Farsça

Gulyabani karakterinin kökeni, Arap ve Fars mitolojilerine dayanır. Arap kültüründe, "gul" (hortlak veya cin) ile "beyabani" (çöl adamı) kelimelerinin birleşimiyle oluşmuştur. Fars mitolojisinde, "gul-i beyabani" (çölün gülü) olarak bilinir. Gulyabani, zamanla Anadolu kültürüne de yerleşmiş ve burada çeşitli versiyonlar kazanmıştır. Ayrıca, bazı toplumlarda gulyabaninin Kaf Dağı'ndan Dünya'ya sürülmüş, insan kılığında bir şeytan olduğu inancı da vardır.

Azeri müziklerinde Farsça'nın bulunmasının nedeni, Azerilerin dilinin Farsça'dan etkilenmiş olmasıdır. Ayrıca, Kafkas, Orta Asya ve İran ağırlıklı etkiler de Azeri müziklerinde dikkat çeker.

Farsça'da iki çeşit tamlama bulunmaktadır: 1. İsim tamlaması (terkîb-i izâfî). 2. Sıfat tamlaması. Ayrıca, Farsça tamlamaların unsurları Arapça veya Türkçe de olabilir.

İştare kelimesi farklı anlamlara gelebilir: Zazaca'da "ıstare" kelimesinin farklı bir yazılışı olarak kullanılabilir. Osmanlıca'da "perde, zar" veya "yıldız" anlamına gelir. Dini bağlamda "Allah'ın muhâfazasına (korumasına) vesile olan âyet-i kerîmeler" anlamında da kullanılabilir.

Yek kelimesi, Farsça kökenli olup "bir, tek" anlamına gelir. Yeksan kelimesi ise "beraber, bir, düz, eşit, aynı düzeyde" anlamlarına gelir. Örnek cümleler: "Senin sözlerinden sonra çocuk tamamen yerle yeksan oldu" (yer bir oldu, yere kadar düştü). "Sen de her zaman onunla yeksan olsan ne güzel olurdu" (onunla beraber, bir).

Yaren ismi Farsça kökenli bir kız ismidir. Türk Dil Kurumu'na göre, "arkadaş" veya "dost" anlamlarına gelmektedir.

Farsçanın zor harfleri olarak şunlar sayılabilir: ق (khe). خ (khe). و (ve). Farsça, Arap alfabesinin uyarlanmış bir versiyonunu kullandığı için, sağdan sola doğru yazılır ve bu durum, Latin alfabesine alışkın olanlar için başlangıçta zorlayıcı olabilir.

Farsça isim tamlaması şu şekillerde yapılabilir: İzâfet kesresi ile: Birinci kelimenin (muzâf) son harfi esreli okunur. İzâfet hemzesi ile: Birinci kelimenin (muzâf) son harfi "ha-i resmiye" veya "ye" ile bitiyorsa tamlama hemze ile yapılır. İzâfet ye’si (ی) ile: Muzâfın son harfi vav veya elif-i memdûde (uzun elif) ise tamlama için araya izâfet ye’si getirilir. Zincirleme tamlama: İki veya daha fazla tamlama bir araya gelir. Birleşik tamlama: Üç kelime tamlama halindedir. Kesik tamlama (izâfet-i mâktû‘): Tamlamayı oluşturan iki kelimenin arasına kaynaştırma için “ı” veya “yı” kaynaştırması getirilmez, sadece tamlama çizgisi konur. Farsça isim tamlamalarında tamlanan (asıl unsur) sonda değil, başta yer alır.

Parisa soyadı, Farsça kökenli bir isimdir.

Az bilinen erkek isimlerinden bazıları şunlardır: Acar. Adar. Affan. Ahter. Akalp. Alaz. Aral. Arat. Bolat. Bener. Az bilinen erkek isimleri hakkında daha fazla bilgi için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: prima.com.tr; gebe.com; fikriyat.com; tgrthaber.com; onedio.com.

