Hiciv

Mezbaha 5 (Slaughterhouse-Five), Kurt Vonnegut'un yazdığı, kısmen otobiyografik, savaş karşıtı, bilimkurgu ve hiciv içeren bir romandır. Romanın temel konuları: Dresden Bombardımanı: Roman, ana karakter Billy Pilgrim'in ağzından, onun 2. Dünya Savaşı'ndaki deneyimlerini ve zaman yolculuklarını anlatır. Zaman Yolculuğu: Billy, gözlerini kapatıp açarak istem dışı bir şekilde zamanda yolculuk yapar. Savaş Eleştirisi: Kitap, savaşın anlamsızlığını ve yıkıcılığını vurgular. Vonnegut, tarihi olayları kurgu ile birleştirerek hüzün, eğlence, tiksinti ve azameti bir araya getirir.

"Zübük" filmi, Aziz Nesin'in aynı adlı romanından sinemaya uyarlanmış olup, Türk siyasi yapısındaki çarpık karakterleri hicveder. Filmin konusu: Meslekten men edilmiş siyasetçi İbrahim Zübükzade, sözünde durmayan ve ahlaksız bir adamdır. Gazeteci Yaşar, Zübükzade'nin yaşam öyküsünü araştırmak ister. Gittiği köyde, Zübükzade'nin rüşvetle zenginleştiği ve yağcılıkla parti başkanlığına yükseldiği anlatılır. Zübük, bir evlenme vaadiyle muhalefet partisinden olan Kadir Ağa'nın kızını kandırır. Uyanık Zübük, herkesi birbirine düşürür ve sonunda halkın belediye reisi olması için yalvarmasına neden olur. Tüm komploları savuşturan Zübük, kendini milletvekili seçtirir. Gazeteci Yaşar, Zübük'le yüzleştiğinde, onun halkı kötüleyip kendini dürüst biri olarak tanıtmasına şaşırır. Ancak, Zübük'ün kendisine de oyun oynaması, Yaşar'ın halkın çaresizliğini anlamasını sağlar.

"Veep", Amerikan politik hiciv ve komedi dizisidir. Dizinin konusu, kurgusal olarak Amerikan Başkan Yardımcısı olan Selina Meyer'in yaşadığı olayları ve siyasi maceraları merkezine alır. Selina Meyer, güçlü ve etkili bir kadın lider olarak görünse de, gerçekte karmaşık siyasi dünyada pek de etkili olamayan bir figürdür.

Gulliver'in Gezileri, hiciv (satirik kurgu) ve fantazya (fantezi) edebiyat türlerinde sınıflandırılır. Eser, İrlandalı yazar Jonathan Swift tarafından 1726 yılında yazılmıştır.

99 Francs, Frédéric Beigbeder'in 2000 yılında yayımlanan ve modern tüketim toplumunu ile reklam endüstrisini eleştiren bir romandır. Romanın konusu, büyük bir reklam ajansında metin yazarı olan Octave Parango'nun hikayesini anlatır. Romanın ana fikirleri arasında tüketici toplumunun ve reklam endüstrisinin eleştirisi, reklamın insanların bilinci ve davranışları üzerindeki etkisi, kişisel kriz ve hayatın anlam arayışı yer alır. Ayrıca, 2007 yılında Jan Kounen tarafından aynı isimle bir film uyarlaması yapılmıştır.

Hiciv ve eleştiri şiiri, bir kişi, olay veya durumun iğneleyici sözler ve alaylı ifadelerle eleştirildiği şiir türüdür. Hiciv ve eleştiri şiirinin bazı özellikleri: Edebî tür: Hiciv, edebi bir tür değil, edebi türlerin herhangi birinde ortaya konulan bir tavır ve tutumdur. Nazım ve nesir: Hicivler, nazım veya nesir olarak yazılabilir. Amaç: Toplumun ya da düzenin aksayan, kusurlu yanlarını iğneleyici ve alaycı bir tavırla eleştirmek amaçlanır. Konu: Zengin-fakir farkı, halkın aç kalması ve devlet görevlilerinin zulmü gibi sosyal konular sıkça işlenir. Örnek hiciv ve eleştiri şairleri arasında Bağdatlı Ruhi, Nef'î, Ziya Paşa, Şair Eşref ve Neyzen Tevfik bulunur.

