Hipofiz

Hipofiz bezi, kendi başına tehlikeli değildir; ancak hipofiz bezinde oluşan tümörler veya hastalıklar ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Hipofiz bezinde görülebilecek bazı tehlikeli durumlar şunlardır: Hipofiz adenomları. Hormon dengesizlikleri. Hipofiz yetmezliği. Hipofiz bezi hastalıkları şüphesi durumunda, doğru tanı ve tedavi için mutlaka bir endokrinoloji uzmanına başvurulmalıdır.

Hipofiz bezinde sorun olması durumunda çeşitli sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Hipofiz bezi hastalıklarının bazı belirtileri: Hormonal dengesizlikler: Adet düzensizliği, cinsel işlev bozuklukları, cilt değişiklikleri, kilo kaybı veya kilo alımı. Görme sorunları: Görme kaybı, çift görme, görme alanında daralma. Baş ağrıları: Sürekli ve künt baş ağrıları. Yorgunluk ve kas güçsüzlüğü: Kronik yorgunluk, halsizlik ve kas güçsüzlüğü. Diğer belirtiler: Kortizol seviyelerindeki anormallikler bağışıklık sistemini zayıflatabilir, büyüme hormonu fazlalığı el ve ayaklarda anormal büyümeye neden olabilir. Hipofiz bezi hastalıklarının nedenleri arasında hipofiz tümörleri, genetik yatkınlık, çevresel faktörler, radyasyon, kafa travmaları ve bazı enfeksiyonlar yer alır. Teşhis ve tedavi için bir endokrinoloğa başvurulması önerilir.

Hipofizin fazla çalışması, hormon üretiminin artmasına bağlı olarak çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Bazı olası sonuçlar: Akromegali ve gigantizm. Cushing hastalığı. Prolaktinoma. Görme bozuklukları ve baş ağrısı. Hormonal dengesizlikler. Hipofiz bezi hastalıklarının teşhisi için hormon testleri ve MR görüntüleme gibi yöntemler kullanılır.

Akromegali, hipofiz bezinin uzun süre boyunca normalden fazla büyüme hormonu üretmesi sonucu oluşur. Başlıca nedenleri: Hipofiz bezi tümörü. Diğer bölgelerdeki tümörler. Genetik faktörler. Risk faktörleri: Yaş. Cinsiyet.

Hipofiz bezinde sorun olduğunu gösteren bazı belirtiler şunlardır: Hormonal dengesizlikler: Adet düzensizliği, cinsel işlev bozuklukları, cilt değişiklikleri, büyüme hormonu fazlalığında el ve ayaklarda büyüme. Görme sorunları: Görme kaybı, çift görme, görme alanında daralma. Baş ağrısı: Sürekli ve künt baş ağrısı. Kilo değişiklikleri: Kilo alımı veya kilo kaybı. Yorgunluk ve enerji kaybı: Kronik yorgunluk, halsizlik. Bu belirtiler başka sağlık sorunlarıyla da ilişkili olabilir. Kesin teşhis ve uygun tedavi için bir endokrinoloji uzmanına başvurulması önerilir.

Hipofizdeki tümörler genellikle iyi huyludur ve tehlikeli değildir, ancak bazı durumlarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilirler. Tehlike oluşturabilecek durumlar: Tümör büyüklüğü: Büyük tümörler, hipofiz bezinin normal işlevini engelleyerek hormon yetersizliğine neden olabilir. Hormon üretimi: Fonksiyonel tümörler, aşırı hormon üreterek vücutta dengesizliklere yol açabilir. Bası etkisi: Tümör, çevre dokulara baskı yaparak baş ağrısı, görme bozuklukları ve halsizlik gibi belirtilere neden olabilir. Tedavi yöntemleri, tümörün türüne, büyüklüğüne ve semptomlara bağlı olarak cerrahi müdahale, ilaç tedavisi veya radyoterapi olabilir. Doğru teşhis ve tedavi için bir uzmana danışılması önerilir.

Hipofiz bezinin genişlemesinin (büyümesinin) bazı nedenleri: Hipofiz adenomları. Hipotiroidizm. Gebelik. İlaç kullanımı. Tüberküloz ve sarkoidoz. Hipofizit. Hipofiz bezi büyümesi belirtileri fark edildiğinde, teşhis için bir endokrinoloji uzmanına başvurulması önerilir.

Hipotalamustan salgılanan hormonlar, hipofizi şu şekilde uyarır: Hipofizyotropik peptidler. Hipotalamik faktörler. Hipotalamik hormonlar. Hipotalamus ile hipofiz arasındaki bağlantı, “hipofiz sapı” denilen bir yapıyla sağlanır.

ADH (Antidiüretik Hormon) veya diğer adıyla vazopressin, hipotalamus tarafından üretilip hipofiz bezinin arka lobunda depolanır. İhtiyaç halinde, hipofiz bezinden kana salgılanır.

