HalkHikayeleri

Gönül Dağı dizisi, Mustafa Çiftçi'nin Anadolu halkının yaşamını konu edinmiş bozkır hikayelerinden esinlenilmiştir.

İki halk hikayesi örneği şunlardır: 1. "Kerem ile Aslı": Bu hikaye, birbirlerine aşık olan Kerem ve Aslı'nın çeşitli engelleri aşma çabalarını konu alır. 2. "Ferhat ile Şirin": Ferhat adlı genç bir ustanın, aşkı Şirin uğruna verdiği mücadeleyi anlatır; Ferhat, Şirin'e kavuşabilmek için devasa bir dağı delmeye çalışır.

Dede Korkut'un en komik fıkrası olarak şu örnek verilebilir: Nine ile Dede Fıkrası: Nine, dedeye "hadi yine eski günlerde olduğu gibi sinemanın önünde buluşup, felekten bir gün çalalım" der. Dede de kabul eder ve ertesi gün sinemanın önüne gider. Ancak nine gelmez. Dede beklemekten sıkılıp sinirlenir ve eve gider. Evde hanımını ağlarken bulur ve neden gelmediğini sorar. Nine, "annem izin vermedi" diye cevap verir.

Halk hikayeleri anonimdir çünkü belirli bir yazar veya şair tarafından yazılmamışlardır.

Dede Korkut, Türk mitolojisinde ve halk hikayelerinde önemli bir yere sahip olan efsanevi bir şahsiyettir. Nasıl bir insan olduğu konusunda bazı özellikleri şunlardır: Sosyal ve Bilge Bir Kişilik: Dede Korkut, Oğuz Türklerinin sosyal yapısının mimarı ve töresinin mükemmel temsilcisi olarak kabul edilir. Ozan ve Şair: "Ozanlar piri" ve "Ozanlar başı" gibi sıfatlarla anılır, kopuz çalıp anlamlı şarkılar söyler. Ad Koyucu: Oğuz töresine göre erkek çocuklara ad verme işini yerine getiren tek kişidir. Olağanüstü Güçlere Sahip: Allah'ın sevgisini kazanmış bir veli ve ermiş olarak, maddi güç üstünlüğünü manevi güç karşısında yenebilen bir karaktere sahiptir. Vatansever: Milletinin sonsuza dek güçlü ve mutlu yaşamasını gerçekleştirme mücadelesi içindedir.

Karagöz ve Hacivat'ın hikayesi çeşitli rivayetlere dayanmaktadır. En yaygın olanı, Osmanlı İmparatorluğu'nun kurucusu Osman Gazi döneminde yaşadıkları yönündedir. Hikayenin özü şu şekildedir: Hacivat, mimar ve ustabaşı, Karagöz ise onun yardımcısıdır. Bir gün Osman Gazi, sarayın inşasıyla ilgili bir denetleme yapar ve sarayın hala tamamlanmadığını görür. Başka bir rivayete göre ise, 14. yüzyılda Bursa'da yaşamış iki arkadaş olan Hacivat ve Karagöz, işleri tamamlamak için birlikte çalışırken zaman zaman komik diyaloglar kurarlar ve etraflarındaki insanları eğlendirirler.

Ercişli Emrah ve Selvihan'ın hikayesi gerçek değildir, bu bir halk hikayesidir.

"Sen Yarim İdun" hikayesi, bir genç kızın sevgilisine olan aşkını anlatan bir halk hikayesidir. Hikayeye göre, bir genç kızın sevdiği erkekle evlilik yapması engellenir ve sevdiği erkek askere gitmek zorunda kalır. Sonunda, sevdiği erkek ölür ve kız onun ardından güçlükle hayatına devam eder.

"Evvel Zaman İçinde" adlı kitap, iki farklı içeriğe sahip olabilir: 1. Hayal Tuncer'in "Evvel Zaman İçinde" adlı serisi, klasik halk hikayelerini çağdaş yorumlarla yeniden anlatan iki kitaptan oluşur. 2. Muhsine Helimoğlu Yavuz'un "Evvel Zaman İçinde" adlı kitabı ise Anadolu'nun çeşitli bölgelerinden derlenmiş halk masallarını içerir.

"Kore Halk Hikayeleri" adlı eserde elli üç büyüleyici hikaye bulunmaktadır.

