HücreBiyolojisi

DNA'nın kendini eşlemesi sırasında bazı hatalar onarılabilir: 1. Yanlış eşleşme: Bir nükleotidin karşısına yanlış nükleotid yerleşmesi gibi hatalar, DNA onarım merkezi tarafından düzeltilebilir. 2. Eksik nükleotid: DNA zincirinde nükleotid eksikliği durumunda, karşı zincirdeki nükleotid bilindiğinden hata onarılabilir. Ancak, DNA ipliğinin her iki tarafında nükleotid olmaması gibi hatalar onarılamaz.

Virüsler sadece canlılarda çoğalır çünkü çoğalmak için konak bir hücreye ihtiyaç duyarlar.

Nükleer laminanın görevleri şunlardır: 1. Mekanik Destek: Çekirdeğin şeklini korur ve deformasyon veya patlama riskini azaltır. 2. Kromatin Organizasyonu: DNA'nın yoğunlaşmasını ve açılmasını düzenleyerek gen ifadesi, DNA replikasyonu ve rekombinasyon süreçlerini kontrol eder. 3. Hücre Döngüsü Düzenlemesi: Hücre döngüsünün sorunsuz ilerlemesini sağlar. 4. DNA Tamiri: Çift sarmallı DNA kırıklarının onarımına katılır, böylece genom stabilitesini korur. 5. Nükleer Envelope Biyolojisi: Nükleer zarfın geçirgenliği, kırılganlığı ve dinamiklerini etkiler.

Makrovilli tıpta "mikroskopik ince uzantılardan her biri" olarak tanımlanır.

HSP70 (Heat Shock Protein 70), çeşitli hücresel süreçlerde önemli roller oynayan bir proteindir: 1. Moleküler şaperon: Proteinlerin doğru şekilde katlanmasını ve stabilize edilmesini sağlar. 2. Hücre koruması: Hücreleri ısı, toksinler ve enfeksiyonlar gibi stres faktörlerinden korur. 3. Bağışıklık yanıtı: Kanser veya enfeksiyon gibi durumlarda, bağışıklık hücrelerine antijenleri sunarak bağışıklık tepkisini düzenler. 4. Hormon sinyali: Glukokortikoid, östrojen, progesteron, androjen ve aldosteron gibi hormonların reseptörlerine bağlanmada rol oynar. 5. Kalp koruması: Kalp hücrelerinin strese adaptasyonunu sağlar. Ayrıca, HSP70'in kanser tedavisinde potansiyel bir hedef olduğu ve yeni tedavi yöntemlerinin geliştirilmesinde kullanıldığı da bilinmektedir.

Antijen sunan hücreler (APC), antijenik molekülleri işleyip MHC molekülleri ile bağışıklık sistemi hücrelerine (T lenfositler) sunan hücrelerdir. Başlıca antijen sunan hücreler: Makrofajlar. Dendritik hücreler. B lenfositler. Ayrıca, nötrofil, eozinofil, NK hücre, fibroblastlar, epitel hücreleri ve endotel hücreleri gibi bazı hücreler de MHC sınıf II molekülü sentezleyebilir ancak profesyonel APC'ler kadar etkin değildirler.

Veziküller farklı işlevlere ve içeriklere göre çeşitli türlere ayrılır: 1. Taşıma vezikülleri. 2. Sekretuar veziküller. 3. Lizozomlar. 4. Endozomlar. 5. Ekzozomlar ve ektozomlar. Ayrıca, veziküller boyutlarına göre de sınıflandırılabilir: pankreasın asiner hücrelerinde 200 ila 1200 nm arasında, nöronlarda ise 30 ila 50 nm arasında değişebilir.

