İdam

Çandarlı Halil Paşa, İstanbul'un fethinden sonra Avrupa'da yeni bir Haçlı ittifakı kurulacağından endişe ederek kuşatmanın zayıflatılmasını veya kaldırılmasını önerdiği için Fatih Sultan Mehmet tarafından idam ettirilmiştir. Ayrıca, II. Murad'ın ölümünden sonra II. Mehmet'in tahta çıkışını desteklemesine rağmen, padişahın yetkilerindeki sınırlandırmalara rağmen stratejik konularda kararlarda ısrarcı olması ve lala Zağanos Mehmet Paşa ile arasında yaşanan tartışmalar da idamında etkili olmuştur. Çandarlı Halil Paşa, Osmanlı tarihinde idam edilen ilk sadrazamdır.

Giyotin, idam mahkûmlarının başını kesmek amacıyla geliştirilmiş bir idam aracıdır. Giyotinin kullanım amaçları: İnsancıl infaz: Fransız doktor Joseph-Ignace Guillotin, ölüm cezalarının hızlı ve acısız bir şekilde uygulanmasını savunmuştur. Toplumsal düzen: Devrim dönemlerinde, özellikle Fransa'da, çok sayıda idam gerekmiştir. Giyotin, Orta Çağ'dan beri farklı isimlerle ve tasarımlarla çeşitli ülkelerde kullanılmıştır.

Nikolay Çavuşesku, 25 Aralık 1989'da, Noel Günü gerçekleştirilen göstermelik bir askeri mahkemenin ardından, eşi Elena ile birlikte kurşuna dizilerek idam edilmiştir. Çavuşesku ve eşi, yasadışı mal edinme ve soykırım suçlarından yargılanmış ve ölüme mahkum edilmişlerdir.

Giyotin, idam cezalarının daha hızlı, acısız ve insancıl bir şekilde gerçekleştirilmesi amacıyla icat edilmiştir. Bu fikri ortaya atan kişi, Fransız doktor Joseph-Ignace Guillotin'dir. Giyotinin tasarımında büyük katkıları olan bir diğer kişi ise kraliyet doktoru Antoine Louis'dir.

Thomas More, Kral VIII. Henry'yi İngiltere Kilisesi'nin başı olarak kabul etmediği için idam edilmiştir. More, Katolik bir inançla yetişmiş ve Kral Henry VIII'in evliliklerine ve kilise reformlarına karşı çıkmıştır.

Giyotinle idam edilenlerin sayısı kesin olarak bilinmemekle birlikte, tarihçiler ilk on yılda yaklaşık 15.000 kişinin giyotinle idam edildiğini tahmin etmektedir. Nazi Almanyası'nda ise 1938-1945 yılları arasında 40.000 kişinin giyotinle idam edildiği kaydedilmiştir.

Tepedelenli Ali Paşa, Osmanlı Devleti'ne isyan ettiği için idam edilmiştir. İsyanının bazı nedenleri: Osmanlı Devleti'nden yarı-bağımsız hareket etmesi. Farklı Avrupa ülkeleriyle doğrudan ilişkiler kurması. Rumların bağımsızlık hareketlerini bastırmak için sert önlemler alması. Oğullarının, babalarının kurtulması için Arnavutlara gizli yazılar göndererek isyan etmelerine çalışmaları. 24 Ocak 1822'de teslim olsa da, idam kararı bozulmamış ve 5 Şubat 1822'de idam edilmiştir.

Türkiye'de son idam, 25 Ekim 1984 tarihinde Hıdır Aslan'a uygulanmıştır. İdam cezası, 2002 yılında yapılan yasal düzenlemeyle tamamen kaldırılmış ve yerine ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası getirilmiştir.

1825 yılından 1972'de ölüm cezasının kaldırılmasına kadar, Sing-Sing hapishanesinde 614 kişi idam edilmiştir. Bu idamların tamamı elektrikli sandalye ile gerçekleştirilmiştir ve sandalyenin lakabı "Old Sparky" (Eskici) olarak bilinmektedir.

Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, II. Viyana Kuşatması'nın başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından, Sultan IV. Mehmed'in emriyle 25 Aralık 1683'te Belgrad'da idam edilmiştir. Paşa'nın idam edilmesine, saraydaki muhaliflerinin, onun padişahın güvenini sarstığını iddia etmeleri neden olmuştur.

Şehzade Orhan, İstanbul'un Fethi sırasında keşiş kılığına girerek şehirden kaçmaya çalışırken Osmanlı askerleri tarafından yakalanıp idam edildiği için ölmüştür. Bunun sebebi, Bizans İmparatorluğu'nun Şehzade Orhan'ı Osmanlı'ya karşı bir tehdit olarak kullanması ve Osmanlı tahtına geçirilmek istenmesidir.

