Hesaplar

Tek Hazine Kurumlar Hesabından doğan borç ve alacaklar, 135 ve 335 kodlu muhasebe hesaplarında izlenir: 135 Tek Hazine Kurumlar Hesabından Alacaklar Hesabı: Kamu idarelerine ait olup, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından değerlendirilen tutarlardan dolayı Hazineden olan alacakları takip eder. 335 Tek Hazine Kurumlar Hesabından Borçlar Hesabı: Hazine'nin kamu idarelerine olan borçlarını kaydeder ve takip eder.

Ortaklara borçlar hesabı, 331 numaralı "Ortaklara Borçlar Hesabı"nda izlenir.

Ücret tahakkukunda kullanılan bazı hesaplar şunlardır: 770 Genel Yönetim Giderleri Hesabı. 720 Direkt İşçilik Giderleri Hesabı. 760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabı. 360 Ödenecek Vergi Ödemeleri Hesabı. 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı. 335 Personele Borçlar Hesabı. 136 Diğer Çeşitli Alacaklar Hesabı. Kullanılacak hesap, çalışanın konumuna ve görevine göre değişir.

İSG primi, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında değerlendirilmektedir. İşçi ve sözleşmeli personel için: Damga vergisi ve sigorta primleri gibi kesintiler yapılır. İşsizlik sigortası primi hariç, hesaplanan kesintiler aynı şekilde uygulanır. Memurlar için: Sadece damga vergisi kesintisi yapılır, prim kesintisi yapılamaz. İSG primlerinin hangi hesapta izlendiğine dair spesifik bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, primlerin genel olarak ücret ve ek ödemeler hesabında izlenmesi mümkündür.

680 ve 689 hesaplar şu şekilde çalışır: 680 Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları Hesabı: Üretimle ilgili giderlerden çalışılmayan döneme ve çalışmayan kısımlara ait giderleri içerir. 689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar Hesabı: İşletmenin faaliyet alanı dışında ve/veya arızî olarak meydana gelen gider ve zararların kaydı için kullanılır. Hesapların işleyişi: 1. Bahsi geçen giderlerin oluşması durumunda, 680 Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları Hesabı'na borç, 689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar Hesabı'na ise alacak kaydı yapılır. 2. Dönem sonunda, 680 Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları Hesabı, 690 Dönem Kar veya Zararı Hesabı'na aktarılarak kapatılır. 3. 689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar Hesabı da aynı şekilde 690 Dönem Kar veya Zararı Hesabı'na aktarılarak kapatılır.

449. Alınan Diğer Avanslar Hesabı, işletmenin esas faaliyet konusu dışında (ticarî olmayan sebeplerle) aldığı kısa vadeli avansların izlendiği hesaptır. Alınan avanslar bu hesabın alacağına, vadesi bir yılın altına düşenler ise "349. Alınan Diğer Avanslar Hesabı"na aktarılmak suretiyle bu hesaba borç kaydedilir.

591 Dönem Net Zararı Hesabı, işletmenin faaliyet dönemine ilişkin net zarar tutarının izlendiği hesaptır. Hesabın işleyişi: 692 Dönem Net Kârı veya Zararı Hesabı’ndan aktarılan tutarlar bu hesaba borç olarak kaydedilir. Eğer 692 Dönem Net Kârı veya Zararı Hesabı alacak kalanı verirse, net kar var demektir ve bu kar 590 Dönem Net Karı Hesabının alacağına kaydedilir. Eğer 692 Dönem Net Kârı veya Zararı Hesabı borç kalanı verirse, net zarar var demektir ve bu zarar 591 Dönem Net Zararı Hesabının borcuna kaydedilir. Yıl sonunda, 591 Dönem Net Zararı Hesabı’nda biriken zarar, izleyen yılda 580 Geçmiş Yıl Zararları hesabına aktarılır.

Tahvil almak için yatırım hesabı açılmalıdır. Yatırım hesabı, bankalar veya yatırım kuruluşları aracılığıyla açılabilir. Türkiye'de faaliyet gösteren bazı bankalar şunlardır: Ziraat Bankası; Halkbank; VakıfBank; Garanti BBVA; Akbank; İş Bankası; Yapı Kredi. Ayrıca, QNB Finansinvest, GEDIK Yatırım, İntegral Yatırım, Ziraat Yatırım gibi aracı kurumlar da tahvil alım satım işlemleri yapılmasına olanak tanır.