"Tahir Efendi bana kelp demiş", 17. yüzyıl şairi Nef'i'nin, dönemin Şeyhülislam Tahir Efendi'ye yazdığı hiciv dolu bir şiirden bir dizedir. Dizenin anlamı şu şekildedir: Tahir Efendi bana köpek (kelp) demiş. Bu sözdeki iltifat açıkça ortadadır. Benim mezhebim Malikidir. İnancıma göre köpek temizdir (tahirdir). Nef'i, bu dizede "tahir" kelimesini hem temiz hem de kişi adı olarak kullanarak, Tahir Efendi'yi köpek yerine koymuştur.

Bazı hiciv filmleri: Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb (Dr. Garipaşk) (1964). Bamboozled (2000). Bulworth (1998). Network (Şebeke) (1976). Putney Swope (1969). Hollywood Shuffle (1987). The Toxic Avenger (1984). Hayatın Anlamı (1983). Borat (2006). Don't Look Up (2021). Hiciv filmleri, politik, sosyal ve kültürel konuları eleştirel bir bakış açısıyla ele alır ve izleyiciyi güldürürken düşündürür.

Nef’i’nin bazı hicivleri: Vezir Tahir Efendi’ye hiciv: >Bize kelb demiş Tahir Efendi / İltifatı bu sözüyle zahirdir / Maliki’dir benim mezhebim zira / İtikadımca kelb, tahirdir. Bayram Paşa’ya hiciv: >Gürcü hınzırı, a samsun-ı muazzam, a köpek / Nerde sen, nerde sadrazamlık, a köpek / Vay ol devlete kim ola mürebbisi anun / Bir senin gibi deni cehl-i mücessem, a köpek. Sihâm-ı Kazâ adlı eserinden bir örnek: >Gökten nazire indi Sihâm-ı Kazâ’sına / Nef’i dilile uğradı Hakk’ın belâsına. Nef’i, kasideleriyle de tanınan bir şair olup, övgü ve yergilerde mübalağaya kaçan bir üslup kullanmıştır.

Refik Halid Karay'ın "Bir Avuç Saçma" adlı eseri, kronik (deneme) türündedir. Kitap, yazarın günlük hayatın çeşitli konularına dair görüşlerini içeren 39 sohbet türünden yazıdan oluşmaktadır.

Zübük filmi, Aziz Nesin'in aynı adlı romanından uyarlanmış olup, Türk siyasi yapısındaki çarpık karakterleri hicveder. Filmin konusu kısaca şu şekildedir: Milletvekili İbrahim Zübükzade, hilebaz ve sözünde durmayan bir siyasetçidir. Gazeteci Yaşar, Zübükzade'nin yaşam öyküsünü araştırmak için gittiği köyde, halkın milletvekilinden nefretle söz ettiğini duyar. İş hayatına kâtip olarak başlayan Zübük, rüşvetlerle zenginleşmiş ve siyasi kariyerinde yükselmiştir. Partili veya partisiz herkesi kendi çıkarları doğrultusunda manipüle ederek önce belediye başkanı, sonra da milletvekili olur. Ancak gazeteci Yaşar'ın araştırmaları, Zübük'ün gerçek yüzünü ortaya çıkarır. Film, izleyiciyi güldürürken düşündürerek, Türkiye’nin siyasi yapısını ve toplumun bu yapıyla olan ilişkisini cesurca sorgulamaktadır.

Nefi, övgü ve yergilerinde aşırıya kaçtığı için hiciv yazmıştır. Nefi, özellikle Vezir Bayram Paşa hakkında yazdığı hicivler nedeniyle 27 Ocak 1635'te öldürülmüştür. Ayrıca, dönemin müftüsü ile arasında geçen bir atışma da hiciv yazmasına neden olmuştur. Nefi, devlet adamlarını eleştirmek ve toplumun aksayan yönlerini iğneleyici bir dille eleştirmek amacıyla da hiciv yazmıştır.

