Hiciv

Hicvin amacı, bir insanı, bir kurumu veya toplumu alaycı bir şekilde ele alarak, onların kötü yanlarını komik bir şekilde dile getirmek ve eleştiri yapmaktır. Ayrıca, hiciv eserlerinde insanları güldürmek ve mizahi bir eser ortaya çıkarmak da önemli bir amaçtır.

Hiciv, mizah ve ironi kullanarak toplumsal eleştirinin yapıldığı bir sanat biçimidir. Bazı hiciv örnekleri: 1. Jonathan Swift'in "Gulliver'in Seyahatleri" adlı eseri, dönemin toplumsal ve siyasi yapısını alaya alan derin bir hiciv örneğidir. 2. Voltaire'in "Candide" adlı kitabı, 18. yüzyılın toplumsal düzenini ve iyimserliği eleştiren bir hicivdir. 3. Mark Twain'in "Huckleberry Finn'in Maceraları" romanı, 19. yüzyıldaki ırkçılığı hicveden bir eserdir. 4. Ahmet Hamdi Tanpınar'ın "Saatleri Ayarlama Enstitüsü" romanı, Türkiye toplumu ve kurumlarına yönelik bir hiciv olarak değerlendirilir. 5. İnternet üzerindeki mizahi haber siteleri, günümüzdeki toplumsal konulara ve modern gazetecilik anlayışına karşı hicivler sunar.

En iyi hiciv ustası olarak kabul edilen şairler arasında Nef'i ve Şair Eşref öne çıkmaktadır. Nef'i, 17. yüzyıl Türk şairi olup, hiciv türündeki eserleriyle tanınır ve divan edebiyatında bu türün zirve noktası olarak görülen "Siham-ı Kaza" adlı eserin yazarıdır. Şair Eşref ise 19. yüzyılda yaşamış, hicivleriyle toplumsal ve siyasi konuları eleştiren bir şairdir.

Evet, "Hayvan Çiftliği" bir alegori olarak kabul edilir. Bu eser, George Orwell tarafından 1945 yılında yazılmış ve siyasi ve toplumsal bir hiciv niteliği taşır. Orwell, bu alegoriyle totaliter rejimlerin işleyişini ve devrimlerin yozlaşmasını eleştirir.

Harnâme, Türk edebiyatında önemli bir eserdir çünkü: 1. İlk fabl örneği olarak kabul edilir. 2. Mizah ve hiciv edebiyatı açısından büyük bir değere sahiptir. 3. Güncelliğini koruyan bir konu işler; işlenen meseleler, yazıldığı dönemden günümüze kadar geçerliliğini korumuştur. 4. Şairin ustalığını gösterir; eser, küçük hacmine rağmen klasik bir mesnevide bulunması gereken bölümleri ihtiva eder.

Yergici ve hicivci terimleri, bir kimseyi veya bir şeyi yeren, eleştiren kişi anlamına gelir. Hiciv ise, bir kişiyi, bir toplumu, bir âdeti, kusur ve eksiklikleri iğneleyici sözlerle, alaylı ifadelerle yeren yazı ve şiirleri ifade eder.

Zübükzade, Aziz Nesin'in aynı adlı romanından uyarlanan ve Kartal Tibet tarafından yönetilen 1980 yapımı bir filmin baş karakteridir. Film, Türkiye'deki siyasetteki çarpık karakterleri hicvederek anlatır.

Misvak dergisi, İnternet üzerinden yayınlanan bir mizah ve hiciv dergisidir.

Satir ve hiciv kavramları birbirine çok yakın olsa da aynı şey değildir. Hiciv, bir kimseyi, bir nesneyi ya da yeri yermek, toplumun ya da düzenin aksayan yanlarını eleştirmek amacıyla yazılan manzum ve mensur ürünlerin adıdır. Satir ise, hicvin sadece manzum ürünler için kullanılan bir terimdir.

