Etik

Yapay zekanın gösterdiği mazaretler genellikle doğru olarak kabul edilmez. Yapay zeka, insan hatasını ve riskleri azaltmak için tasarlanmış olsa da, kararlarında duygu ve yaratıcılık kullanma becerisinden yoksundur ve bu nedenle yeni çözümler üretmekte sınırlıdır. Ayrıca, yapay zeka sistemlerinin şeffaflık eksikliği ve önyargılı veri kullanımı gibi etik sorunları da vardır, bu da mazaretlerinin güvenilirliğini sorgulatabilir.

Kamu görevlileri, aşağıdaki davranışlardan kaçınmalıdır: 1. Ayrımcılık: Dil, din, felsefi inanç, siyasi düşünce, ırk, cinsiyet gibi sebeplerle ayrım yapmak. 2. Menfaat sağlama: Görev, unvan ve yetkilerini kullanarak kendileri veya yakınları lehine menfaat sağlamak. 3. Hediye alma: Ekonomik değeri olan veya olmayan hediyeleri kabul etmek. 4. Keyfilik ve tarafsızlık: Takdir yetkilerini keyfilikten uzak, tarafsızlık ve eşitlik ilkelerine uygun kullanmamak. 5. Gerçek dışı beyanat: Aldatıcı ve gerçek dışı beyanat vermek. 6. Görevi savsaklama: Görevlerini savsaklamak veya işi yavaşlatmak. Bu davranışlar, kamu görevlilerinin etik ilkelerine aykırı olup, güven ve itibar kaybına yol açabilir.

Deolojik yaklaşım, eylemin kendisi üzerinde odaklanan ve kararların "sonucunun iyi" olmasından ziyade "niyetin doğru" olmasını savunan bir etik teorisidir. Bu yaklaşımda, ahlaki davranış her koşulda ortaya konması gereken bir davranıştır ve bazı şeyler sonuçları ne olursa olsun "kötü" eylemlerdir (örneğin, yalan söylemek, öldürmek). Deolojik yaklaşımın temelleri, Alman filozof Immanuel Kant tarafından ortaya atılan Kantçı etik veya ödev etiği olarak da bilinen ödev merkezli yaklaşım ile atılmıştır.

İstanbul Üniversitesi (İÜ) Klinik Araştırmalar Etik Kurulu aşağıdaki görevleri yerine getirir: 1. Araştırma Başvurularını Değerlendirme: Sağlık alanında yapılan gözlemsel çalışmalar, anket çalışmaları, retrospektif arşiv taramaları gibi girişimleri değerlendirir. 2. İzin ve Reddetme: Uygun bulunan araştırmalara izin verir, koşulları taşımayan başvuruları reddeder. 3. İzleme ve Sonlandırma: Onay verdiği araştırmaları izler, gerektiğinde sonlandırılmasını önerir. 4. Gizlilik: Kurul üyeleri, araştırmalarla ilgili tüm bilgi ve belgeler için gizlilik ilkesine uymak zorundadır. 5. Eğitim ve Standartlar: Etik kurul üyelerinin iyi klinik uygulamaları ve klinik araştırmalar hakkında eğitim almasını sağlar ve standart çalışma yöntemlerini belirler.

Mühendislikte etik, toplumun refahını ve güvenliğini sağlamak için önemlidir. İşte diğer bazı nedenler: Mesleki değerlerin korunması: Etik kurallar, mühendislerin mesleki değerlerini ihlal etmelerini önler ve güvenilirliklerini artırır. Doğru ve objektif raporlama: Mühendisler, çalışmalarının sonuçlarını abartmadan veya gizlemeden dürüst ve tam bir şekilde raporlamalıdır. Haksız rekabetin önlenmesi: Etik, mühendislerin haksız rekabete girmelerini engelleyerek mesleki itibarlarını korur. Yasal uyum: Etik kurallar, mühendislerin yasalara ve düzenlemelere uygun hareket etmelerini sağlar.

Kamu Görevlileri Etik Sözleşmesi, 5176 sayılı Kanun kapsamındaki tüm kamu görevlileri için zorunludur.

Kınama ve ayıplama kavramları benzer anlamlar taşısa da tam olarak aynı şey değildir. Kınama, bir kişinin yanlış, uygunsuz veya yakışıksız davranışını eleştirmek, ayıplamak anlamına gelir. Ayıplama ise, bir kimsenin kusurunu yüzüne vurmak olarak tanımlanır ve gıybetin bir türü olarak kabul edilir.

