Gazlar

Gazlar, sıcaklık ve basınç değişikliklerine bağlı olarak hacim değiştirir. Sıcaklık etkisi: Sıcaklık artırıldığında gazların hacmi genişler, çünkü taneciklerin kinetik enerjisi ve hareket alanı artar. Basınç etkisi: Basınç artırıldığında gazların hacmi küçülür, çünkü gaz molekülleri birbirine daha çok yaklaşır.

Joule-Thomson etkisi, gerçek (ideal olmayan) gazlarda görülür. Bazı gazlarda Joule-Thomson etkisi: Soğutma etkisi gözlenen gazlar: Hidrojen, helyum, neon gibi asal gazlar. Isınma etkisi gözlenen gazlar: Karbondioksit, metan, etan gibi gazlar. Sıcaklık değişimi gözlenmeyen gazlar: Azot, oksijen, hava gibi gazlar.

Kükürt dioksit (SO2) en çok, kükürt içeren yakıtların yanması sırasında ortaya çıkar. Başlıca kaynaklar şunlardır: Termik santraller; Endüstriyel kazanlar; Metal eritme işlemleri. Doğal kaynaklar da kükürt dioksit emisyonlarının %35-65'ine katkıda bulunur ve volkanlar gibi kaynakları içerir. 2010 yılı Ekim ayında Türkiye'de en yüksek SO2 konsantrasyonlarının bulunduğu iller arasında Tekirdağ, Hakkâri, Antalya, Kastamonu ve Kars yer alıyordu.

Dünya atmosferinde en çok bulunan üç gaz şunlardır: 1. Azot (Nitrojen): %78. 2. Oksijen: %21. 3. Argon: %0,93. Bu gazlar, atmosferin yaklaşık %99,93'ünü oluşturur.

Gazların basıncının sıvılardan daha fazla olmasının nedeni, gaz moleküllerinin arasındaki mesafenin sıvılara göre çok daha fazla olmasıdır. Gazlar, tanecikleri arasındaki boşluk çok fazla olduğu için sıkıştırılabilir. Sıvılar ise sıkıştırılamaz, bu nedenle üzerlerine uygulanan basıncı her yönde ve eşit şiddetle iletirler.

Bütan gazı, yüksek derecede yanıcı ve tehlikeli bir gazdır. Bütan gazının insan sağlığı üzerindeki bazı olumsuz etkileri şunlardır: saldırganlık; olası bilinç kaybı; kısa süreli hafıza kaybı; konuşma bozukluğu; koordinasyon kaybı; halüsinasyonlar; kronik baş ağrısı; ataksi (kas koordinasyonu eksikliği); baş dönmesi; nefes darlığı; burun kanamaları; kronik veya sık öksürük; depresyon; kaygı; kulak çınlaması (kulak veya kafadaki ses). Ayrıca, yüksek konsantrasyonda bütan gazına maruz kalmak, oksijen eksikliğine bağlı olarak hipoksi, zatürree, kalp yetersizliği veya kalp durmasına da yol açabilir. Bütan gazı ile çalışırken, gaz algılama sistemleri ve uygun güvenlik önlemleri alınmalıdır.

Evet, pentan gazı yanıcıdır. Pentan, -49°C'nin üzerindeki sıcaklıklarda hızla buharlaşan, oldukça yanıcı bir maddedir. Ayrıca, pentan gazı %1,4'ün üstünde hava ile karıştığında oldukça patlayıcıdır.

Evet, gazlar konusu üniversite sınavlarında yer almaktadır. TYT Kimya sınavında gazlar konusu işlenmektedir. AYT Kimya sınavında ise gazların özellikleri ve gaz yasaları, ideal gaz yasası, gazlarda kinetik teori ve gaz karışımları gibi konular yer almaktadır.

Helyumda maksimum basınç, 25 atmosfer (atm) olarak belirtilmiştir. Helyum, normal atmosfer basıncında katılaştırılamayan tek elementtir; onu katı formuna dönüştürmek için 1 K (-272 °C veya -458 °F) sıcaklıkta 25 atmosferlik basınç uygulamak gereklidir.

Bakır kaynağı için kullanılan gazlar, kullanılan kaynak yöntemine göre değişiklik gösterir: Oksi-asetilen kaynağı: Bu yöntemde genellikle asetilen, propan veya doğal gazlar kullanılır. Gazaltı kaynağı (MIG/MAG): Bu yöntemde argon veya helyum gazı kullanılır. Lehimleme: Bu yöntemde de argon gazı tercih edilir. Ayrıca, bakır kaynağında azot gazı kullanımı da mümkündür ve bu yöntem, özellikle derin nüfuziyet sağlaması nedeniyle avantajlıdır.

Soluduğumuz hava, genellikle azot (%78), oksijen (%21), argon (%0,93) ve karbondioksit (%0,04) gibi gazların karışımıdır. Bunların yanı sıra, su buharı, neon, helyum, metan, kripton ve hidrojen gibi diğer gazlar da bulunabilir. Ayrıca, havada kirleticiler de bulunabilir; bunlar doğal (toz fırtınaları, yanardağ faaliyetleri, orman yangınları) veya insan kaynaklı (fabrikaların bacalarından ya da taşıtların egzozlarından çıkan gazlar) olabilir.