Maliyet hesapları, tek düzen hesap planında 7. grubu oluşturur ve aşağıdaki hesapları kapsar: 7/A seçeneğinde maliyet hesapları: 71 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri; 72 Direkt İşçilik Giderleri; 73 Genel Üretim Giderleri; 74 Hizmet Üretim Maliyeti; 75 Araştırma Geliştirme Giderleri; 76 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri; 77 Genel Yönetim Giderleri; 78 Finansman Giderleri. 7/B seçeneğinde maliyet hesapları: 790 İlk Madde ve Malzeme Giderleri; 791 Memur Ücret ve Giderleri; 792 Personel Ücret ve Giderleri; 793 Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler; 794 Çeşitli Giderler; 795 Vergi, Resim ve Harçlar; 796 Amortismanlar ve Tükenme Payları; 797 Finansman Giderleri; 798 Gider Çeşitleri Yansıtma Hesapları; 799 Üretim Maliyet Hesabı. Ayrıca, maliyet hesapları; gider hesapları, yansıtma hesapları ve fark hesapları olarak da bölümlenir.

Yemek giderleri, 770 Genel Yönetim Giderleri veya 760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri gibi genel giderler grubunda yer alan bir hesapta izlenir. Yemek kartı harcamalarının muhasebeleştirilmesi için, yemek kartı hizmet sağlayıcısından gelen faturanın toplam tutarı, "Personel Sosyal Yardım Giderleri" alt hesabına borç (artış) olarak kaydedilir. Yemek giderlerinin doğru sınıflandırılması, vergi avantajının muhasebede izlenmesi ve satıcı borcunun şeffaf bir şekilde takip edilmesi için bu yöntem tercih edilir.

Tür değiştirmede ara bilanço düzenlenirken aşağıdaki adımlar izlenir: 1. Fiziksel envanter çıkarılmaz. 2. Son bilançoda kabul edilen değerlemeler, sadece ticari defterdeki hareketler ölçüsünde değiştirilir. 3. Amortismanlar, değer düzeltmeleri ve karşılıklar ile ticari defterlerden anlaşılmayan işletme için önemli değer değişiklikleri dikkate alınır. Ara bilanço, aşağıdaki durumlarda gereklidir: Bilanço günüyle tür değiştirme raporunun düzenlendiği tarih arasında altı aydan fazla zaman geçmişse; Son bilançonun çıkarıldığı tarihten itibaren şirketin malvarlığında önemli değişiklikler meydana gelmişse.

Adatlandırma işlemi, 642-Faiz Gelirleri Hesabı, 391-Hesaplanan KDV Hesabı ve 100-Kasa Hesabı gibi hesaplarda izlenir. 642-Faiz Gelirleri Hesabı: Adat faiz gelirleri bu hesaba kaydedilir. 391-Hesaplanan KDV Hesabı: Adat faizine ilişkin hesaplanan KDV bu hesapta takip edilir. 100-Kasa Hesabı: Kasa adatlandırma işlemi bu hesapta izlenir. Adat hesaplaması ve muhasebeleştirme işlemleri için Zirve Masaüstü Programı gibi yazılımlar da kullanılabilir.

320-24 ifadesi, güç kaynaklarında kullanılan bir model numarasını ifade eder. Örneğin, Mean Well markasının HEP-320-24 modeli, 320 W çıkış gücüne ve 24 V çıkış voltajına sahip bir güç kaynağıdır. RSP-320-24 modeli ise 321,6 W güç kapasitesine ve 24 V DC çıkış gerilimine sahiptir. Bu tür güç kaynakları, endüstriyel uygulamalar, aydınlatma, tıbbi cihazlar, telekomünikasyon, otomasyon, rüzgar ve güneş enerjisi gibi çeşitli sektörlerde kullanılır.

381 hesap, gider tahakkukları hesabı olarak da bilinir. 381 hesabın işleyişi: Dönem sonunda ve döneme ait olarak hesaplanacak tutarlar ile ilgili giderler ve zarar hesapları bu hesaba kaydedilir. Sonraki dönemde, alacakların kesinleşmesi sonucu hesapta yer alan tutarlar bu hesabın borcuna karşılık söz konusu hesapların alacağına kaydedilir ve hesap kapatılır. 381 hesapta kaydedilen giderlere örnekler: elektrik faturası; doğalgaz faturası; kira ödemeleri.

