Felsefe

Eflatun'un (Platon) en önemli eseri, "Devlet" (Politeia veya Res Publica) olarak bilinir.

Antik tiyatroda Odeon şu amaçlarla kullanılırdı: 1. Müzikal Performanslar ve Şiir Okumaları: Odeon, müzikal etkinlikler, konuşmalar ve şiir okumaları için bir sahne olarak kullanılırdı. 2. Şehir Konseyinin Toplantıları: Efes Odeonu gibi bazı Odeonlar, şehir konseylerinin toplandığı yerlerdi. 3. Felsefi Tartışmalar: Odeonlar, felsefi tartışmaların yapıldığı entelektüel buluşmalar için de tercih edilirdi. 4. Akustiğin Önemi: Çatıyla kaplı olması, Odeon'da ses yankılanmasını mükemmelleştirerek akustik bir ortam yaratırdı.

Egzistansiyalizm (Varoluşçuluk), 19. ve 20. yüzyıllarda ortaya çıkan bir felsefi akımdır. Temel fikirleri şunlardır: 1. Varoluş Önceliklidir: Varlık, özden önce gelir; bireyin varoluşu, onun özünü belirler. 2. Özgürlük ve Sorumluluk: Birey, kendi seçimlerini yapma özgürlüğüne sahiptir ve bu seçimlerin sonuçlarına karşı sorumludur. 3. Anlam Arayışı: Yaşamın anlamı sorgulanır; varoluşsal krizler ve ölümün kaçınılmazlığı gibi konular ele alınır. 4. Yabancılaşma ve Absürd: İnsan, dünya ile yabancılaşma ve absürdlük içinde bir ilişki kurar. 5. Tanrı ve İnanç: Genellikle tanrısal bir düzenin olmadığı veya varlığının belirsiz olduğu kabul edilir. Önemli temsilcileri arasında Søren Kierkegaard, Jean-Paul Sartre, Albert Camus ve Friedrich Nietzsche bulunur.

Empirik kelimesi, "deneysel" veya "görgül" anlamlarına gelir. Felsefi bağlamda ise ampirik, "duyulara, algılara ve deneyimlere dayanan" anlamında kullanılır ve akılsal ile deneyim öncesi kavramların karşıtı olarak kabul edilir.

"Temet Nosce" (Latince "kendini bil") ifadesi, Antik Yunan filozofu Sokrates'e aittir.

Dört temel erdem, farklı felsefi ve kültürel bağlamlarda değişiklik gösterebilir. Ancak, genellikle kabul edilen dört temel erdem şunlardır: 1. Bilgelik (Hikmet). 2. Cesaret (Şecaat). 3. İffet. 4. Adalet. Bu erdemler, Platon'un ahlak öğretisinde ve İslam âlimleri tarafından da benimsenmiştir.

Kollektivizm ve kolektivite kavramları birbiriyle ilişkili olsa da farklı anlamlar taşır: 1. Kollektivizm: Toplumsal örgütlenmede bireylerin değil, birlikte yaşayan grubun ortak çıkarlarının esas alınması gerektiğini savunan görüş ve ideolojilerin ortak adıdır. 2. Kolektivite: Daha geniş bir bağlamda, bir grup veya topluluk içindeki insanların bir araya gelmesi, birlikte hareket etmesi ve ortak değerler etrafında birleşmesi durumunu tanımlar.

Hiçlik sembolü farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşır: 1. Felsefi Anlam: Nihilizmde hiçlik sembolü, varlığın yokluğunu veya eksikliğini ifade eder. 2. Tasavvufi Anlam: Tasavvufta hiçlik, benlik, gurur ve kibir gibi kötü duygulardan arınmak ve yokluk durumunda olmak anlamına gelir. 3. Genel Anlam: Matematikte sıfır sayısı, hiçliğin ve potansiyel varoluşun başlangıcı olarak kabul edilir.

Töz türleri, farklı filozofların yaklaşımlarına göre değişiklik gösterir: 1. Descartes: Descartes'a göre iki tür töz vardır: ruh (zihin) ve madde (beden). 2. Leibniz: Leibniz, sonsuz sayıda töz olduğunu savunur ve bu tözlere monad der. 3. Spinoza: Spinoza için tek bir töz vardır ve o da Tanrı'dır. 4. John Locke: Locke'da ise üç tür töz vardır: Tanrı, ruh ve madde.

Spekülatif kelimesi, belirsizlik ve risk içeren, gelecekteki değer değişimlerine dayalı tahminlerde bulunan bir kavramı ifade eder. Farklı bağlamlarda spekülatif kelimesinin kullanım örnekleri: - Finans: Spekülatif yatırım, yüksek riskle yüksek ödül potansiyeli olan yatırımları ifade eder. - Sanat: Spekülatif sanat eserleri, gelecekteki değerleri belirsiz olan eserlerdir. - Felsefe: Spekülatif düşünce, karmaşık ve soyut fikirleri incelemek için kullanılır. Latince "speculatus" kelimesinden türetilen "spekülatif" terimi, "gözlem yapmak" veya "bakmak" anlamına gelir.

Düşünen adam ve düşünen maymun kavramları farklı anlamlar taşır. "Düşünen adam" ifadesi, Fransız heykeltıraş Auguste Rodin tarafından 1904 yılında yapılan ve genellikle felsefi düşünceyi anlatan bir simge olarak kullanılan bir heykeli ifade eder. "Düşünen maymun" ifadesi ise, fal yorumlarında kullanılan bir tabir olup, falda maymun çıkmasının, fal sahibinin neşeli ve eğlenceli bir karaktere sahip olduğunu veya dirayetsiz biri olduğunu işaret ettiği söylenir.

