EleştirelDüşünme

Felsefeye göre bilginin işlevleri şunlardır: Hakikati arama: Felsefe, insanın hakikati bulma arayışıdır. Anlama ve açıklama: Bilgi, varlığı anlama ve açıklama çabasıdır. Eleştirel düşünme: Bilgi, eleştirel bir bakış açısıyla evreni ve var olan her şeyi bütün olarak kavramayı sağlar. Yığılımlı ilerleme: Bilgi, sürekli kendini yenileyerek ve birikimli bir şekilde ilerler. Problem çözme: Bilgi, ne kadar çok problemi açıklamaya yarıyorsa o kadar doğrudur ve işe yarar. Bilginin işlevleri, farklı felsefi akımlara göre değişiklik gösterebilir. Örneğin, pragmatizme göre bilgi, işe yaradığı ölçüde değerli ve doğrudur.

Tüm düşünme biçimlerinde uzman olmak mümkün değildir, çünkü düşünme biçimleri farklı bilişsel ve duyuşsal özelliklere dayanır ve her biri için gerekli bilgi, deneyim ve yetenekler farklıdır. Örneğin, yaratıcı düşünme yeni, özgün ve alternatifli çözümler üretmeyi gerektirirken, eleştirel düşünme sorgulayıcı bir yaklaşım ve ön bilgi talep eder. Uzmanlık kazanmak için genellikle belirli bir alanda derinlemesine bilgi ve deneyim gereklidir. Bu nedenle, bir alanda uzmanlaşmak, o alandaki belirli düşünme biçimlerinde yetkin olmayı gerektirir.

Dış basındaki haberlerin güvenilirliği, çeşitli faktörlere bağlı olarak değişebilir. Tarafsızlık ve doğruluk: Dış basında çıkan haberler, belirli bir siyasi gündemi desteklemek veya karalamak amacıyla gerçekleri değiştirerek sunulabilir. Medya okuryazarlığı: Okuyucunun bilgiyi sorgulayıcı bir yaklaşımla değerlendirmesi ve farklı perspektifleri araştırması önemlidir. Kaynak çeşitliliği: Türk basınının yanı sıra dış basını da takip etmek, olayların daha net anlaşılmasına yardımcı olabilir. Bu nedenle, dış kaynaklı haberleri değerlendirirken eleştirel düşünme becerilerini kullanmak ve güvenilir kaynakları takip etmek önemlidir.

Edebiyatın bireye katkıları şunlardır: Duyguları ve düşünceleri ifade etme: Edebiyat, bireylerin iç dünyalarını, sevinç, üzüntü, özlem, aşk, umut, korku gibi duygularını, düşüncelerini ve hayallerini dile getirmelerine olanak tanır. Estetik zevk kazandırma: Edebiyat, dilin en güzel ve etkili biçimde kullanılmasını sağlayarak okuyucu veya dinleyiciye estetik bir haz verir. Empati ve duygusal zekâ gelişimi: Edebî eserler, okurların empati yeteneğini geliştirir; farklı duyguların kurmaca şahıslar üzerindeki etkisini gözlemlemelerini sağlar. Kültürel mirasın korunması ve aktarılması: Edebiyat, bir toplumun tarihini, inançlarını, geleneklerini ve değerlerini gelecek kuşaklara taşır. Eğitim ve öğretim aracı olma: Edebî eserler, bireyleri düşündürür, sorgulatır ve eğitir. Kendini ve dünyayı anlama: Edebiyat, bireyin hem kendini hem de yaşadığı toplumu ve evreni daha iyi anlamasına katkıda bulunur. Dil ve kimlik bilinci kazandırma: Edebiyat, dili işleyerek güzelleştirir, korur ve geliştirir; böylece insanlar kendi dillerinin ve kültürlerinin değerini daha iyi fark eder.

