Endokrinoloji

Esra Çil adlı doktor, farklı hastanelerde görev yapmaktadır: 1. İç Hastalıkları Uzmanı olarak İstanbul Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde çalışmaktadır. 2. Pratisyen Hekimlik alanında Nizip Devlet Hastanesi'nde görev yapmaktadır. 3. Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı olarak Şişli Hamidiye Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde hizmet vermektedir.

Acil serviste hiperkalseminin en sık nedeni primer hiperparatiroidizm ve malignitelerdir.

Şekersiz şeker hastalığı (diabetes insipidus) tehlikeli olabilir çünkü tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu hastalığın en büyük riski, kan şekeri seviyelerinin dengesizliğidir. Ayrıca, şekersiz şeker hastalığında yeterli su alınamazsa, aşırı sıvı kaybına bağlı olarak kan tuzunda yükselme, bilinç bozukluğu ve koma gibi durumlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle, şekersiz şeker hastalığının yönetimi için düzenli doktor kontrolleri, sağlıklı yaşam tarzı ve belirtilere dikkat etmek önemlidir.

Tiroid nodülü tamamen alındığında (total tiroidektomi), tiroid bezinin tamamı ameliyatla çıkarılır. Bu durumun bazı sonuçları olabilir: Hormon dengesizliği: Tiroid bezi, vücudun metabolizmasını düzenleyen hormonlar üretir. İlaç tedavisi: Hipotiroidi durumunda, ömür boyu tiroid hormonu ilaçları kullanmak gerekebilir. Komplikasyonlar: Ameliyatın riskleri arasında ses tellerine bağlı sinirlerde hasar, kalsiyum seviyelerinde dengesizlik ve enfeksiyon bulunur. Bu tür bir ameliyat öncesi ve sonrası dönemde, endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları uzmanının takibi önemlidir.

İnsülin salınımını artıran faktörler şunlardır: 1. Glukoz: En kuvvetli insülin salınımı tetikleyicisi glukozdur. 2. Karbonhidratlar ve şeker: Gıdalarla alınan karbonhidratlar ve şeker, pankreası daha fazla insülin salgılaması yönünde uyarır. 3. Bazı aminoasitler: Mannoz, lösin ve arginin gibi aminoasitler insülin salgılanmasını artırır. 4. Yağ asitleri: İnsülin salınımını uyaran diğer bir madde de yağ asitleridir. 5. Mide-bağırsak hormonları: Glukagon benzeri peptid-1 (GLP-1) ve glikoza bağımlı insülinotropik peptid gibi hormonlar insülin salınımını artırır. 6. Vagus stimülasyonu: Vagus sinirinin uyarılması insülin salınımını artırır. Ayrıca, kortizol ve sekretin gibi hormonlar da insülin salınımını etkileyen faktörler arasındadır.

Endokrinoloji ve tiroid aynı şeyler değildir, ancak endokrinoloji tiroid bezini de içeren endokrin sistemi inceleyen bir tıp dalıdır. Endokrinoloji, hormonların üretimi, salgılanması, etkileşimi ve hormonal dengenin bozulmasıyla ilgilenen tıp dalıdır. Dolayısıyla, endokrinoloji genel olarak tüm endokrin bezleri ve hormonları kapsarken, tiroid sadece bu bezlerden birini ifade eder.

Evet, Haşimato (Hashimoto) kronik bir hastalıktır.

Hipopituitarizm, hipofiz bezinin yeterli miktarda hormon üretememesi durumudur. Hipopituitarizmin nedenleri arasında: - baş yaralanmaları; - tümörler (örneğin, hipofiz adenomu); - enfeksiyonlar (menenjit gibi); - otoimmün hastalıklar; - işlem veya radyoterapi sonrası hasar. Belirtileri, eksik olan hormonlara bağlı olarak değişiklik gösterir ve şunları içerebilir: - yorgunluk ve zayıflık; - vücut ağırlığında değişim (kilo kaybı veya artışı); - kas ve eklem ağrıları; - soğuk intoleransı; - cinsel işlev bozuklukları. Teşhis genellikle kan testleri ve görüntüleme testleri (MRI veya CT taramaları) ile konulur. Tedavi, eksik hormonların yerine konması ve altta yatan nedenin tedavi edilmesi üzerine kuruludur.

