Endokrinoloji

Çocuk endokrinolojisi için çocuk endokrinolojisi bölümüne gidilir. Bu bölümdeki uzmanlar, hormon bozuklukları, büyüme ve gelişme problemleri ile ilgili özel bilgi ve becerilere sahip çocuk doktorlarıdır.

Melanosit uyarıcı hormon (MSH) seviyesi aşağıdaki durumlarda yükselebilir: 1. Uzun süreli güneş maruziyeti veya bronzlaşma. 2. Adrenal yetmezlik (düşük adrenal hormon seviyeleri). 3. Hamilelik ve doğum kontrol hapı kullanımı. 4. Cushing sendromu.

TEMD kısaltması iki farklı kurumu ifade edebilir: 1. Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği (TEMD): Bu dernek, metabolizma ve endokrinoloji alanlarında çalışmalar yapar ve sağlık profesyonellerine rehberlik etmek amacıyla metabolik sendrom gibi konularda kılavuzlar hazırlar. 2. Teknik Ekipman Bakım Bölümü (TEMD): Brunei Savunma Bakanlığı bünyesinde yer alan bu bölüm, askeri ve sivil teknik ekipmanların bakım ve onarımını gerçekleştirir.

TEMD Tiroid Kılavuzu, Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği (TEMD) tarafından hazırlanan, tiroid hastalıklarının tanı ve tedavisinde sağlık profesyonellerine rehberlik eden bir referans kaynağıdır. Bu kılavuz, aşağıdaki konuları kapsamaktadır: - Tiroid bezi anatomisi ve fizyolojisi; - Tiroid hormonları ve işlevleri; - Tiroid hastalıkları ve belirtileri; - Tanı yöntemleri (klinik değerlendirme, laboratuvar testleri, görüntüleme yöntemleri); - Tedavi seçenekleri (ilaç tedavisi, radyoaktif iyot tedavisi, cerrahi müdahale); - İzleme ve takip süreçleri.

TEMD (Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği) kılavuzları şunlardır: 1. Obezite Tanı ve Tedavi Kılavuzu (2024). 2. Diabetes Mellitus ve Komplikasyonlarının Tanı, Tedavi ve İzlem Kılavuzu (2024). 3. Tiroid ve Paratiroid Lezyonlarında Girişimsel İşlemler ve Ablasyon Tedavileri Kılavuzu (2023). 4. Tıbbi Beslenme ve Egzersiz Metabolizması Kılavuzu (2023). 5. Adrenal ve Gonadal Hastalıklar Kılavuzu (2022). 6. Hipofiz Hastalıkları Tanı, Tedavi ve İzlem Kılavuzu (2022). 7. Hipertansiyon Tanı ve Tedavi Kılavuzu (2022). 8. Osteoporoz ve Metabolik Kemik Hastalıkları Tanı ve Tedavi Kılavuzu (2022). 9. Dislipidemi Tanı ve Tedavi Kılavuzu (2021). 10. Bariatrik Cerrahi Kılavuzu (2019).

Çocuk endokrinologu, yenidoğan döneminden 18 yaşına kadar olan bebek, çocuk ve ergenlere bakar.

Çocuk endokrinolojisine gidilmesi gereken durumlar şunlardır: 1. Büyüme bozuklukları: Büyüme hormonu eksikliği veya aşırı üretimi, boy kısalığı. 2. Tiroid hastalıkları: Hipotiroidi ve hipertiroidi gibi tiroid problemleri. 3. Erken veya gecikmiş ergenlik: Puberte ile ilgili anormallikler. 4. Şeker hastalığı (diyabet): Özellikle Tip 1 diyabet. 5. Obezite: Çocukluk çağı obezitesi ve buna bağlı metabolik sorunlar. 6. Cinsel gelişim bozuklukları: Cinsiyet hormonlarıyla ilgili sorunlar. Bu durumlarda, çocuk endokrinologları hormonal dengesizlikleri tespit eder ve uygun tedavi protokollerini geliştirir.