Katabolik reaksiyonlar aşağıdaki amaçlar için kullanılır: 1. Enerji Üretimi: Katabolik süreçler, karmaşık moleküllerin daha basit olanlara parçalanması sırasında enerji açığa çıkarır ve bu enerji, hücrelerin işlevlerini yerine getirmesi için ATP moleküllerine dönüştürülür. 2. Atık Ürünlerin Oluşumu: Katabolizma sonucunda su, karbondioksit ve üre gibi atık maddeler oluşur ve bunlar vücuttan atılır. 3. Hücre Onarımı ve Büyümesi: Katabolik reaksiyonlar, anabolizma için gerekli enerjiyi sağlar, bu da hücrelerin onarımı ve büyümesi anlamına gelir. 4. Kimyasalların Detoksifikasyonu ve Metabolik Yolların Düzenlenmesi: Katabolizma, kimyasalları detoksifiye etmek ve metabolik yolları düzenlemek için de önemlidir.

Sodyum, hücreye giren besinlerin ve suyun tutulmasını sağlamak için dışarı atılır. Bu süreç, Na-K ATPaz kanalı aracılığıyla gerçekleşir ve enerji gerektirir.

Kanser infiltrasyonu, kanser hücrelerinin yerleştiği dokudan çıkıp çevredeki sağlıklı hücrelere yayılmasıdır. Bu durum, kanser hücrelerinin sınırlarını aşarak yakındaki organlara, sinirlere veya damarlara doğru ilerlemesi anlamına gelir ve kanserin daha agresif olduğunu gösterir.

Amiloplast, nişastayı bitki hücrelerinde depolar. Genellikle yumru (patates) ve soğan gibi vejetatif bitki dokularında bulunur.

İskelet sisteminde kaslar, miyosit adı verilen hücrelerin bir araya gelmesiyle üretilir. Kasların üretim süreci şu şekilde özetlenebilir: 1. Hücre Birleşimi: Kas hücreleri, kas tellerini oluşturmak üzere birleşir. 2. Kas Demetleri: Kas tellerinin birleşmesiyle kas demetleri oluşur. 3. Destek ve Beslenme: Kaslar, bağ dokusu ve kan damarları aracılığıyla desteklenir ve beslenir. Ayrıca, kemiklerin içindeki kırmızı kemik iliği de kan hücrelerinin üretimi sırasında kasların oluşumuna katkıda bulunur.

İntegral ve periferik zar proteinleri arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Konum: - İntegral proteinler, hücre zarının fosfolipit tabakasını baştan sona kateder veya onun içine gömülür. - Periferik proteinler, zarın sadece bir yüzeyine (iç veya dış yüzeye) gevşek şekilde bağlıdır. 2. Yapı: - İntegral proteinler, hidrofilik ve hidrofobik bölgelere sahiptir, bu da onların hem su hem de lipid molekülleriyle etkileşime girmesini sağlar. - Periferik proteinler, ağırlıklı olarak hidrofiliktir ve zarın içine nüfuz eden bölgelere sahip değildir. 3. Fonksiyon: - İntegral proteinler, taşıma, iletişim ve hücre bileşenlerinin ankrajlanması gibi çeşitli hücresel işlevlerde rol oynar. - Periferik proteinler, hücre sinyalleşmesinde, enzim aktivitesinde ve yapısal destekte görev alır. 4. Çıkarılma: - İntegral proteinlerin zardan çıkarılması için deterjan gibi yıkıcı yöntemler gereklidir. - Periferik proteinler, tuz konsantrasyonu veya pH değişiklikleri gibi basit yöntemlerle zardan kolayca ayrılabilir.

Plazmalemma ve plastidler çalışmazsa, hücrenin ve bitkinin yaşamı ciddi şekilde tehlikeye girer. Plazmalemma (hücre zarı) işlevlerini yerine getiremediğinde: - Geçirgenlik kontrolü bozulur, hücre gerekli besin maddelerini alamaz ve atıklardan kurtulamaz. - Sinyal iletimi aksar, hücre çevredeki değişikliklere yanıt veremez. - Mekanik destek sağlanamaz, hücre aşırı genişleyebilir veya büzülebilir. - Koruyucu bariyer işlevi kaybolur, hücre zararlı maddelere ve mikroorganizmalara karşı savunmasız kalır. Plastidler (kloroplast, kromoplast, lökoplast) çalışmadığında: - Fotosentez durur, bitki besin üretemez. - Renk pigmentlerinin üretimi ve depolanması bozulur, bitkinin görünümü ve gelişimi olumsuz etkilenir.