Patrona Halil, 25 Kasım 1730'da, 26 kişilik asi ekibiyle bir "savaş meselesi" bahanesiyle Bağdat Köşkü’ne toplantıya çağrıldıktan sonra düzenlenen bir suikast sonucu idam edilmiştir. İdam edilmesinin nedeni, 28 Eylül 1730'da başlayan ve günlerce süren Patrona Halil İsyanı sırasında Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa ile birlikte 37 kişinin kellesinin kesilmesini istemiş olmasıdır. Patrona Halil'in idamıyla, bozulan devlet düzeninin yeniden tesis edilmesi amaçlanmıştır.

Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, II. Viyana Kuşatması'nın başarısızlıkla sonuçlanması nedeniyle idam edilmiştir. Kuşatmanın başarısız olmasında, gerekli istihbarata sahip olmaması, düşmana karşı eksik hazırlıklar yapması ve ağır topları getirmemesi gibi stratejik hatalar yaptığı düşünülmektedir. Bu olaylar, padişah IV. Mehmed'in Kara Mustafa Paşa'ya olan güvenini sarsmış ve muhaliflerinin de etkisiyle paşa, 25 Aralık 1683'te idam edilmiştir.

Seyyid Ali İmadeddin Nesimi, 14. yüzyılda yaşamış bir Hurûfi şairidir. İdam edilmesinin nedeni, şiirlerinde Tanrı'nın insanda tecelli ettiğini savunması ve Hurûfi düşüncelerini yaymasıdır. Nesimi, Alevi-Bektaşi geleneğinde "Yedi Ulu Ozan" arasında kabul edilir.

Marie Antoinette, Fransız Devrimi sırasında "vatan hainliği" ile suçlanarak idam edildi. İdamının başlıca nedenleri arasında: - Cömert harcamaları ve sosyal reformlara karşı çıkması. - Propaganda faaliyetleri. 16 Ekim 1793'te giyotinle idam edildi.

Çandarlı Halil Paşa, 10 Temmuz 1453 tarihinde İstanbul'un fethinden sonra Fatih Sultan Mehmet'in emriyle idam edilmiştir. İdam süreci şu şekilde gelişmiştir: 29 Mayıs 1453'te İstanbul'un fethinden sonra, 1 Haziran 1453'te II. Mehmet, Çandarlı Halil Paşa'yı görevinden azletti. Çandarlı Halil Paşa ve çocukları tutuklandı. Çocukları serbest bırakılırken, Çandarlı Halil Paşa Yedikule'de Altın Kapı'da 40 gün hapis edildi. 10 Temmuz 1453'te gözlerine mil çekildikten sonra idam edildi. Tarihçiler arasında bu idam kararının nedenleri hakkında farklı görüşler bulunmaktadır.

Neron, 68 yılında bir askerî darbe ile devrildikten sonra, Roma Senatosu'nun idam tehdidi altında, katibi Epaphroditos'un yardımıyla kendini hançerleyerek intihar etti. Neron'un intihar etmeden önceki son sözlerinin "Ey Jüpiter, içimde nasıl bir sanatçı yok oluyor!" olduğu söylenir.

Yedikule Zindanları'nda idam edilen bazı kişiler: Sultan İbrahim'in oğlu Şehzade Süleyman. Sadrazam Halil Paşa ve Baltacı Mehmet Paşa. Mihail Kantakuzinos. Son Trabzon Rum İmparatoru David Komnenos ve oğulları. Genç Osman (II. Osman). Ayrıca, Yedikule Zindanları'nda birçok yabancı elçi ve devlet adamı da hapsedilmiştir.

Tatar Ramazan karakterinin idam edilmesinin nedeni, Tatar Ramazan dizisindeki Elmas karakterinin işlediği bir suç nedeniyle idam edilmesidir. Tatar Ramazan romanında ise karakterin idam edilip edilmediğine dair bir bilgi bulunmamaktadır. Tatar Ramazan, Kerim Korcan'ın 1969 yılında yayımlanan ve hapishane yaşamından kesitler sunan bir hikâye kitabıdır. Ayrıca, Tatar Ramazan, 1990'larda başrolünü Kadir İnanır'ın oynadığı iki film serisi olarak da sinemaya uyarlanmıştır.

Giordano Bruno, Kopernikçi gök sistemini savunduğu ve kilise öğretilerine karşı fikirler ileri sürdüğü için yakılmıştır. Bruno'nun ceza almasına sebep olan bazı görüşleri şunlardır: Evrenin sonsuzluğu ve her zaman var olduğu; Tek bir ruhun iki bedende var olabileceği; Şeytanın kurtuluşa ereceği; Musa'nın bir sihirbaz olduğu ve sihri Mısırlılardan öğrendiği; Elçilerin çoğunun sihirbaz olduğu; Sadece Yahudilerin Adem ve Havva'dan geldiği, diğer insanların bir gün önce yaratılan başka bir çiftten geldiği; Ruhların bir bedenden diğerine geçebileceği ve hatta gezegenleri dolaşabileceği. Bruno, 17 Şubat 1600 tarihinde kazığa bağlanarak diri diri yakılmıştır.