Aldosteron hormonu yüksekliği (hiperaldosteronizm) çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir: 1. Conn Sendromu: Böbreküstü bezlerindeki bir tümör (genellikle iyi huylu) nedeniyle aldosteron üretiminin artması. 2. Sekonder Hiperaldosteronizm: Böbrek hastalıkları, kalp yetmezliği, karaciğer sirozu gibi durumlar sonucu renin-anjiyotensin-aldosteron sisteminin aşırı uyarılması. 3. Kalıtsal bozukluklar ve adrenal bezde kötü huylu tümör. Diğer faktörler: - Yüksek potasyum seviyesi; - Düşük kan basıncı ve kan hacmi; - Stres ve travma. Aldosteron yüksekliği, yüksek tansiyon, düşük potasyum seviyeleri ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilir. Teşhis ve tedavi için bir doktora başvurulması önerilir.

Hipofizin fazla çalışması, hormonal dengesizliklere ve çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu durumlar şunlardır: Büyüme hormonu aşırı salgılanması: Akromegali ve gigantizm gibi durumlara neden olabilir. Prolaktin aşırı salgılanması: Hiperprolaktinemi, kadınlarda adet düzensizliklerine ve erkeklerde cinsel işlev bozukluklarına yol açabilir. Adrenal bezlerin aşırı uyarılması: Cushing sendromu gelişebilir; bu durum, obezite, hipertansiyon ve cilt değişiklikleri gibi belirtilerle kendini gösterir. Tiroid hormonlarının aşırı salgılanması: Hipertiroidizm, metabolizmanın hızlanmasına ve kalp sorunlarına yol açabilir. Üreme hormonlarının aşırı salgılanması: Polikistik over sendromu (PCOS) gibi durumlar ortaya çıkabilir. Hipofizin fazla çalışmasının tedavisi, altta yatan nedene bağlı olarak ilaç tedavisi, cerrahi müdahale veya radyoterapi gibi yöntemleri içerebilir.

Tiroid nodülleri genellikle belirti vermez ve rutin kontroller sırasında tespit edilir. Ancak, bazı durumlarda aşağıdaki belirtilerle kendini gösterebilir: Boyunda şişlik veya kitle. Yutma veya nefes alma güçlüğü. Ses kısıklığı. Ağrı. Hipertiroidi veya hipotiroidi belirtileri. Bu belirtilerden herhangi biri fark edildiğinde, bir endokrinoloji uzmanına başvurulması önerilir.

Endokrinolojide tedavi edilen bazı hastalıklar şunlardır: Diyabet: Pankreasın yeterli insülin üretememesi veya vücudun insülini etkili bir şekilde kullanamaması sonucu ortaya çıkan metabolik bir hastalıktır. Tiroid bozuklukları: Hipotiroidizm ve hipertiroidizm gibi durumlar, tiroid hormonu üretimindeki dengesizliklerden kaynaklanır. Adrenal bozukluklar: Cushing sendromu veya Addison hastalığı gibi adrenal hastalıklar, adrenal bezlerin temel hormonları üretme yeteneğini bozar. Polikistik over sendromu (PCOS): Kadınlarda hormonal dengesizliklere bağlı olarak yumurtalıkları etkileyen bir durumdur. Obezite: Vücutta fazla miktarda yağ bulunmasıyla ilgili metabolik bir bozukluktur. Metabolik sendrom: Yüksek kan basıncı, yüksek kan şekeri, normal kolesterol seviyeleri ve karın obezitesi gibi durumları içeren bir dizi durumdur. Endokrinoloji ayrıca büyüme problemleri, osteoporoz ve bazı genetik endokrinolojik tümöral hastalıklar gibi durumlarla da ilgilenir. Hastalıkların teşhisi ve tedavisi için bir endokrinologa başvurmak gereklidir.

TBII kısaltması, iki farklı alanda farklı anlamlara gelmektedir: 1. Sağlık Alanında: TBII, "Thyroid-Stimulating Hormone-Binding Inhibitory Immunoglobulin" anlamına gelir. 2. Genel Anlamda: TBII, "Thyrotropin Binding Inhibitor Immunoglobulin" olarak da bilinir.