Aksiyoloji, Yunanca "değer" anlamına gelen "axiā" ve "-logia" ekiyle "bilim" kelimesini birleştirerek, değerler felsefesini ifade eden bir terimdir. Aksiyoloji, iki ana alana ayrılır: 1. Etik: İnsanların ahlaki değerlerini ve davranışlarını inceler. 2. Estetik: Güzelliğin ve sanatsal değerlerin doğasını araştırır. Aksiyoloji, olan ile olması gereken arasındaki ilişkiyi sorgulayarak, değerlerin doğası, ölçüsü ve metafiziksel statüsüne dair araştırmalar yapar.

Reality şovların yasaklanma nedenleri arasında şiddet, suç ve kadın düşmanlığını teşvik etmeleri yer almaktadır. Bunun yanı sıra, bazı reality şovların etik dışı davranışlar ve yasal sorunlar nedeniyle de yayından kaldırıldığı bilinmektedir.

Türkiye'de bilimsel etik, bilimsel araştırmaların yürütülmesi ve sonuçlarının paylaşılması sürecinde uyulması gereken ahlaki ilke ve kuralları ifade eder. Başlıca bilimsel etik ilkeleri: - Gerçeğe Uygunluk: Veriler, sadece bilimsel yöntemlerle elde edilmelidir. - Zararsızlık: Araştırmanın deneklere zarar vermemesi ve olası risklerin deneklere açık şekilde bildirilmesi gerekir. - Kaynak Gösterme: Bilimsel yayınlarda daha önce yapılmış çalışmalardan yararlanılırken, bu çalışmaların kaynak olarak gösterilmesi zorunludur. - Akademik Sorumluluk: Bilim insanları, araştırma sonuçlarını toplumla paylaşmak ve zararlı uygulamalar konusunda uyarmakla yükümlüdür. Bilimsel etik ihlalleri durumunda, üniversiteler ve akademik kurumlar nezdinde cezai yaptırımlar uygulanabilir.

Etik araştırma, bilimsel çalışmaların ahlaki standartlara uygun olarak yürütülmesi anlamına gelir. Etik araştırmanın temel ilkeleri: 1. Kişiye Saygı: Katılımcıların özerk karar verebilmeleri ve mahremiyetlerinin korunması. 2. Yararlılık: Araştırmanın topluma ve katılımcılara fayda sağlaması, zararların en aza indirilmesi. 3. Adalet: Katılımcıların seçiminde adil davranılması ve olası yüklerin dengeli dağıtılması. 4. Dürüstlük: Verilerin doğru ve dürüst bir şekilde raporlanması, intihal ve sahtecilikten kaçınılması. Etik kurallara uyulmaması, araştırmanın geçerliliğini ve güvenilirliğini zedeleyebilir ve bilimsel topluluğun itibarına zarar verebilir.

Geoffrey Hinton, yapay zeka alanındaki gelişmelerin potansiyel tehlikeleri nedeniyle yapay zekadan istifa etti. Hinton, New York Times'a yaptığı açıklamada, yapay zeka sohbet robotlarının şu an için insanoğlundan daha tehlikeli olmadığını, ancak yakın zamanda insanoğlundan daha zeki olabilecekleri kanaatini taşıdığını belirtti.

"Dead Ringers" dizisi, David Cronenberg'in 1988 yapımı aynı adlı filminden uyarlanmıştır ve ikiz jinekologların etik sınırları aşan deneylerini konu alır. Dizinin hikayesi, Beverly ve Elliot Mantle adlı ikizlerin, kadınların doğum yapma şeklini değiştirmek için kısır kadınlar üzerinde çalışmalar yapmasıyla gelişir. Başrolde, hem Beverly hem de Elliot Mantle karakterlerini canlandıran Rachel Weisz yer almaktadır.

Deontoloji vaka tartışması yapmak için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. Vakanın Sunulması: Tartışılacak vaka, tüm yönleriyle birlikte sınıfa veya ilgili gruba sunulur. 2. Teorik Bilginin Aktarılması: Konuyla ilgili temel bilgiler ve etik ilkeler, sorumlu öğretim elemanı tarafından aktarılır. 3. Soruların Tartışılması: Vakayla ilgili olarak önceden belirlenmiş sorular (örneğin, hastanın tıbbi sorunu, tedavi hedefleri, başarı olasılığı vb.) tartışılır. 4. Etik Analiz: Vakanın, aydınlatılmış onam, hasta özerkliği, tedaviyi reddetme gibi etik konular çerçevesinde analizi yapılır. 5. Karar Verme: Etik ikilemler karşısında klinik etik çözümlemenin nasıl yapılacağı üzerine pratik yapılır ve ortak bir karara varılmaya çalışılır. Bu süreçte, hasta hakları, mahremiyeti ve tıbbi deontolojinin diğer ilkeleri de dikkate alınmalıdır.

