Fosfor

Evet, azot ve fosfor potasyum birlikte kullanılabilir çünkü bu üç element, bitkilerin büyümesi için gerekli olan temel besin maddeleridir ve genellikle kompoze gübrelerde bir arada bulunurlar.

Fosfor, fosfat iyonlarının bileşikleri olarak birçok koenzim sisteminin ve metabolizma fonksiyonlarının aktivatörüdür. Ayrıca, fosfor sindirim enzimlerinin aktivasyonunda da önemli bir rol oynar.

1 dönüme 6-8 kg saf madde olarak fosforlu gübre atılması önerilir.

Fosfor analizi, iki ana metot kullanılarak yapılır: 1. Kolorimetrik Metotlar: Bu metotlarda, fosforun çözünmüş ortofosfatlara dönüştürülmesi ve ardından kolorimetrik olarak tayini yapılır. Kullanılan bazı kolorimetrik metotlar şunlardır: - Vanadomolibdik asit metodu: 1-20 mg P/L aralığındaki fosfor konsantrasyonlarının analizi için uygulanır. - Kalay klorür metodu: 0.01-6 mg P/L aralığındaki fosfor analizi için kullanılır ve daha hassas bir yöntemdir. - Askorbik asit metodu: Minimum tayin edilebilir fosfor konsantrasyonu 10 µg P/l'dir. 2. Parçalama Metotları: Fosforun organik madde ile bileşik halde bulunması durumunda uygulanır. Kullanılan bazı parçalama metotları şunlardır: - Perklorik asit metodu: Zaman alıcı ve tehlikeli bir metot olup, sediment numuneleri gibi zor parçalanan numuneler için tavsiye edilir. - Nitrik asit-sülfürik asit metodu: Çoğu numune için uygun bir parçalama metodudur. - Persülfat oksidasyonu: Diğer parçalama metotlarına kıyasla daha kolay ve elde edilen sonuçlar eşdeğerdir.

"Foraz" kelimesi iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Kimya ve Tarım Alanı: Fosfor elementini ifade eder. 2. Genel Kullanım: Yerel Türkçe'de "foraz" kelimesi "horoz" veya "erkek" anlamında kullanılır.

Fosfor gübresi çeşitli türlere ayrılır, bunlar arasında en yaygın olanları şunlardır: 1. Süper Fosfat: %18 fosfor içerir ve bu fosforun büyük bir kısmı suda çözünür. 2. Triple Süper Fosfat (TSP): %44-45 fosfor içerir ve bu miktarın %80-90'ı suda çözünür. 3. Diamonyum Fosfat (DAP): %18 azot ve %46 fosfor içerir. 4. Monoamonyum Fosfat (MAP): Azot ve fosfor bileşiminde dengeli bir gübredir. Ayrıca, diğer kompoze gübreler ve mikroelement gübreleri de fosfor içeren türler arasında yer alır.

Tübüler fosfor reabsorbsiyonu (TRP) hesaplaması için aşağıdaki formül kullanılır: TRP (%) = 100 x (1 - [İdrar Fosfor x Serum Kreatinin] / [Serum Fosfor x İdrar Kreatinin]). Bu hesaplamada idrar ve serumdaki fosfor ve kreatinin ölçümleri gereklidir. Normal TRP değeri genellikle %85-95 arasındadır.

Kanatlı rasyonunda fosfor miktarı %0.1 ile %0.2 arasında olmalıdır.

42 gübre, fosfor ihtiyacını karşılamak için tüm bitkilerde (hububat, mısır, pamuk, fındık, bağ, muz vb.) taban gübresi olarak kullanılır. Bu gübre, sağlıklı kök gelişimini sağlar, toprak altı su ve besin maddesi alım kapasitesini artırır ve eş zamanlı ve kuvvetli bir çiçeklenme sağlar.

Günlük fosfor ihtiyacı genellikle 700-1000 mg arasındadır. Bu miktar, yaşa, cinsiyete ve yaşam tarzına bağlı olarak değişebilir.

Fosforlu tesbihler, karanlıkta parlayan tesbihler arasında yer alır.

Fosfor ve fosfat arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Tanım: Fosfor, elementin kendisidir ve genellikle serbest halde bulunur. 2. Bulunuş Şekli: Fosfor, doğada birçok farklı formda bulunabilen bir serbest elementtir. 3. Kullanım Alanları: Fosfor, öncelikle gübre ve diğer tarım ürünlerinin üretiminde kullanılır.

