Karagöz ve Hacivat'ın hikayesi çeşitli rivayetlere dayanmaktadır. En yaygın olanı, Osmanlı İmparatorluğu'nun kurucusu Osman Gazi döneminde yaşadıkları yönündedir 2.

Hikayenin özü şu şekildedir:

Hacivat, mimar ve ustabaşı, Karagöz ise onun yardımcısıdır 2. Osman Gazi'nin sarayını inşa etmekle görevlendirilirler 2. Ancak Hacivat, işleri yavaş ilerletir ve sürekli olarak işçilerle dalga geçer 2. Karagöz ise sürekli olarak Hacivat'ın yanlışlarına dikkat çeker ve işi tamamlamak için çaba gösterir 2.

Bir gün Osman Gazi, sarayın inşasıyla ilgili bir denetleme yapar ve sarayın hala tamamlanmadığını görür 2. Hacivat'ı sert bir şekilde eleştirir 2. Bu eleştiriler karşısında sinirlenen Hacivat, işçileri toplar ve onlarla birlikte gösteri yapmaya başlar 2. Bu gösteri o kadar beğenilir ki, Osman Gazi, Hacivat ve Karagöz'ü affeder ve onlara sarayda gösteri yapma izni verir 2.

Başka bir rivayete göre ise, 14. yüzyılda Bursa'da yaşamış iki arkadaş olan Hacivat ve Karagöz, işleri tamamlamak için birlikte çalışırken zaman zaman komik diyaloglar kurarlar ve etraflarındaki insanları eğlendirirler 3. Zamanla, bu diyaloglar halk arasında popüler hale gelir ve kukla tiyatrosunun temelleri atılmış olur 2.