemlerini denetler. Kamu bankaları ise özel hukuka tabi olup, bu nedenle adli yargının görev alanına girerler.

Aynen ifanın zımni reddi, alacaklının, gecikmiş ifayı hemen reddetmemesi ve dürüstlük kuralına uygun düşünme süresi içinde borçluya gecikmiş ifayı reddettiğini ve yerine tazminat istendiğini bildirmemesi durumunda gerçekleşir. Alacaklı, seçimlik hakkını kullanarak ya aynen ifadan vazgeçip olumlu zararın tazminini talep edebilir ya da sözleşmeden dönüp menfi zararın tazminini isteyebilir. Ayrıca, ek süre verilmesi gerekmeyen durumlarda, örneğin borçlunun ifayı gerçekleştirmeyeceğini açıkça söylemesi durumunda, hemen bildirimde bulunulmaması da zımni ret olarak değerlendirilebilir. Bu konuda kesin bir bilgi için bir avukata danışılması önerilir.

İdari yargıda yargı kısıntısına örnekler şunlardır: 1. Cumhurbaşkanının Tek Başına Yaptığı İşlemler: Anayasa'ya göre, Cumhurbaşkanının re’sen imzaladığı kararlar ve emirler yargı denetimi dışındadır. 2. YAŞ Kararları: Yüksek Askeri Şura'nın terfi işlemleri ve kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma kararları yargı denetimi dışındadır. 3. HSYK Kararları: HSYK'nın meslekten çıkarma cezasına ilişkin olanlar dışındaki kararlarına karşı yargı yolu kapalıdır. 4. Sıkıyönetim Komutanlarının İşlemleri: Sıkıyönetim komutanlarının işlemlerine karşı yargı yoluna başvurulamaz. 5. Askeri Hizmete İlişkin Uyuşmazlıklar: Askeri olmayan makamlarca tesis edilmiş olsa bile, asker kişileri ilgilendiren idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıklar AYİM'de çözülür.

Evet, idari yargı kararları geriye yürür. İptal kararları, idari işlemi yapıldığı ilk tarihten itibaren ortadan kaldırır ve bu işlem hiç yapılmamış sayılır.