Hipofiz adenomunda etkilenen hormonlar, tümörün türüne bağlı olarak değişir. Bazı hormon türleri ve etkileri: Prolaktin: Kadınlarda adet düzensizlikleri, süt gelmesi, kısırlık; erkeklerde cinsel işlev bozuklukları ve meme büyümesi. Büyüme hormonu (GH): Büyüme çağında aşırı uzama, yetişkinlikte ise el, ayak, çene ve burun ucu gibi vücut kısımlarında büyüme. Adrenokortikotropin hormon (ACTH): Vücutta anormal yağlanma, kas güçsüzlüğü, yüksek kan basıncı ve kan şekeri, ciltte yağlanma ve akne gelişimi. Tiroit stimülan hormon (TSH): Kilo kaybı, çarpıntı, bağırsak sorunları, terleme, huzursuzluk ve sinirlilik. Foliküler stimülan hormon (FSH) ve Lüteinleştirici hormon (LH): Kadınlarda düzensiz adet dönemleri, erkeklerde cinsel isteksizlik ve iktidarsızlık. Hipofiz adenomları genellikle iyi huyludur ve yavaş büyürler.

Hipofiz bezi, ön, orta ve arka lob olmak üzere üç lobdan oluşur. Ön lob (Adenohipofiz). Arka lob (Nörohipofiz). Ara lob. Tüm hayvanlarda, etli ve glandüler olan ön hipofiz, hipotalamusun bir uzantısı olan arka hipofizin nöral bileşiminden farklıdır.

Hipofiz bezini kontrol eden temel yapı hipotalamustur. Hipotalamus, hipofiz bezine üst beyin merkezlerinden gelen emirleri iletir. Hipofiz bezi ayrıca dolaşımdan gelen uyarılar doğrultusunda vücudun ihtiyacı olan hormonları salgılar. Hipofiz bezi, gece-gündüz, açlık, uyku, yaş, yemek yeme gibi faktörlere bağlı olarak hangi hormonu, ne zaman ve ne kadar salgılayacağına karar verir.

Kafatasında beyindeki hipofiz bezini de barındıran çukur kısma tıpta verilen Latince adın Türkçesi "Türk eyeri"dir. Bu yapının Latince adı "Sella Turcica"dır.

Ön hipofizden altı hormon salgılanır. Bunlar: 1. Büyüme hormonu (GH). 2. Tirotropin (TSH). 3. Adrenokortikotropik hormon (ACTH). 4. Prolaktin (PRL). 5. Gonadotropinler (FSH ve LH). Ön hipofiz, bu hormonları sentezler ve salgılar.

Parsiyel (kısmi) empty sella, hipofiz bezinin kısmen düzleştiği ve sella tursika (hipofiz bezinin bulunduğu çöküntü) bölgesinin kısmen boş göründüğü bir durumdur. Boş sella (empty sella) sendromu, beyin omurilik sıvısının (BOS) hipofiz bezine ve sella tursikanın dış zarına yaptığı basınçlar sonucu ortaya çıkar. Parsiyel empty sella genellikle tedavi gerektirmez, ancak hormonal veya diğer komplikasyonların gelişmesi durumunda cerrahi müdahale gerekebilir.

Hipofiz bezi, endokrin sistemin en önemli bezlerinden biri olarak kabul edilir. Hipofiz bezi, beynin tabanında bulunur ve "ana bez" olarak adlandırılır. Hipotalamus tarafından kontrol edilen hipofiz bezi, vücudun büyüme hızını, metabolik işlevlerini ve cinsel gelişimini düzenlemeye yardımcı olur.

Hipofiz adenomu MR'da şu şekilde görünür: Mikroadenom: Çapı 1 cm'den küçük olan adenomlar olarak adlandırılır. Makroadenom: Çapı 1 cm'den büyük olan adenomlardır. MR görüntülemede, damardan kontrast madde verildiğinde, adenomlar belirgin hale gelir. Hipofiz adenomunun MR ile tespitinde şu adımlar izlenir: 1. Fizik muayene ve tıbbi öykü: Doktor, hastanın semptomlarını ve fiziksel sağlık durumunu değerlendirir. 2. Kan testleri: Hipofiz bezinin hormon üretimini kontrol etmek ve hormonal dengesizlikleri tespit etmek için kullanılır. 3. Görüntüleme testleri: Tümörün boyutunu, konumunu ve çevre dokulara olan etkisini belirlemeye yardımcı olur. MR'da hipofiz adenomunun saptanması durumunda, tümörün göz sinirlerine baskı yapıp yapmadığını değerlendirmek için görme testleri de yapılır. Hipofiz adenomu şüphesi durumunda, doğru teşhis ve tedavi için bir uzmana başvurulması önerilir.

Evet, hipofiz tümörleri endoskopik olarak tamamen alınabilir. Endoskopik hipofiz cerrahisi, hipofiz bezindeki tümörlerin burun veya üst çene yoluyla çıkarılmasını sağlayan minimal invaziv bir cerrahi yöntemdir. Ancak, hipofiz bezine yapılan baskıya bağlı olarak gelişen bazı komplikasyonlar tamamen giderilemeyebilir. Hipofiz tümörü teşhisi veya tedavisi için bir uzmana danışılması önerilir.

Ön ve arka lop hormonlarının uyarılması farklı mekanizmalarla gerçekleşir: Ön lob hormonları, hipotalamus tarafından salgılanan salgılattırıcı (releasing = RF) ve durdurucu (inhibiting) hormonlar tarafından uyarılır. Arka lob hormonları, hipotalamusta sentezlenir ve burada depolanır.

Hipofiz adenomunun anlaşılmasına yardımcı olabilecek bazı belirtiler şunlardır: Baş ağrısı. Görme problemleri. Hormonal dengesizlikler. İştah ve kilo değişiklikleri. Üreme sorunları. Hipofiz adenomundan şüphelenilen durumlarda, doğru teşhis ve tedavi için bir doktora başvurulması önerilir.