PCOS'ta (Polikistik Over Sendromu) LH hormonu genellikle yüksektir.

Adrenogenital sendromda 21-hidroksilaz veya 11-hidroksilaz enzimi eksiktir.

Cushing sendromuna endokrinoloji bölümü bakar.

İnsülinin fazla salgılanması, glukagon seviyesini artırabilir. Bu durum, pankreasın beta hücrelerinin aşırı insülin üretmesi durumunda gerçekleşir ve tip-1 diyabet gibi durumlarda görülebilir. İnsülin ve glukagon, kan şekerinin düzenlenmesinde zıt işlevler görür: insülin kan şekerini düşürürken, glukagon kan şekerini yükseltir.

Atriyal natriüretik peptid (ANP) seviyeleri aşağıdaki durumlarda yükselir: 1. Artmış intravasküler hacim: Sağ atriyumda distansiyona neden olan artmış atriyal duvar gerilimi. 2. Hormonal uyaranlar: Glukokortikoidler, androjenler ve tiroid hormonları gibi bazı hormonlar ANP sekresyonunu doğrudan uyarır. 3. Kardiyak hastalıklar: Konjestif kalp yetmezliği, esansiyel hipertansiyon, kronik böbrek yetersizliği, karaciğer sirozu, atriyal fibrilasyon ve diğer atriyal aritmiler. 4. Ani basınç artışı: Kan basıncında ani yükselme sonucu sistolik duvar geriliminin artışı.

Yalancı ve gerçek jinekomasti arasındaki temel fark, meme dokusunun büyüme sebebidir. Gerçek jinekomasti, hormonal dengesizlikler (östrojen ve testesteron hormonlarının düzensizliği) nedeniyle meme bezlerinde aşırı büyüme sonucu gelişir. Yalancı jinekomasti ise meme bölgesinde yağ birikimiyle ilişkilidir ve hormonal bir problemi yansıtmaz.

Evet, devlet hastanelerinde testosteron ölçümü yapılmaktadır. Bu test, genellikle endokrinoloji bölümünde gerçekleştirilir.

ADH (Anti Diüretik Hormon), böbrekleri etkileyen ve vücuttaki su miktarını dengeleyerek iç organların ve kanın fonksiyonlarını tam anlamıyla yapabilmesini sağlayan bir hormondur. Görevleri arasında: - Kan basıncının düzenlenmesi; - Vücut iç sıcaklığının korunması; - Böbreklerde uygun idrar akışının sağlanması yer alır. ADH, ön beyinde sentezlenir ve hipofiz bezinde yer alan küçük keseciklere iletilir.

Sekonder hipo, tıpta sekonder hipogonadizm olarak adlandırılır ve bu durum, beyinde yer alan hipofiz veya hipotalamus gibi cinsiyet hormonlarını kontrol eden bölgelerde bir sorun olduğunda ortaya çıkar. Bu tür bezler düzgün çalışmadığında, cinsiyet bezleri yeterli hormon üretmek için gerekli sinyalleri alamaz.

Tiroid biyopsisi, endokrinoloji, cerrahi onkoloji ve radyoloji gibi tıbbi bölümlerde uzman hekimler tarafından gerçekleştirilir.

Aldosteron, renin-anjiyotensin-aldosteron sisteminin bir parçası olan, böbreküstü bezlerinin dış kısmında (korteks) bulunan zona glomerulosa hücreleri tarafından üretilen bir hormondur. Temel görevleri: - Böbreklerde sodyumun geri emilimini artırarak suyun tutulmasını sağlar, bu da kan hacmini ve basıncını yükseltir. - Potasyumun atılımını artırır. Bu sayede aldosteron, vücudun sıvı ve elektrolit dengesini düzenlemede önemli bir rol oynar.

Adrenal rest, testislerde bulunan adrenal doku kalıntılarını ifade eder. Belirtileri arasında testislerde palpable kitleler, hormonal dengesizlikler, ağrı veya rahatsızlık yer alabilir. Teşhis için doktor, tıbbi geçmiş değerlendirmesi, hormon testleri ve ultrason veya manyetik rezonans görüntüleme gibi görüntüleme testleri yapar. Tedavi seçenekleri arasında hormon replasman terapisi, glukokortikoidler ve cerrahi müdahale bulunabilir.