Eleştirel düşünmenin önündeki bazı engeller şunlardır: Benmerkezci düşünme: Kişi, yalnızca kendi bakış açısının doğru olduğunu kabul eder ve alternatif fikirleri sorgulamaz. Sosyomerkezci düşünme: Kişi, kendi kültürüne göre diğer kültürleri değerlendirir ve bu süreçte önyargı ve üstünlük duygusu taşıyabilir. Ön yargılı düşünme: Kişi, önceden oluşmuş mutlak inançlar ve bilgilerle yaklaşır. Zihinsel şemalar: Kişinin olayları ve durumları algılama şeklini etkileyen kalıp yargılar. Yankı odası: Sadece kendi görüşlerini destekleyen bilgi ve kaynaklara maruz kalma. Garantisi olmayan varsayımlar: Kanıtlanmamış inançlar. Heveli düşünme (Hüsnükuruntu): Gerçekçi olmayan iyimserlik ve yanlış inançlar. Duyuşsal nedenler: Eleştirel düşünme sürecinde duygusal öz-yönetimin zor olması. Detaylara yetersiz odaklanma: Önemli ayrıntıların gözden kaçırılması.

Gerçekçi filmlerin neden daha iyi olduğuna dair kesin bir yanıt vermek zordur, ancak bazı avantajları şunlar olabilir: İnandırıcılık: Gerçekçi filmler, gerçeklik duygusunu artırarak izleyiciye daha inandırıcı gelir. Eleştirel Bakış: Gerçekçilik, izleyicinin olayları sorgulamasına ve eleştirel bir tavır geliştirmesine olanak tanır. Evrensellik: Gerçekçi filmler, belirli bir dönemin veya kültürün ötesine geçerek evrensel temaları işleyebilir. Ayrıca, "ileri gerçekçi filmler" gibi türler, izleyicinin gerçeklik algısını zorlayarak, kurmaca ile belgesel arasındaki sınırı belirsizleştirir ve bu sayede yeni bir illüzyon yaratır. Gerçekçi filmlerin iyi olup olmadığı, kişisel zevklere ve filmdeki mesajın etkinliğine bağlıdır.

Pegem Akademi'nin "Ezberbozan" serisi, normal zorluk seviyesinde olarak değerlendirilmektedir. Kullanıcı yorumlarına göre, soruların ve soru kalıplarının uygunluğu, öğrenme sürecini destekleyen önemli unsurlar olarak öne çıkmaktadır. Serinin zorluk seviyesi, sınava hazırlanan adayların aşamalarını kademeli olarak yükseltmelerine olanak tanıyacak şekilde belirlenmiştir. Ürünle ilgili en doğru bilgiyi edinmek için satın almadan önce bir kitapçıya danışılması önerilir.

Muhakeme yeteneğini en çok geliştiren faktörler şunlardır: Düzenli zihinsel egzersizler. Analitik kitaplar ve oyunlar. Okuma ve anlama pratikleri. Problem çözme alışkanlığı. Tartışma ve fikir analizi ortamları.

"Öğretmen Adaylarına Yönelik Eleştirel Düşünme Standartları Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması" başlıklı makale, Aybek, B., Aslan, S., Coşkun-Arısoy, B. ve Dinçer, S. tarafından yazılmış ve 2015 yılında Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi'nin 21(1) sayısında yayımlanmıştır. Makalenin konusu: Eleştirel düşünme becerilerinin ulusal alan yazında yeterince incelenmemiş olması. Eleştirel düşünme standartları olarak belirlenen altı faktöre dayalı bir ölçek geliştirme amacı. Yöntem: Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi'nde öğrenim gören 586 lisans öğrencisi ile çalışma yürütülmüştür. Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri yapılmıştır. Bulgular: Üç faktör ve 42 maddeden oluşan bir ölçek elde edilmiştir. Faktörlerin iç tutarlık katsayıları sırasıyla .89, .78 ve .63 olarak hesaplanmıştır. Ölçeğin geneli için bu katsayı .75 olarak belirlenmiştir. Sonuç: Eleştirel düşünme becerilerini ölçen geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirildiği sonucuna varılmıştır.

Felsefi düşünce soruları sorarken şu yöntemler kullanılabilir: Açık uçlu sorular sormak. Hipotetik sorular kullanmak. Karşıt görüşleri tartışmak. Ayrıca, felsefi sorular genellikle yaşamın anlamı, bilginin doğası, etik değerler, gerçeklik, bilinç gibi temel konularla ilgilenir. Felsefi soru sorma yöntemleri, kişinin ilgi alanlarına ve hedeflerine göre değişebilir.