HNO₃ (nitrik asit) ile CO₂ (karbondioksit) tepkimesi sonucunda H₂CO₂ (formik asit) ve NO₃ (nitrate radikali) oluşur. Dengelenmiş kimyasal denklem: 2HNO₃ + CO₂ → H₂CO₂ + 2NO₃. Bu, bir çift yer değiştirme (metathesis) reaksiyonudur.

Sıvılaştırma ile elde edilen gazlar şunlardır: Sıvılaştırılmış Doğalgaz (LNG). Sıvılaştırılmış Petrol Gazı (LPG). Ayrıca, oksijen, azot, argon, karbondioksit, helyum ve hidrojen gibi endüstriyel gazlar da sıvılaştırılabilir.

Evet, suda çözünmeyen gazlar su üzerinde toplanır. Su ile tepkime vermeyen gazlar, su içerisinde kabarcıklar oluşturarak su üzerinde toplanır.

Kinetik teorinin bazı varsayımları: Gazlar, bağımsız hareket eden taneciklerden oluşur. Gazlar, bulunduğu kabı tamamen doldurur. Gaz molekülleri arasında büyük boşluklar bulunur. Gaz tanecikleri arasında çekim kuvveti yoktur. Gaz tanecikleri arasında ve taneciklerle kabın iç yüzeyi arasında çarpışmalar tamamen esnektir. Herhangi bir anda bir gazın tüm moleküllerinin hızları birbirine eşit değildir. Gaz moleküllerinin hızları, mutlak sıcaklıkla doğru orantılıdır.

R410A soğutucu gaz, hidroflorokarbon (HFC) sınıfına ait, ozon tabakasına zarar vermeyen çevre dostu bir gazdır. Özellikleri: Bileşim: %50 R32 ve %50 R125 gazlarının karışımıdır. Ozon tüketim katsayısı: Sıfırdır, yani ozon tabakasına zarar vermez. Enerji verimliliği: Yüksek enerji verimliliği sağlar, bu da enerji tasarrufu anlamına gelir. Basınç kapasitesi: Yüksek basınç altında çalışır, bu da daha kompakt sistemler ve hızlı soğutma sağlar. Kullanım alanları: Konut tipi klimalar. Ticari soğutma sistemleri. Isı pompaları. R410A gazı, R22 gazının yasaklanmasının ardından yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Ne ve He elementleri, periyodik tabloda şu şekilde tanımlanır: Ne (Neon): Atom numarası 10 olan neon, 8A grubunda (soy gazlar) yer alır. He (Helyum): Atom numarası 2 olan helyum, 18. grupta (soy gazlar) bulunur. Özellikleri: Neon: Renksiz, kokusuz, tatsız ve zehirsiz bir gazdır. Helyum: Renksiz, kokusuz, tatsız ve yanmaz bir gazdır. Kullanım Alanları: Neon: Genellikle reklam tabelalarında ve lazer teknolojilerinde kullanılır. Helyum: Balon ve zeplinlerde kaldırıcı gaz olarak kullanılır, ayrıca kriyojenik uygulamalarda ve süper iletkenlerin soğutulmasında kullanılır.

Azot oksit (NO) ve azot dioksit (NO₂) aynı şey değildir, ancak azot oksitler (NOₓ) olarak adlandırılan bir gaz grubunun üyeleridir. Azot oksit (NO), renksiz ve kokusuz, oldukça zararsız bir gazdır. Azot dioksit (NO₂), oksitlendiği zaman sarı-kahverengi, keskin kokulu ve zararlı bir gaz haline gelir. Azot oksitler (NOₓ), azotmonoksit (NO) ve azotdioksit (NO₂) gazlarının ortak adıdır.

Gazların akışkanlık özelliği, aşağıdaki nedenlerle açıklanır: Moleküler yapı: Gazların molekülleri, katılara göre oldukça uzak ve düzensizdir. Hareket serbestliği: Gaz molekülleri, kinetik enerjileriyle sürekli olarak hareket halinde oldukları için bulundukları ortamda serbestçe yayılabilirler. Dağılma yeteneği: Gazlar, bulundukları kabın her yerine eşit şekilde yayılarak dağılım gösterirler. Basınç ve sıkıştırılabilirlik: Gazlar, basınç altında sıkıştırılarak hacmi azaltılabilir. Bu özellikler, gazların deformasyon olmadan yer değiştirebilmesini sağlar.

Helyum gazı, erime noktası -272,05 °C ve kaynama noktası -268,785 °C gibi çok düşük sıcaklıklarda bulunduğu için doğal koşullarda katı veya sıvı halde görmek imkânsızdır. Helyum gazının sıkışmamasının nedeni, basınç altında sıvılaşmamasıdır.