“Yaşasın Ç Harfi Kardeşliği!” kitabı, Behiç Ak tarafından yazılmış ve resimlenmiş bir çocuk romanıdır. Kitapta anlatılan konu kısaca şöyledir: Ali'nin soyadı, nüfus kayıtlarında yanlışlıkla sonuna "Ç" harfi eklenerek "Hoşgörüç" olarak yazılır. Ancak, her şeyin tüketilip çöpe atıldığı bir dünyada Ali, "Ç" harfinin getirdiği bu yeni kimlikle nasıl başa çıkacağını ve nasıl direneceğini düşünmek zorundadır. Kitap, sanal ve gerçek ortamda biçim değiştiren yaşam felsefesi üzerine düşündürücü bir hikaye sunmaktadır.

Özcülük ve varoluşçuluk farklı kavramlardır. Özcülük, varlıkların kimliklerini ve özelliklerini nedensel olarak belirleyen bir metafiziksel varoluşa sahip olduğuna inanma tutumudur. Varoluşçuluk ise, "varoluş özden önce gelir" ilkesini savunur.

En büyük dahi olarak kabul edilebilecek tek bir kişi yoktur, çünkü bu, kişisel görüşlere ve kriterlere göre değişir. Ancak, tarih boyunca yaşamış ve büyük etkiler yaratmış bazı dahiler şunlardır: 1. Aristo: Ahlak, estetik, mantık, bilim, politika ve metafizik alanlarında medeniyetleri etkilemiş bir filozof. 2. Isaac Newton: Matematik ve fizikteki dehası, yer çekimi kanunu ve optik alanındaki çalışmalarıyla tanınır. 3. Albert Einstein: Kuantum fiziği ve görelilik teorisi ile fizik biliminde çığır açmıştır. 4. İbn-i Sina: Tıp alanında modern bilimin temellerini atmış, "Tıbbın Kanunu" adlı eseriyle batıda 350 yıl boyunca okutulmuştur. 5. Nikola Tesla: Elektro-manyetik ve elektrik alanındaki çalışmaları ile bilinir.

Haz kelimesi, hoşa giden duygulanma, hoşlanma ve zevk anlamına gelir. Ayrıca, haz şu anlamlarda da kullanılabilir: - Felsefe terimi: Bir şeyden duyusal veya manevi sevinç duyma. - Müzik terimi: Ezgi. - Ruh bilimi terimi: Sürdürülmesi istenen ılımlı ve doygunluk veren coşku.

Friedrich Nietzsche'nin eserlerini kronolojik sırayla okumak önerilir. İşte genel bir okuma sırası: 1. "Doğanın Diyalektiği Üzerine" (1873). 2. "İnsan, Aşkın ve Din Üzerine" (1878). 3. "Böyle Buyurdu Zerdüşt" (1883-1885). 4. "Son İnsan Üzerine, İnsanın Yüceliği Üzerine" (1886). 5. "Ecce Homo" (1888). 6. "İyinin ve Kötünün Ötesinde" (1887). 7. "Nietzsche Ailesinin Matbu Kanıtları" (1895). Bu sıralama, Nietzsche'nin fikirlerinin nasıl evrildiğini anlamanıza yardımcı olabilir, ancak kişisel zevkinize göre de uyarlanabilir.

Friedrich Nietzsche'nin eserlerini kronolojik sırayla okumak önerilir. İşte genel bir okuma sırası: 1. "Doğanın Diyalektiği Üzerine" (1873). 2. "İnsan, Aşkın ve Din Üzerine" (1878). 3. "Böyle Buyurdu Zerdüşt" (1883-1885). 4. "Son İnsan Üzerine, İnsanın Yüceliği Üzerine" (1886). 5. "Ecce Homo" (1888). 6. "İyinin ve Kötünün Ötesinde" (1887). 7. "Nietzsche Ailesinin Matbu Kanıtları" (1895). Bu sıralama, Nietzsche'nin fikirlerinin nasıl evrildiğini anlamanıza yardımcı olabilir, ancak kişisel zevkinize göre de uyarlanabilir.

Deontolojiye göre doğru ve yanlış, eylemlerin içsel doğalarına göre belirlenir. Deontolojik etik anlayışında bir eylemin ahlaki değeri şu şekilde değerlendirilir: - Sonuçlar önemli değildir. - Önemli olan "doğru" olanı yapmaktır. Bu yaklaşımın öncülerinden biri olan Alman filozof Immanuel Kant, evrensel olarak geçerli ve herkes için bağlayıcı olan ahlaki ilkelere dayalı bir etik sistemi geliştirmiştir.

Hümanistler, dini otoriteye ve dogmalara karşı çıkarlar. Hümanizmin karşı çıktığı diğer konular arasında aşırı şüphecilik, kaderin olaylar üzerindeki etkisi ve doğaüstü güçlerin varlığı yer alır. Bunun yanı sıra, hümanistler insan haklarının ihlaline, eşitsizliğe ve adaletsizliğe de karşı dururlar.

Laplace, determinizmi savunur, yani her olayın önceden belirlenmiş nedenlere dayandığını ve bu nedenle tahmin edilebilir olduğunu öne sürer. Laplace'ın teorisine göre, eğer bir varlık evrendeki tüm maddi parçacıkların mevcut durumunu ve hareketini tam olarak bilebilseydi, gelecekteki her olayı ve durumu önceden tahmin edebilirdi.