Hifzi nefi ifadesi edebiyatta bir terim olarak kullanılmamaktadır. Ancak, Nefi edebiyatta önemli bir yere sahip bir şairdir. Asıl adı Ömer olan Nefi, 17. yüzyılda yaşamış ve kasideleri ile tanınmıştır. Nefi kelimesi, Divan edebiyatında övgü ve yergi sanatını bir arada kullanarak büyük bir başarı elde eden Nefi'ye, Gelibolulu Müverrih Ali tarafından verilmiştir ve "nafi, yararlı" anlamına gelir. Sihâm-ı Kazâ, Nefi'nin hicviyelerinden oluşan ünlü eseridir. Eğer farklı bir terim veya kavram hakkında bilgi arıyorsanız, lütfen daha fazla detay verin.

Ulvi Alacakaptan, kara mizah türünde yazılar yazan bir yazardır. Alacakaptan'ın yazdığı bazı kitaplar şunlardır: Çaladaktilo; Ağzına Laik; Zehir Zemberek; Ulvî Şeyler; Melodik Coplama.

Oru Thavaru Seidhal, Chennai'deki işsiz gençlerin, güç peşindeki politikacılar ve oy haklarını sorumsuzca kullanan insanlarla olan ilişkilerini anlatan bir filmdir. Film, halka açık alanlarda uyuyan evsizlerin görüntüleriyle başlar ve ana karakterlerin de benzer barınma sorunlarıyla karşılaşmasına odaklanır. Yönetmen Mani Dhamodharan, filmi mevcut olayları ve toplumsal sorunları eleştirmek için kullanmıştır.

"Dümeni bırak" ifadesi, kolpa sıkan veya yalan söyleyen insanlara söylenen, "yalan söyleme" anlamı taşıyan hicivli bir söz öbeğidir. Ayrıca, "Dümeni Bırak" İhtiyaç Molası grubunun 1,5 albümünde yer alan bir şarkının adıdır.

"Zübük", Aziz Nesin'in 1961 yılında yayımlanan ve aynı isimle sinemaya uyarlanan romanıdır. Konusu, Türkiye'nin doğusunda bir ilçede, çevresinin saflığından yararlanarak önce belediye başkanlığına, ardından milletvekilliğine yükselen açıkgöz Zübükzade İbrahim Bey’in yaşadıklarını anlatır. Eser, madrabaz politikacı tipine ve bu tipi yaratan toplumsal yapıya dair bir eleştiridir.

"Halkın Hizmetkarı" (orijinal adı: "Sluga Naroda"), otuzlu yaşlarında beklenmedik bir şekilde başkan seçilen bir lise tarih öğretmeni olan Vasiliy Goloborodko'nun hikayesini anlatıyor. Dizinin konusu: Öğretmen, öğrencilerinden biri tarafından kaydedilen ve sosyal medyada yayılan bir konuşmasında, ülkedeki hükûmet yolsuzluğunu eleştirir. Bu konuşmanın ardından halkın büyük desteğiyle aday olur ve seçilir. Dizide, Goloborodko'nun bir yandan normal hayatını sürdürmeye çalışırken diğer yandan ülkeyi yönetmeye uğraşması işlenir. Dizi, 2015-2019 yılları arasında yayınlanmış ve 2019'da Ukrayna devlet başkanı seçilen Volodimir Zelenski'nin gerçek hikayesine dayanmaktadır.

Hicveden filmler, genellikle toplumsal, siyasi veya ahlaki sorunları mizahi bir dille ele alır ve eleştirir. Bazı hiciv içeren film örnekleri: "Zübük". "No Country for Old Men". "The Good, the Bad and the Ugly".

Simpsonlar'ın gerçekçi bulunmasının bazı nedenleri: Güçlü gözlem yeteneği. Eleştirel düşünce. Büyük sayılar kanunu. Bilim kurgu ve teknolojinin etkisi. Ancak, dizinin bu kadar çok olayı önceden tahmin etmesinin tesadüf veya güçlü bir gözlem yeteneğinin birleşimi olduğu düşünülmektedir. Ayrıca, bazı komplo teorisyenleri, Simpsonlar'ın yazarlarının zaman yolcusu olduğunu veya hükümet destekli bir projenin parçası olduğunu öne sürmektedir.