Hipofizde sorun olduğunu anlamak için aşağıdaki belirtiler gözlemlenebilir: 1. Hormon Eksikliği Belirtileri: Hipofiz hormonlarının yetersiz salgılanması durumunda, kortizol ve tiroid hormonlarında düşüş, halsizlik, yorgunluk, kan şekeri ve kan basıncında düşme gibi belirtiler ortaya çıkabilir. 2. Görme Bozuklukları: Hipofiz tümörleri, görme sinirlerine baskı yaparak görme alanında daralma, çift görme veya göz kapağında düşüklüğe neden olabilir. 3. Baş Ağrısı: Tümörlere bağlı olarak gelişen kronik baş ağrıları, hipofiz bezi sorununun bir işareti olabilir. 4. Üreme Sistemi Sorunları: Prolaktin hormonunun fazla salgılanması, kadınlarda adet düzensizlikleri ve süt üretimi artışı, erkeklerde ise cinsel fonksiyon bozukluklarına yol açabilir. Kesin tanı ve tedavi için bir endokrinoloji uzmanına başvurulması gereklidir.

Sürekli uyuma isteği (hipersomnia) için nöroloji uzmanı veya endokrinoloji uzmanına başvurulabilir. Ayrıca, psikiyatri uzmanı da bu tür durumların psikolojik nedenlerinden kaynaklanan uykusuzluk sorunlarında yardımcı olabilir. Teşhis ve tedavi için bir doktora danışmak önemlidir.

Cushing ve Addison hastalıkları, adrenal bezlerin farklı işlev bozukluklarından kaynaklanan iki ayrı tıbbi durumdur. Cushing sendromu, adrenal bezlerin aşırı kortizol hormonu üretmesi sonucu ortaya çıkar. Addison hastalığı ise adrenal bezlerin yeterince kortizol ve aldosteron üretememesi durumudur. Her iki hastalık da tedavi edilmezse hayati tehlike yaratabilir. Teşhis ve tedavi için bir endokrinoloji uzmanına başvurmak önemlidir.

GLP-1 (glukagon benzeri peptid-1) hormonu çeşitli önemli işlevlere sahiptir: 1. Kan Şekeri Düzenlemesi: Pankreasın insülin salınımını artırarak kan şekerini düzenler ve glukagon salgısını baskılayarak kan şekeri dalgalanmalarını azaltır. 2. İştah Kontrolü: Beyindeki iştah merkezini baskılayarak açlık hissini azaltır ve tokluk süresini uzatır. 3. Mide Boşalması: Mide boşalmasını yavaşlatarak daha uzun süre tokluk sağlar. 4. Kardiyovasküler Sağlık: Kalp sağlığını destekleyebilir, kan basıncını düşürebilir ve damar sağlığını koruyabilir. 5. Nörolojik Hastalıklar: Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıklar üzerinde potansiyel faydalar sunabilir. GLP-1 analogları, bu etkileri taklit eden ilaçlar olarak, özellikle tip 2 diyabet tedavisi ve obezite yönetiminde kullanılır.

Ayak yanması için nöroloji veya endokrinoloji (metabolizma hastalıkları uzmanı) bölümüne başvurulmalıdır.

Endokrinoloji, vücutta hormonların üretimini ve salgılanmasını düzenleyen endokrin sistem ve bu sistemin hastalıklarıyla ilgilenir. Endokrinolojinin baktığı bazı hastalıklar şunlardır: - Diyabet; - Kilo fazlalığı veya kilo azlığı; - Tiroid ve paratiroid hastalıkları; - Kemik metabolizması hastalıkları (özellikle osteoporoz); - Büyüme bozuklukları; - Cinsiyet hormonları ile ilgili bozukluklar; - Aşırı tüylenme. Endokrinoloji uzmanı, hormon dengesizliklerini teşhis eder ve tedavi eder.

ACTH (adrenokortikotropik hormon), böbrek üstü bezinin kabuk bölgesini uyarır.

Sekonder hipotiroidi, tiroid hormonlarının yetersiz üretimi nedeniyle ortaya çıkar ve hipotalamus veya hipofiz bezinin işlev bozukluğundan kaynaklanır. Sekonder hipotiroidinin başlıca nedenleri: - Hipofiz tümörleri veya lezyonları; - Baş yaralanmaları veya cerrahi müdahale; - Radyasyon tedavisi (baş ve boyun bölgesine uygulanan); - Enfeksiyonlar (örneğin, menenjit); - Autoimmun hastalıklar (örneğin, Sheehan sendromu).