"Yapay Zeka İlerlemelidir" konulu bir münazarada aşağıdaki konular tartışılabilir: 1. Yapay Zekanın Faydaları: Yapay zekanın sağlık, iş dünyası, iletişim ve eğitim gibi alanlarda sağladığı avantajlar. 2. Etik ve Güvenlik Sorunları: Yapay zekanın etik ilkelere uygun kullanımı, veri gizliliği ve siber güvenlik riskleri. 3. İşsizlik ve Eşitsizlik: Yapay zekanın iş gücünü nasıl etkileyeceği, otomasyon nedeniyle oluşabilecek işsizlik ve gelir dağılımındaki eşitsizlikler. 4. Yaratıcılık ve İnsaniyet Kaybı: Yapay zekanın insan yaratıcılığını taklit etmesi ve insan değerlerini nasıl etkileyeceği.

Ahlaki sorumluluk, eylemlerimiz ve kararlarımız sonucunda başkalarına ve topluma karşı hissettiğimiz yükümlülüktür. Ahlaki sorumluluk, aynı zamanda şu şekilde de tanımlanabilir: toplumsal övgü ve yerginin konusu olabilmesi; bir davranışı ya da sıfatı açıklayabilmesi; bireyin sorumlu olması. Ancak bu tür tanımlar, ahlaki sorumluluğun doğurduğu sonuçların açıklamasıdır, tanımı değildir. Ahlaki sorumluluğun tanımı ve insanın diğer sorumluluklarından ayırımı, ahlaki sorumluluğun hedefi ve menşeini dikkate almakla mümkündür. Ahlaki sorumluluk, mutlaka yasal sorumluluğa karşılık gelmez.

İnsanlara kötülük yaptıran çevrenin etkisi üzerine bir konuşma şu şekilde olabilir: Giriş: Kötülük, hem bireysel hem de toplumsal boyutta olumsuz etkiler yaratan bir olgudur. Gelişme: Toplumdaki adaletsizlikler, eşitsizlikler ve olumsuz koşullar, bireylerin kötülüğe yönelmesine zemin hazırlar. Sonuç: Kötülüğün önlenmesi için, insan doğasının iyi yanını beslemek gereklidir.

Görecelik ve mutlaklık kavramları farklı bağlamlarda farklı anlamlar taşır: 1. Görecelik: İnsan eylemlerinin doğru ya da yanlış olarak katı kategorilere konulamayacağını, bu değerlendirmenin bağlam, bireyin bakış açısı ve deneyimlerine bağlı olarak değişebileceğini savunur. 2. Mutlaklık: Olaylara nesnel bir şekilde yaklaşır ve bir eylemi doğru veya yanlış olarak kesin bir şekilde değerlendirir.

Sosyal ve etik sorumluluk kavramları, hem bireyler hem de kurumlar için önemli olan iki farklı alanı ifade eder: 1. Sosyal Sorumluluk: Toplumun ve çevrenin ihtiyaçlarına duyarlılık göstererek, olumlu bir etki yaratma yükümlülüğüdür. 2. Etik Sorumluluk: Doğru ve adil davranışlarda bulunarak topluma ve çevreye katkı sağlama sorumluluğudur.

Chelsea Sun farklı alanlarda faaliyet gösteren birden fazla kişi olabilir. İşte bazı olası işler: 1. Akademik Kariyer: Dr. Chelsea Sihan Sun, Çin Hong Kong Üniversitesi (CUHK) Biyomedikal Etik Merkezi'nde Yardımcı Öğretim Görevlisi olarak çalışmaktadır. Araştırmaları bioetik, sağlık hizmetleri etiği ve politikası, yaşam sonu bakımı ve aile ilişkileri gibi konuları kapsamaktadır. 2. Sanat ve Tasarım: Chelsea Sun, ArtStation platformunda sanat ve tasarım eserleri sunmaktadır. 3. Etkinlik Planlama: Chelsea Sun Planning Portal, düğün ve özel etkinlik alanı işleten 200 dönümlük bir mülkün etkinlik planlama uygulamasıdır.