Endokrinoloji

Endokrinoloji bölümüne gidilmesi gereken bazı durumlar: Hormon dengesizlikleri: Ani kilo değişiklikleri, adet düzensizlikleri, boyun şişliği, ciltte tüylenme, aşırı yorgunluk veya kan şekeri sorunları. Tiroit hastalıkları: Hipotiroidi (tiroid bezinin az çalışması), hipertiroidi (tiroid bezinin fazla çalışması), guatr. Diyabet: Pankreasın yeterli insülin üretemediği veya vücudun insülini düzgün kullanamadığı durumlar. Böbrek üstü bezi hastalıkları: Addison hastalığı (kortizol eksikliği), Cushing sendromu (kortizol fazlalığı). Osteoporoz ve kemik metabolizması hastalıkları: Kemik erimesi ve diğer kalsiyum metabolizması sorunları. Polikistik over sendromu (PCOS): Kadınlarda üreme sistemi ve hormon dengesini etkileyen bir durum. Hormonal tümörler: Endokrin sistemle ilgili tümöral hastalıklar. Büyüme ve ergenlik sorunları: Büyüme hormonu eksikliği veya fazlalığı, erken veya geç ergenlik. Endokrinoloji uzmanı, hormon üreten bezlerdeki hastalıkların tanı, tedavi ve takibini yapar.

Kortizol ve kortikosteroid aynı şey değildir, ancak birbirleriyle ilişkilidir. Kortizol, vücutta böbrek üstü bezleri tarafından doğal olarak üretilen bir steroid hormondur ve "stres hormonu" olarak bilinir. Kortikosteroid ise, böbrek üstü bezlerinde salgılanan bir steroid hormon türü ve bu hormonların sentetik analoglarına verilen addır. Kortizon, glukokortikoid türü bir kortikosteroid olup, kortizolün sentetik (yapay) bir formudur.

TSH düşüklüğü, tiroid bezinin aşırı aktif olduğunu (hipertiroidizm) gösterir ve bu durum, kalp sağlığı ve kemik yapısı üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. TSH düşüklüğünün bazı tehlikeli sonuçları: Erken doğum riski. Gebelik zehirlenmesi (preeklampsi). Bebeklerde düşük doğum ağırlığı. Hipertiroidizm belirtileri (hızlı veya düzensiz kalp atışı, gerginlik, endişe hali, kilo kaybı, kas zayıflığı, gözlerde şişkinlik, yorgunluk). TSH düşüklüğü mutlaka bir endokrinoloji uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.

Addison krizi, adrenal bezlerin (böbrek üstü bezleri) yeterince kortizol hormonu üretememesi sonucu ortaya çıkar. Bu durum, genellikle aşağıdaki nedenlerle tetiklenir: Fiziksel stres: Yaralanma, enfeksiyon veya hastalık gibi durumlar, bezlerin normalin üzerinde kortizol üretmesini gerektirir. Yoğun stres: Kişisel hayattaki ani ve yoğun stres durumları, semptomların hızla ortaya çıkmasına neden olabilir. Addison krizi, yaşamı tehdit eden bir durumdur ve acil tıbbi müdahale gerektirir.

Hipofiz bezinde sorun olması durumunda çeşitli sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Hipofiz bezi hastalıklarının bazı belirtileri: Hormonal dengesizlikler: Adet düzensizliği, cinsel işlev bozuklukları, cilt değişiklikleri, kilo kaybı veya kilo alımı. Görme sorunları: Görme kaybı, çift görme, görme alanında daralma. Baş ağrıları: Sürekli ve künt baş ağrıları. Yorgunluk ve kas güçsüzlüğü: Kronik yorgunluk, halsizlik ve kas güçsüzlüğü. Diğer belirtiler: Kortizol seviyelerindeki anormallikler bağışıklık sistemini zayıflatabilir, büyüme hormonu fazlalığı el ve ayaklarda anormal büyümeye neden olabilir. Hipofiz bezi hastalıklarının nedenleri arasında hipofiz tümörleri, genetik yatkınlık, çevresel faktörler, radyasyon, kafa travmaları ve bazı enfeksiyonlar yer alır. Teşhis ve tedavi için bir endokrinoloğa başvurulması önerilir.