Gamet sayısı (n), bir organizmanın haploid kromozom sayısını hesaplamak için aşağıdaki adımlar izlenerek bulunur: 1. Diploid kromozom sayısının belirlenmesi: Organizmanın hücrelerindeki toplam kromozom sayısı (2n) tespit edilir. 2. Haploid kromozom sayısının hesaplanması: Diploid kromozom sayısının yarısı alınarak haploid kromozom sayısı bulunur (n = 2n/2). Örneğin, insanlarda diploid kromozom sayısı 46 (2n = 46) olduğundan, haploid kromozom sayısı 23’tür (n = 23).

Koful sayısı ve büyüklüğü şu faktörlere göre değişir: 1. Bitkinin Türü ve Yaşı: Tropik ve sıcak iklim bitkilerinde su depolamak için daha büyük ve fazla koful bulunur. 2. Ortam Koşulları: Bitkinin bulunduğu ortamın nem ve besin durumu koful özelliklerini etkiler. 3. Depolama İhtiyacı: Bitkilerin besin depolama ihtiyacına göre koful sayısı ve büyüklüğü değişir. 4. İşlevsel Farklılıklar: Kofullar, su, besin maddeleri, atık ürünler ve pigmentler gibi çeşitli maddeleri depolamak için farklılık gösterir.

Sentrozom ve kloroplast organelleri, tüm ökaryot hücrelerde ortak olarak bulunmaz.

Glia hücreleri, sinir sistemi için hayati öneme sahiptir çünkü çeşitli kritik işlevler üstlenirler: 1. Homeostazın Sağlanması: Glia hücreleri, beyin ve sinir sisteminde homeostazın korunmasına yardımcı olur. 2. Miyelin Üretimi: Oligodendrositler, aksonları miyelin kılıfıyla sararak elektriksel sinyallerin daha hızlı iletilmesini sağlar. 3. Nöronlara Destek: Astrositler, nöronların sağlıklı çalışması için gerekli ortamı hazırlar ve fiziksel destek sağlar. 4. Bağışıklık Fonksiyonu: Mikroglia, beynin bağışıklık hücreleri olarak görev yapar ve zararlı mikroorganizmaları yok eder. 5. Sinaptik Bağlantılar: Glia hücreleri, sinapsların modülasyonuna katılarak nöronlar arasındaki iletişimi düzenler. Bu nedenle, glia hücrelerinin eksikliği veya işlev bozuklukları, nörolojik hastalıklara ve sinir sisteminin düzgün çalışmamasına yol açabilir.

Hassal hücreleri, timus bezinin medullasında bulunan yapılardır ve şu işlevleri yerine getirirler: 1. Sitokin ve büyüme faktörü salınımı: Epitel hücrelerinden sitokin ve timik stromal lenfopoietin (TSLP) gibi büyüme faktörlerini serbest bırakırlar. 2. T-lenfosit eğitimi ve farklılaşması: Üretilen interlökinler (IL-4 ve IL-7 gibi) sayesinde T-lenfositlerin eğitimini ve farklılaşmasını sağlarlar. 3. Antijen sunan hücrelerle iletişim: Timik mikroçevrede, antijen sunan hücrelerle timik T hücreleri arasındaki haberleşmede rol alırlar. Hassal hücrelerinin tam işlevi ve kökeni hala net olarak bilinmemektedir.

Çekirdeğin içinde ökaryot hücrelerde bulunan hücreler şunlardır: 1. Kromatin: DNA ve özel proteinlerin birleşmesinden oluşur, hücre bölünmesi sırasında kromozomları oluşturur. 2. Çekirdekçik (Nükleolus): Ribozomal RNA (rRNA) sentezinin gerçekleştiği ve ribozomların üretildiği yerdir. 3. Çekirdek Plazması (Nükleoplazma): Çekirdeğin içini dolduran sıvıdır, DNA, RNA ve çeşitli molekülleri barındırır. Prokaryot hücrelerde ise zarla çevrili bir çekirdek bulunmaz, genetik materyal sitoplazmada serbest hâlde yer alır.