Tasfiye sürecinde kapatılan hesaplar şunlardır: Şirketin tüm mali hesapları. Borç ve alacak hesapları. Devam eden hukuki işlemler. Ticari faaliyetler. Tasfiye sürecinde, şirketin malvarlığı nakde dönüştürülür, borçlar ödenir ve kalan değer pay sahiplerine dağıtılır.

Fiyat farkı faturası, muhasebe kayıtlarında satış fiyat farkı veya alış fiyat farkı olarak ilgili hesaplara işlenir. Satış fiyat farkı: Alıcı firma: 612.02 Fiyat Farkı İndirimi hesabına kaydedilir. Satıcı firma: 600.20 Fiyat Farkı hesabına kaydedilir. Alış fiyat farkı: Alıcı firma: 153.90 T.Mal Alış İade hesabına kaydedilir. Satıcı firma: 320 Satıcılar hesabına kaydedilir. Fiyat farkı faturalarında yer alan KDV gibi vergi unsurları da ilgili KDV hesaplarına kaydedilir. Fiyat farkı faturası muhasebeleştirilirken, işletmenin maliyet hesaplarına doğru şekilde kaydedilmesi ve hesap planında belirlenen uygun hesap kodlarının kullanılması önemlidir.

121 Alacak Senetleri Hesabı, işletmelerin ticari faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan, senetle güvence altına alınmış alacaklarını takip etmek için kullanılan bir bilanço aktif hesabıdır. Bu hesap, Tekdüzen Hesap Planı’nda şu şekilde yer alır: Dönen varlıklar ana hesap grubu (1). Ticari alacaklar grubu (12). Vadesi 1 yıldan kısa olan senetli alacaklar için kullanılır. Hesabın işleyişi: Borçlandırma: Müşterilerden senet alınması, açık hesap alacakların senede bağlanması, senet yenilenmesi gibi durumlarda yapılır. Alacaklandırma: Senetlerin tahsil edilmesi, ciro edilmesi, bankaya verilmesi veya iskonto ettirilmesi gibi durumlarda yapılır.

Satıştan iadeler ve ticari mallar hesabının işleyişi şu şekildedir: 1. Ticari Mal Alımı: Ticari mallar alındığında, alış bedeli ve alışla ilgili giderler (nakliye, sigorta vb.) 153 Ticari Mallar hesabının borç tarafına kaydedilir. 2. Ticari Mal Satışı: Satılan ticari malların maliyeti, 621 Satılan Ticari Mallar Maliyeti hesabının borcuna, 153 Ticari Mallar hesabının alacağına kaydedilir. 3. Satıştan İadeler: - Aralıksız Envanter Yöntemi: Satıştan iade işlemi yapıldığında, iade edilen malın maliyeti 153 Ticari Mallar hesabının alacak tarafına kaydedilir. - Aralıklı Envanter Yöntemi: Sadece satışın iptal edilen kısmı muhasebeleştirilir, stoklardaki artış kaydedilmez. Satıştan iadeler muhasebe kaydı genellikle şu şekilde yapılır: 610 Satıştan İadeler Hesabı (borç); 191 İndirilecek KDV Hesabı (borç); 120 Alıcılar Hesabı (alacak). Bu kayıtlar, işletmenin seçtiği muhasebe yöntemine göre değişiklik gösterebilir.

İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası (İSMMMO) asgari ücret tarifesine göre, serbest muhasebecilerin tutabileceği defterler şunlardır: İşletme Hesabı Defteri. Serbest Meslek Kazanç Defteri. Bilanço Esası Defteri. Bu ücretler, yalnızca asgari tutarları ifade eder ve ek işlemler veya hizmet taleplerine göre değişiklik gösterebilir.

600'lü hesaplar, 680 hesap ve 690 hesap arasındaki farklar şu şekildedir: 600'lü hesaplar: Bu hesaplar, gelir hesaplarını içerir ve genellikle "Yurt İçi Satışlar", "Yurt Dışı Satışlar" ve "Diğer Gelirler" gibi başlıkları kapsar. 680 hesap: "Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları" hesabını ifade eder. 690 hesap: "Dönem Kârı veya Zararı" hesabıdır.