Nelson sendromu, Cushing hastalığı nedeniyle her iki böbrek üstü bezi cerrahi olarak çıkarılmış hastalarda gelişen bir bozukluktur. Belirtileri: ciltte aşırı pigmentlenme (hiperpigmentasyon); görme bozuklukları; baş ağrıları; anormal derecede yüksek beta-MSH ve ACTH seviyeleri; kadınlarda adet döngüsünün kesilmesi. Nedenleri: bilateral adrenalektomi; hipopituitarizm. Tedavi yöntemleri: radyasyon veya cerrahi müdahale. Nelson sendromu, ilk kez 1958 yılında Dr. Don Nelson tarafından tanımlanmıştır.

Kortizon ve kortizol aynı şey değildir, ancak yakından ilişkilidir. Kortizol, vücudun böbrek üstü bezleri tarafından doğal olarak üretilen bir steroid hormondur. Kortizon ise, kortizolün laboratuvar ortamında üretilmiş sentetik formudur.

Kadınlarda aşırı kıllanma (hirsutizm), genellikle hormonal dengesizliklerden kaynaklanır. Aşırı kıllanmanın bazı nedenleri: Polikistik over sendromu (PCOS). Böbreküstü bezi ve yumurtalık tümörleri. Konjenital adrenal hiperplazi. İlaç yan etkileri. İdiyopatik hirsutizm. Aşırı kıllanma sorunu yaşayan kişilerin bir uzmana danışması önerilir.

Kortizol hormonu yüksek olduğunda ortaya çıkabilecek bazı durumlar şunlardır: Kilo alımı. Cilt problemleri. Kas güçsüzlüğü. Yüksek kan şekeri. Yüksek tansiyon. Halsizlik ve yorgunluk. Uyku bozuklukları. Depresyon ve kaygı. Bağışıklık sistemi zayıflığı. Kortizol seviyesinin yüksek olması durumunda vakit kaybetmeden tıbbi yardım almak, durumun ilerlememesi ve tedavisinin başarı oranı bakımından önemlidir. Kortizol seviyesinin yüksek olup olmadığını kesin olarak belirlemek için bir uzmana danışılmalı ve gerekli tetkikler yapılmalıdır.

"Belirsiz androjen" ifadesinin ne anlama geldiğine dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, androjen hormonuyla ilgili bazı bilgiler şu şekildedir: Androjen, hem erkeklerde hem de kadınlarda bulunan bir grup steroid hormondur. Başlıca androjenler arasında testosteron, dihidrotestosteron, androstenedion, dehidroepiandrosteron ve DHEA sülfat (DHEA-S) bulunur. Üretim yerleri: Androjenler, adrenal bezler, erkeklerde testisler ve kadınlarda yumurtalıklar tarafından üretilir. Görevleri: Androjenler, cinsel gelişim, üreme sağlığı, kas ve kemik gelişimi, ruh hali ve diğer birçok vücut fonksiyonunda önemli rol oynarlar. Androjen hormonuyla ilgili daha fazla bilgi almak için bir sağlık uzmanına danışılması önerilir.

Total testosteron, kandaki hem serbest hem de bağlı testosteron miktarını ölçer. Serbest testosteron ise, proteinlere bağlı olmayan, doğrudan kanda bulunan testosteron konsantrasyonudur. Normal serbest testosteron seviyeleri, erkekler ve kadınlar için laboratuvarlara göre değişiklik gösterir. Total testosteron ve serbest testosteron seviyelerinin ölçümü, hormon dengesizliği, kısırlık veya diğer sağlık sorunlarının erken aşamada tespit edilmesi için önemlidir. Test sonuçlarının doğru yorumlanması için bir uzmana danışılması önerilir.

Hormon testleri için endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları bölümü doktorlarından randevu alınır. Ayrıca, kadınlarda hormon testi için kadın hastalıkları ve doğum (jinekoloji) bölümüne, erkeklerde ise üroloji bölümüne başvurulabilir. Hormon testi için gidilebilecek bir diğer bölüm ise bazı hastanelerde bulunan dahiliye (iç hastalıkları) bölümüdür. Hormon testi, doktorun gerekli görmesi durumunda yapılır ve test için gidilecek bölüm, kişinin şikayetlerine göre belirlenir.

Evet, "endokrınolog" ve "endokrinolog" aynı mesleği ifade eder. Endokrinolog, vücudun hormon üreten salgı bezleri ile ilgili hastalıkları teşhis eden, tedavi eden ve yöneten uzman bir doktordur.

Prolaktin yüksekliğine neden olan bazı hastalıklar şunlardır: Hipofiz bezi tümörleri. Hipotiroidizm. Kronik böbrek hastalığı. Karaciğer hastalığı. Polikistik over sendromu (PCOS). Akromegali. Lenfositik hipofizit. Rathke kisti. Kanser (örneğin, yumurtalık kanseri veya beyin metastazları). Bazı ilaçlar (örneğin, antidepresanlar, antipsikotikler, opioidler, östrojen, H2 blokerleri ve yüksek tansiyon ilaçları). Prolaktin seviyesinin yüksek olması durumunda bir doktora başvurulması önerilir.