Çıkarsama soruları çeşitli testlerde yer alabilir, örneğin: Zeka Açar sitesinde, çıkarsama yapma becerisini ölçen örnek sorular bulunmaktadır. ÖSYM'nin Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitim Sınavı'nda çıkarsama ile ilgili sorular yer almaktadır. Lise Öğrencileri İçin Eleştirel Düşünme Beceri Testi'nde de çıkarsama soruları bulunmaktadır. Sınavtime.com sitesinde düşünme biçimleri testi kapsamında çıkarsama soruları yer almaktadır.

Geçmişin bilincinde olmak, endüstriyel bir örgütün bugünkü durumunu anlamak isteyen biri için hayati önem taşır çünkü bugün olanlar, süregelen bir gelişimin parçasıdır ve bu gelişimin doğru yorumlanması, örgütün gelecekteki stratejilerini şekillendirmek için gereklidir. Geçmişin bilincinde olmanın önemi şu noktalarda toplanabilir: Geleceği öngörebilme: Geçmiş ve günümüz analiz edilerek gelecekteki olası değişimler tahmin edilebilir. Karar verme: Tarih, bireylerin ve örgütlerin karar verme süreçlerinde nasıl düşündüklerini ve hareket ettiklerini göstererek, benzer durumlarda daha iyi kararlar almayı sağlar. Ders çıkarma: Geçmişte yapılan hatalar ve başarılar, benzer durumların tekrar yaşanmaması veya doğru stratejilerin belirlenmesi için ders verici bir rol oynar. Toplumsal ve kültürel anlayış: Tarih, örgütün faaliyet gösterdiği toplumun yapısını, siyasi sistemlerini ve ekonomik koşullarını anlamaya yardımcı olur.

Tarihin bireye sağladığı bazı faydalar ve örnekler: Kimlik ve aidiyet duygusu: Tarih, bireyin kökenlerini ve kültürel mirasını öğrenerek kimlik bilinci geliştirmesine yardımcı olur. Eleştirel düşünme becerisi: Tarih öğrenmek, olayları farklı perspektiflerden değerlendirmeyi öğretir. Empati yeteneği: Geçmişte yaşanan olaylar hakkında bilgi sahibi olmak, empati yeteneğini geliştirir. Karar verme yeteneği: Geçmişte yapılan hatalar ve başarılardan ders çıkararak gelecekte daha bilinçli kararlar almayı sağlar. Bilgi birikimi ve genel kültür: Tarih, bireyin entelektüel birikimini ve genel kültürünü artırır.

Ana fikri belirlemenin önemli olmasının bazı nedenleri: Metnin anlaşılmasını kolaylaştırır. Yazının amacını ortaya koyar. Okuyucuya yön verir. Yazının bütünlüğünü sağlar. Eleştirel düşünme becerisini geliştirir.

Metin inceleme dersi, özellikle edebiyat bölümü öğrencileri için zorlayıcı olabilir. Metin inceleme sürecinde karşılaşılan zorluklar arasında: Yüzeysel okuma. Bağlamı ihmal etme. Dil özelliklerini atlamak. gibi hatalar yer alır. Ancak, edebiyata ilgi duyan ve okumaktan hoşlanan öğrenciler için bu zorluklar keyifli bir öğrenme deneyimine dönüşebilir.

114. sayfada edebiyat dersinde genellikle şu kazanımlar hedeflenir: Edebi metinlerle etkileşim: Öğrencilerin edebi metinlerle etkileşimde bulunarak dil becerilerini geliştirmeleri ve eleştirel düşünme yeteneklerini artırmaları sağlanır. Tematik ve yapısal analiz: Metinlerin tema, olay örgüsü, şahıs kadrosu ve üslup özelliklerinin belirlenmesi gibi derinlemesine analizler yapılır. Kültürel farkındalık: Farklı dönemlerde yazılmış metinler aracılığıyla öğrencilere kültürel ve tarihi bir perspektif sunulur. Yazılı anlatım: Öğrenciler, temaları ve karakterleri kendi bakış açılarıyla yeniden yorumlayarak yaratıcı yazım becerilerini geliştirirler. Bu kazanımlar, edebiyat derslerinin genel amaçları arasında yer alır ve belirli bir ders kitabına veya yayınevine göre değişiklik gösterebilir.