Farsça-Türkçe metinlerin kaç cilt olduğu, kullanılan kaynağa bağlıdır. 17-minute-languages.com sitesinde, Farsça ve Türkçe metinlerin yer aldığı dijital kitap, 6 farklı dil seviyesine göre düzenlenmiş 400 metin içermektedir ve bu metinler 6 cilt olarak düşünülebilir. istanbulkitapcisi.com ve halkkitabevi.com sitelerinde yer alan Ahmad Jabbari'nin "Farsça Metin Okuma Seti 3 Cilt Takım" adlı eseri, temel, orta ve ileri seviyeden oluşan üç ciltten oluşmaktadır. Ayrıca, Demavend Yayınları tarafından yayımlanan "Türkçe Çevirileriyle Farsça Kolay Metinler 1" adlı kitap da tek ciltten oluşmaktadır.

"Yar" kelimesi Farsça kökenlidir.

Arapçada "p" harfi yoktur, çünkü Arap alfabesi 28 harften oluşur ve bu harfler arasında "p" sesi bulunmaz. Ancak, Osmanlıca'da Farsça kökenli kelimelerde "p" harfi kullanılır, çünkü bu harf, üç noktalı "b" harfini temsil eder. Ayrıca, Türkçede "p" harfi sert bir ses olduğu için, bazı durumlarda "b" harfi "p"ye dönüşebilir, ancak bu Arapça'nın doğal bir özelliği değildir.

Kirman kelimesi farklı anlamlara gelebilir: Kale, hisar, germen. Yün veya ip sarma aracı. İran'da bir eyalet. Sonbaharda biçilen ot, güz çimeni. Topaç. Körpe çimen.

Tarhana kelimesi, Farsça "terhuvâne" ve "terhîne" kelimelerinden gelmektedir. Etimolojik kökeni: Tar. Han. Tarihsel olarak: İlk olarak Orta Asya'da Türkler tarafından üretildiği düşünülmektedir. Göçlerle birlikte diğer ülkelere yayılmıştır. Geçmişte, Türklerin "kurut" adını verdikleri çökelek, tuz, un, kurutulmuş et ile hazırlanan kışlık yiyecek çeşitleri arasında yer almıştır.

Hezar ve hezaran kelimeleri Farsça kökenli olup, farklı anlamlara sahiptir: - Hezar: "Bin" anlamına gelir. - Hezaren: İki farklı anlamda kullanılır: - Saray çiçeği (Delphinium). - Bambu. Hazaran ise, "binlerce" anlamına gelen "hezar" kelimesiyle "renk" anlamına gelen "reng" kelimesinin birleşiminden oluşur ve "çok renkli" anlamına gelir.

Gülbang ve gülbank aynı anlama gelir. Gülbank, Farsça “gül sesi” anlamına gelen “gül” ve “ses” anlamına gelen “bang” kelimelerinden türemiştir. Terim olarak ise Mevlevilik, Bektaşilik, Halvetilik, Kadirilik, Rufailik gibi tarikatlarda hep bir ağızdan yüksek sesle söylenen alkış, dua içerikli sözlü edebiyat ürünü anlamı taşır.

Niyazi ismi, Arapça kökenli olup "niyaz" kelimesinden türetilmiştir. Niyaz kelimesi, "yalvarış", "dua" ve "dilek" anlamlarına gelir. Bu isim, kişinin manevi değerlere ve ruhsal dengeye önem verdiğini ifade eder.

Şehriyar'ın sanat anlayışı şu şekilde özetlenebilir: Geleneksel kültüre bağlılık: Şiirlerinde geleneksel kültür unsurlarını ustalıkla işlemiştir. İçtenlik ve doğallık: Azerbaycan âşık şiirinin dil, sanat ve deyiş zevkini başarıyla idrak etmiş ve uygulamıştır. Modern yaklaşım: Geleneksel değerleri modern ve içten bir yaklaşımla modern şiir dünyasına aktarmıştır. Sosyal duyarlılık: Şiirlerinde sosyal konuları ve didaktik gayretleri işlemiştir. Dile hakimiyet: Azerice ve Farsça'ya olan hakimiyeti, ona özel bir şöhret kazandırmıştır. Halka yakınlık: Halkının gören gözü, işiten kulağı, konuşan dili olmuş, halkın karşılaştığı zorluklara sözleriyle katkıda bulunmuştur.

Kirve kelimesi Farsça'da "kardeş" anlamına gelen "birādar" kelimesinden türemiştir. Farsça'da "kirve" kelimesi, daha sonra Türkçe'ye geçmiştir. Ayrıca, Süryanice ḳarīvō ܩܪܝܒܐ “yakın kişi, akraba, vaftiz babası” sözcüğünden de alıntı olduğu belirtilmektedir.