Fosforik asit, bitkilerde önemli bir besin maddesi olan fosforun kaynağı olarak işlev görür. Bitkilerin sağlıklı büyümesi için çeşitli faydalar sağlar: 1. Kök Gelişimi: Fosforik asit, kök sisteminin sağlıklı bir şekilde gelişmesine yardımcı olur. 2. Çiçeklenme ve Meyve Olgunlaşması: Çiçeklenme sürecini teşvik eder ve meyve olgunlaşmasını hızlandırır, bu da verimi artırır. 3. Toprak Kalitesi: Toprak pH seviyesini dengeleyerek bitkilerin besin maddelerine erişimini kolaylaştırır ve toprak mikroorganizmalarının aktivitesini artırır. 4. Hastalıklara Karşı Direnç: Bitkilerin hastalıklara karşı direncini artırır, stres koşullarına karşı daha dayanıklı hale gelmelerini sağlar.

İneklerin fosfor ihtiyacı, günlük olarak yaklaşık 45-90 gram olarak belirlenmiştir. Ayrıca, sağmal ineklerin süt verimine göre fosfor ihtiyacı şu şekilde hesaplanabilir: - P (gr) = (0,143 x CA) + (0,99 x DSV) / 0,50. - Burada; CA: canlı ağırlık, DSV: %4 yağa göre düzeltilmiş süt verimidir. Fosforun, yemdeki kalsiyum (Ca) ile oranının 1'e 2 olması gerekmektedir.

Fosforlu saatlerin ömrü, ortalama yarım saat olarak belirtilmiştir. Ancak, bu süre saatin kullanım sıklığı, maruz kaldığı ışık miktarı ve fosforesan malzemenin türüne bağlı olarak değişebilir.

PCl3'ün Lewis yapısı şu şekilde çizilir: 1. Toplam değerlik elektronlarını hesapla: Fosfor (P) 5 değerlik elektronuna sahiptir, her klor (Cl) ise 7 değerlik elektronuna sahiptir ve üç klor olduğu için toplam 21 elektron eder = 26 elektrondur. 2. Merkezi atomu belirle: Fosfor, klordan daha az elektronegatiftir, bu yüzden merkezi atom olacaktır. 3. Atomları bağla: Fosfor atomunu her bir klor atomuna tek bağlarla bağla. 4. Kalan elektronları dağıt: Bağ oluşturduktan sonra 20 elektron kalır (26 toplam – 6 kullanılan = 20). 5. Oktet kuralını kontrol et: Şimdi fosfor, 2'si her bir Cl bağından gelen 6 elektrona sahiptir ve okteti tamamlanmıştır, çünkü değerlik kabuğunu genişletebilir. Sonuç olarak, PCl3'ün Lewis yapısı, merkezinde fosfor bulunan ve üç tek bağla üç klor atomuna bağlanan bir yapıya sahiptir ve her klor atomunun etrafında üç yalnız çift elektron bulunur.

Fosfor, çeşitli elementlerle birleşebilir, bunlar arasında en önemlileri şunlardır: 1. Kalsiyum: Fosfor, kalsiyumla birleşerek kemik ve dişlerin ana gövdesini oluşturur. 2. D Vitamini: Bağırsaktan kalsiyum ve fosforun emilimini artırır. 3. Magnezyum: Fosfor, magnezyumla birlikte enerji üretim süreçlerinde yer alır. Ayrıca, fosfor oksijen ile birleşerek P2O3 ve P2O5 bileşiklerini oluşturur.

Fosfor içeren saşeler, vücutta çeşitli biyolojik süreçlerin gerçekleşmesinde önemli rol oynayan fosfor mineralini takviye etmek amacıyla kullanılır. Başlıca faydaları şunlardır: - Kemik ve diş sağlığı: Kalsiyumla birlikte kemik ve dişlerin yapısını oluşturur, kemik yoğunluğunu korur. - Enerji metabolizması: Hücresel enerji üretimi için gerekli olan ATP'nin yapısında yer alır. - Hücre büyümesi ve onarımı: DNA ve RNA'nın yapısında bulunur, hücre bölünmesi ve büyümesi için gereklidir. - Asit-baz dengesi ve sinir fonksiyonları: Vücutta asit-baz dengesinin korunmasına yardımcı olur ve sinir iletiminin düzenlenmesinde rol oynar. Fosfor takviyesinin, osteoporoz riski taşıyan bireylerde, böbrek problemlerinde ve yorgunluk gibi durumlarda kullanılması önerilir.

Fosfor eksikliğinde D vitamini eksikliği de görülebilir.

Marmara Denizi Eylem Planı'nda azot ve fosfor kirliliği ile ilgili verilen talimat, Marmara Denizi Hidrolojik Havzası'nda yer alan atık su arıtma tesislerinin tamamının ileri arıtmaya dönüştürülmesidir.