Sosyal bilgilerin bir dalı olan eğitimin tanıtımı, sosyal bilgiler eğitiminin genel amacını ve temel hedeflerini kapsar. Sosyal bilgiler eğitiminin genel amacı: Erdemli insan olmaya rehberlik etmek. Etkili ve sorumlu Türkiye vatandaşı yetiştirmek. Öğrencilerin kültürel mirası anlamalarını sağlamak ve farklı kültürlere saygı duymalarını teşvik etmek. Eleştirel düşünme ve problem çözme becerileri kazandırmak. Çevresel bilinç ve sürdürülebilir yaşam tarzları hakkında farkındalık yaratmak. Sosyal bilgiler eğitiminin temel hedefleri: Vatandaşlık bilinci geliştirmek ve öğrencilerin toplum içindeki haklarını ve sorumluluklarını öğretmek. Ekonomik ve finansal okuryazarlık kazandırmak. Küresel perspektif kazandırmak, öğrencilerin uluslararası ilişkiler ve küresel olaylar hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamak. Sosyal bilgiler eğitimi, bireylerin topluma etkin ve bilinçli vatandaşlar olarak katılmalarını sağlamayı amaçlar.

Pegem eleştirel düşünme becerisi öğretimi, Eray Eğmir tarafından hazırlanan ve ortaokul öğrencileri için geliştirilmiş bir eleştirel düşünme becerisi dersi öğretim programı tasarısını içerir. Bu öğretim programı, öğrencilerin bağımsız bireyler olarak toplumsallaşmalarına ve karşılaştıkları bilgi, fikir ve olayları bağımsız ve etkin bir şekilde değerlendirebilmelerine katkı sağlamayı hedefler. Kitap, eleştirel düşünme becerisinin önemi, bu becerinin öğretimine dair yaklaşımlar ve eleştirel düşünme sürecini içeren üç bölümden oluşur. Eleştirel düşünme, çok fazla bilginin veya kişiyi etkilemek isteyen birçok kişinin bulunduğu bir dünyaya karşı bir savunma olarak tanımlanır ve geliştirmek amacıyla düşünmeyi analiz etme ve değerlendirme sanatı olarak açıklanır.

Matematiksel eleştirel düşünme, bir problemi çözmek için sadece çözüm adımlarını uygulamanın ötesinde, problemin ne istediğini anlama, farklı çözüm yollarını değerlendirme ve en etkili yöntemi seçme becerisidir. Matematiksel eleştirel düşünme, şu becerileri içerir: Analitik düşünme. Değerlendirme. Yaratıcı düşünme. Karar verme. Matematiksel eleştirel düşünme, öğrencilerin akademik başarılarının yanı sıra, hayat boyu kullanabilecekleri zihinsel beceriler kazandırır.

Eleştirel düşünme becerilerini temel alan fen bilgisi öğretiminin öğrenme ürünlerine etkisi şu şekilde özetlenebilir: Eleştirel düşünme eğilimi: Bu tür bir öğretim, öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimi düzeyini artırmada geleneksel yöntemlere göre daha etkilidir. Akademik başarı: Eleştirel düşünme becerilerini temel alan fen eğitimi, öğrencilerin akademik başarılarını artırabilir, ancak bu artış geleneksel yöntemlerin sağladığı kadar yüksek seviyede olmayabilir. Problem çözme becerileri: Eleştirel düşünme becerilerini temel alan öğretim, öğrencilerin problem çözme becerilerini geliştirmede etkilidir. Öz-yeterlik inançları: Fen öğretimine yönelik öz-yeterlik inançlarını artırabilir. Bu sonuçlar, eleştirel düşünme becerilerinin öğretim sürecinin merkezine alınmasının, kalıcı ve anlamlı öğrenmeyi desteklediğini göstermektedir.