Hormon bozukluğunu en iyi hangi testin belirleyeceğine dair kesin bir bilgi vermek mümkün değildir. Hormon testi türleri, ölçülen hormon türüne göre değişir ve farklı sağlık sorunlarının teşhisinde kullanılır. Bazı hormon testi türleri şunlardır: Tiroid hormon testleri. Üreme hormon testleri. Stres hormon testleri. Metabolik hormon testleri. Hormon testi, genellikle sabah saatlerinde, bazı hormonların en yüksek seviyede olduğu dönemlerde yapılır. Hormon testi için genellikle Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları veya Kadın Hastalıkları ve Doğum bölümlerine başvurulur. Doğru teşhis ve tedavi süreci için bir doktora danışılması önerilir.

Çocuk endokrinolojisi, çocukların hormonal sistemindeki hastalıkların teşhisi, takibi ve tedavisiyle ilgilenir. Bu hastalıklar arasında şunlar yer alır: Büyüme geriliği ve boy kısalığı. Erken veya geç ergenlik. Diyabet (Tip 1 ve Tip 2). Tiroid hastalıkları (hipotiroidi, hipertiroidi, guatr). Obezite ve metabolik sendrom. Adrenal bez hastalıkları (konjenital adrenal hiperplazi, Cushing sendromu). Hipofiz bezi hastalıkları (büyüme hormonu eksikliği, prolaktin fazlalığı). Kemik metabolizması sorunları (raşitizm, osteoporoz). Cinsiyet gelişim bozuklukları. Çocuk endokrinolojisi uzmanları, bu hastalıkların erken tanı ve uygun tedavi süreçlerini yöneterek çocukların sağlıklı bir yaşam sürmelerini hedefler.

Akromegali hastalığının bazı belirtileri şunlardır: El ve ayaklarda büyüme. Yüzün genişlemesi. Kabarık eklemler. Derinin kalınlaşması. Terleme. Yorgunluk. Baş ağrısı. Görme problemleri. Uyku apnesi. Akromegali belirtileri ve semptomları yaşıyorsanız, doktorunuza görünmeniz önemlidir.

ALD (Adrenolökodistrofi) hastalığı, X kromozomuna bağlı resesif bir genetik bozukluktan kaynaklanır. Hastalığın ortaya çıkmasına yol açan bazı nedenler: Erkeklerde daha sık ve şiddetli görülmesi. Kadınlarda hafif semptomlar ve geç başlangıç. ALD'nin bazı formları: Çocukluk dönemi serebral form. Addison hastalığı. Adrenomiyelonöropati (AMN).

Endokrinoloji için randevu almak için ilk olarak İç Hastalıkları (Dahiliye) bölümünde muayene ve tetkiklerin yapılması gerekmektedir. Hekim, muayene ve tetkik sonuçlarına göre uygun bulduğu hastaları "takip gerektiren hasta" olarak sisteme kaydeder. Devlet hastanelerinin dışında özel hastanelerden randevu almak isteyenler ise, gidecekleri özel hastanenin telefon numarasını arayarak ya da varsa internet sitesinden kolaylık ile randevu alabilirler. Endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları, vücudun hormon sistemi ve metabolizmasını etkileyen rahatsızlıkların teşhis ve tedavisi ile ilgilenen bir tıp branşıdır.

Vazopressin (ADH) eksikliği, vücudun yeterli miktarda hormon üretememesi veya hipotalamus ya da hipofiz bezindeki hasar nedeniyle ortaya çıkar. Vazopressin eksikliğinin yol açtığı bazı belirtiler: Aşırı susuzluk hissi (polidipsi). Sık idrara çıkma (poliüri). Dehidrasyon (cilt kuruluğu, düşük tansiyon, baş dönmesi). Yüksek kan sodyum seviyesi. Elektrolit dengesizlikleri. Halsizlik ve yorgunluk. Konsantrasyon güçlüğü. Ağız ve dudaklarda kuruluk. Vazopressin eksikliği tedavi edilmezse, ciddi su kaybı ve elektrolit dengesizliklerine yol açabilir. Vazopressin eksikliği belirtileri gözlemlendiğinde, doğru teşhis ve tedavi için bir sağlık uzmanına başvurulması önerilir.