Karagöz ve Hacivat'ın en komik hikayelerinden biri "Mısır'a Miras Almaya Gidenler" olarak bilinir. Hikayeye göre, Karagöz ve Hacivat, Karagöz'ün amcasından miras kalan altın dolu sandığı almak için Mısır'a giderler. Karagöz ve Hacivat, altın dolu sandıkla Mudanya'ya ulaşırlar, ancak dalgalar nedeniyle kayıklarını kaybederler.

Aşık Garip ile Şahsenem'in hikayesi gerçek değildir, ancak anonim bir halk hikayesi olarak kabul edilir.

Göbek Attıran Dede olarak bilinen kişinin asıl adı Göbekçi İzzet Baba'dır. Hikayesi şu şekilde rivayet edilir: Eskiden Bursa'nın Yıldırım ilçesinde bulunan Meydancık Mahallesi'nde Gökdere boyunda değirmenler varmış. Ayrıca, bir diğer rivayete göre de Göbekçi İzzet Baba'ya "bu işim olursa Göbek Attıran Dede'ye on göbek atacağım" şeklinde adak adanırmış.

Hamile Dağı Efsanesi, Elazığ'da geçen bir halk hikayesidir. Efsaneye göre, çok eski zamanlarda bu bölgede yaşayan hamile bir kadın, kıtlık döneminde bir köye gider ve ekmek ister. Bu dağa, "Hazar Baba" adı verilir ve Elazığ'ın her yerinden görülebileceği söylenir.

Siyah atın hikayeleri iki farklı bağlamda anlatılmaktadır: 1. Tahir ile Zühre Hikayesinde Siyah At: Bu hikayede siyah at, iki farklı olayda yer alır: - Tahir, türkülerini söylerken sadece insanlar değil, atlar da ağlar. - Tahir, Mardin Kalesi'nde tutsakken, Hazreti Hızır siyah bir atla gelerek onu zindandan kurtarır ve Zühre'nin yanına götürür. 2. Halk Hikayesinde Siyah At: Bu hikayede, Hazreti Ömer'in, Müslümanlığın ilk yıllarında cennetten bir köşk kazanmak için siyah bir at getirmesi anlatılmaktadır.

Halk hikayelerinde ölüm ve ceylan motiflerinin yer almasının birkaç nedeni vardır: 1. Ölüm: Halk hikayelerinde ölüm, genellikle kötülüğün sembolü olarak kullanılır ve kahramanların önündeki en büyük engellerden biri olarak karşımıza çıkar. 2. Ceylan: Ceylan, hikayelerde doğaüstü bir varlık olarak yer alır ve bazen cadının don değiştirerek aldığı şekillerden biridir.

"Mavi Boncuk" deyiminin hikayesi, Nasreddin Hoca'ya dayanmaktadır. Anlatılana göre, Nasreddin Hoca'nın iki hanımı varmış ve her ikisi de birbirlerini kıskanırlarmış. Hoca, kadınların sen ben davasına düşmemeleri için her birine birbirinden habersiz birer mavi boncuk vermiş ve şöyle demiş: "Bu mavi boncuk, benim aşkımın nişanesidir, sakın bunu başkasına gösterme". Kadınlar, "Hangimizi daha çok seviyorsun?" dediklerinde Hoca, cevabı hemen yapıştırmış: "Canım ne sıkıştırıp duruyorsunuz? Mavi boncuk kimde ise benim gönlüm ondadır".

Halk hikayelerinde kahramanlık, tarihe mal olmuş kahramanları veya dinî açıdan önemli kabul edilen erdemli kişileri konu edinen hikayeleri ifade eder. Bu tür hikayelerde kahramanlar, genellikle toplum için büyük fedakarlıklar yapan, cesur ve adaletli kişilerdir.

Halk hikayelerinde fasıl ve döşeme bölümleri şunlardır: 1. Fasıl: Anlatıcının hikayeye geçmeden önce dinleyiciyi anlatılacak olaylara hazırlamak için okuduğu şiirler, türküler ve tekerlemelerden oluşan bölümdür. 2. Döşeme: Hikayede olay anlatımına geçmeden önce anlatıcı kişi ve olay mekanlarını tanıtır, hikaye zamanından bahseder ve çeşitli rivayetlere değinir.

Az bilinen Türk efsanelerinden bazıları şunlardır: Hudai Kız. Köroğlu Destanı. Ergenekon Destanı. Aynalı Mağara Efsanesi. Sarı Kız Efsanesi. Ayrıca, Defne’nin Gözyaşları (Hatay-Antakya) ve Şahmeran Efsanesi (Tarsus, Mersin) de az bilinen Türk efsaneleri arasında yer alır.