Hiciv ve satire kavramları benzer anlamlar taşısa da, farklı bağlamlarda kullanılırlar: 1. Hiciv: Bir kişiyi, bir toplumu, bir âdeti veya toplumdaki kusur ve eksiklikleri yermek, alaycı bir dille eleştirmek amacıyla yazılan manzum veya mensur ürünler için kullanılan bir terimdir. 2. Satire: Edebiyatta, mizahı ve ironiyi kullanarak toplumdaki hem belirli hem de daha geniş konulara dikkat çeken yapıcı sosyal eleştiri olarak tanımlanır.

"Zübük" filmi, Aziz Nesin'in aynı adlı romanından uyarlanarak, meslekten men edilmiş üçkağıtçı bir milletvekili İbrahim Zübükzade'nin hikayesini anlatır. Film, Türk siyasetindeki sorunları ve çarpıklıkları hicvederek, karakterlerin menfaat odaklı tutumlarını ele alır.

"Zübük" kelimesi, Aziz Nesin'in aynı adlı romanından uyarlanan bir karakteri ve hikâyeyi ifade eder. Roman, 1961 yılında yayımlanmış ve 1980 yılında Kemal Sunal'ın başrolünde olduğu bir film olarak sinemaya uyarlanmıştır. Hikâye, Türk siyaset sahnesinde sıkça karşılaşılan yolsuzluk, ikiyüzlülük ve çıkarcılık gibi sorunları hicveder.

Evet, "hiciv" ve "yergi" aynı şeyi ifade eder. Bu terimler, edebiyat ve sanatta bir kişi, olay veya durumun iğneleyici sözlerle, alaylı ifadelerle eleştirildiği bir türü tanımlar.

Nef'i'nin en büyük düşmanlarından biri, IV. Murad döneminde sadrazam olan Bayram Paşa'dır.

Jonathan Swift, "Gulliver'in Gezileri" adlı eseri, İngiliz toplumunu ve onun siyasi, dini ve sosyal kurumlarını eleştirmek amacıyla yazdı. Swift, bu eserde hiciv kullanarak, 18. yüzyıl İngiltere'sindeki Whig Partisi'ni ve diğer siyasi grupları hedef aldı.

"A Dirty Shame", John Waters tarafından yazılan ve yönetilen 2004 yapımı bir Amerikan hiciv komedisidir. Filmin konusu, Baltimore'da geçen ve cinselliğe karşı muhafazakar tutumları olan sakinlerle, kazara geçirdikleri kafa travmaları sonucu seks bağımlısı olan bir grup insanın arasındaki çatışmayı anlatır. Başrollerde Tracey Ullman, Johnny Knoxville, Selma Blair ve Chris Isaak yer almaktadır.

Ian McEwan'ın "Hamamböceği" romanı, ekonominin akışını tersine çevirmeyi amaçlayan "Tersincilik" ideolojisinin popülerleştiği bir İngiltere'de geçiyor. Romanın konusu, iğrenilen bir yaratık olan Jim Sams'in, anlam veremediği bir dönüşümle İngiltere başbakanının bedeninde bulmasını ve bu durumun yarattığı büyük sorunları anlatıyor. Roman, İngiliz mizah geleneği ile Kafka'nın dünyasını buluşturarak keskin bir hiciv sunuyor.

Şair Nef'i, IV. Murad'ın eniştesi Bayram Paşa hakkında yazdığı hiciv şiiri nedeniyle 1635 yılında idam edilmiştir.

Ziya Paşa, Zafernâme adlı eseri, Ali Paşa'nın Girit İsyanı'nı bastırma yöntemini hicvetmek amacıyla yazdı. 1866'da Girit'teki Rum isyanı sırasında, Ali Paşa adanın idaresini muhtariyet şekline bağlayarak Türkiye'nin aleyhinde büyüyebilecek bir olayı yatıştırmayı başardı.

Aşık Seyrani, taşlama ve hiciv şiirleriyle meşhurdur.